Điều kiện cần và đủ cho kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính

10 giờ trướcBài gốc

Cần hành lang pháp lý và giải pháp đồng bộ để kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính đảm bảo thành công

Xu thế tất yếu trong chuyển đổi số giáo dục

Trong thực tế, việc thi tốt nghiệp THPT trên máy tính từng được Bộ GD&ĐT đề cập từ khoảng 5 năm trước. Đặc biệt, mỗi khi xảy ra sự cố hay gian lận thi cử lại có ý kiến nhắc đến phương án thi trên máy như một giải pháp giúp hạn chế những bất cập của hình thức thi truyền thống.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT có ý nghĩa rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hướng đi và tương lai của hàng triệu học sinh mỗi năm. Việc đưa kỳ thi lên môi trường số không chỉ là thay đổi công cụ từ giấy sang máy, mà còn là bước chuyển đổi cách thức đánh giá, hướng đến sự chính xác, minh bạch và hiện đại trong đánh giá năng lực học sinh.

Về ưu điểm, việc tổ chức thi trên máy không chỉ giúp giảm gánh nặng in sao đề, vận chuyển, bảo quản và chấm thi thủ công, qua đó hạn chế rủi ro lộ đề hoặc sai sót, mà còn mang lại sự linh hoạt về thời gian, cho phép tổ chức nhiều đợt thi và phân tán thí sinh khi cần thiết.

Theo TS. Lê Trường Tùng, Chủ tịch HĐQT Trường Đại học FPT, thi trên máy là xu thế thế giới. Với hạ tầng công nghệ thông tin như hiện nay, Việt Nam hoàn toàn có thể tổ chức thi tốt nghiệp THPT trên máy. Ông Tùng cho biết, từ 20 năm trước sinh viên Trường Đại học FPT đã sử dụng chính máy tính cá nhân của mình để thi.

Tuy nhiên, tổ chức thi cho một trường hay một nhóm thí sinh ở khu vực thuận lợi khác xa với việc triển khai cho tất cả thí sinh trên toàn quốc, bao gồm cả vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo.

Vì lẽ đó, các chuyên gia đề xuất lộ trình thí điểm trước tại các thành phố lớn - nơi có điều kiện hạ tầng tốt, sau đó mới mở rộng dần ra các địa phương khác.

Ông Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng giáo dục, Bộ GD&ĐT cho biết, Bộ sẽ từng bước triển khai thi trên máy tính tại các địa phương có đủ điều kiện, tiến tới áp dụng toàn quốc với các môn thi trắc nghiệm khi hạ tầng được đảm bảo đồng bộ.

Thi trên máy tính: Không chỉ là chuyện phần mềm và thiết bị

Thi trên máy đòi hỏi học sinh không chỉ vững kiến thức mà còn thành thạo thao tác, sử dụng phần mềm, quản lý thời gian và xử lý tình huống trong môi trường thi điện tử. Vì vậy, các em cần được làm quen với phần mềm mô phỏng kỳ thi, luyện tập đề thử và nắm rõ các thao tác cơ bản như chuyển câu, lưu bài, xem lại hoặc nộp bài.

Đội ngũ giáo viên cần được tập huấn về quy chế, phương pháp ôn luyện theo định dạng mới và quy trình tổ chức thi, nhằm phối hợp hiệu quả với nhà trường trong việc hướng dẫn, hỗ trợ học sinh.

Song song với việc đổi mới hình thức thi, cần chú trọng đầu tư và nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, bảo đảm điều kiện vận hành ổn định, an toàn và đồng bộ trong quá trình tổ chức.

Các Sở GD&ĐT cần chủ động xây dựng phương án phù hợp thực tế, phối hợp với Bộ GD&ĐT chuẩn hóa quy trình, bảo mật dữ liệu và hoàn thiện hệ thống chấm thi tự động.

Thực tế, nhiều mô hình thi trên máy từng được triển khai ở một số trường đại học và địa phương như TP.HCM, Lào Cai, Đà Nẵng, Hà Nội, Huế, Quảng Ninh… cho thấy nền tảng kỹ thuật và năng lực tổ chức ở Việt Nam đang dần hoàn thiện.

Đáng chú ý, năm 2025 Việt Nam đã tổ chức cho 7.200 học sinh tham gia kỳ đánh giá PISA trên máy tính toàn quốc bằng phần mềm của OECD. Đây là một bước thử quan trọng để tích lũy kinh nghiệm vận hành và xây dựng quy trình chuẩn cho kỳ thi quốc gia trong tương lai.

Kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy, các nước thường mất từ 3 - 5 năm để hoàn thiện hành lang pháp lý, kiểm định phần mềm và duy trì song song hai hình thức thi giấy - thi máy trước khi chuyển đổi hoàn toàn.

Vì vậy, Việt Nam cũng cần một lộ trình tương tự, thận trọng nhưng quyết liệt để bảo đảm thành công.

Cần hành lang pháp lý và giải pháp đồng bộ để đảm bảo thành công

Theo các chuyên gia giáo dục, để kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính diễn ra an toàn, công bằng và hiệu quả, cần triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp trọng tâm như sau:

Hoàn thiện hành lang pháp lý:Bộ GD&ĐT cần sớm ban hành quy định chi tiết về đăng ký, hình thức làm bài, xây dựng đề thi, bảo mật dữ liệu, chấm thi, phúc khảo và xử lý sự cố. Hành lang pháp lý đầy đủ là nền tảng để phát triển phần mềm thi đạt chuẩn, đảm bảo giá trị pháp lý và minh bạch trong toàn bộ quy trình.

Lựa chọn môn thi và địa phương thí điểm hợp lý: Ưu tiên các môn tự chọn như Tin học, Công nghệ, Sinh học, Ngoại ngữ khác tiếng Anh - vốn có số lượng thí sinh vừa phải và chủ yếu thi trắc nghiệm. Về địa phương, có thể chọn những nơi có hạ tầng tốt như Hà Nội, TP. HCM, Quảng Ninh, Đà Nẵng… để thí điểm toàn bộ quy trình trước khi mở rộng.

Xây dựng phần mềm thi đạt chuẩn quốc gia: Phần mềm cần vận hành ổn định trong mạng nội bộ, không phụ thuộc Internet, có hệ thống nhật ký (log), mã hóa dữ liệu, cơ chế chống gian lận và hỗ trợ chấm thi tự động.

Chuẩn hóa ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm:Câu hỏi cần được phân tầng độ khó, kiểm định độ tin cậy, bảo mật nghiêm ngặt và thường xuyên cập nhật, đáp ứng yêu cầu chọn ngẫu nhiên trong thi trên máy.

Đầu tư đồng bộ hạ tầng và nhân lực: Các trường cần có phòng máy đạt chuẩn, nguồn điện ổn định, mạng nội bộ khép kín và kỹ thuật viên túc trực. Giáo viên, cán bộ và học sinh cần được tập huấn, thi thử nhiều lần. Các địa phương phải chú trọng đầu tư thiết bị và bảo đảm an ninh hệ thống.

Duy trì song song hai hình thức thi từ 2027 - 2030:Giai đoạn đầu nên cho phép thí sinh lựa chọn giữa thi giấy và thi máy để giảm áp lực chuyển đổi, đặc biệt ở vùng khó khăn. Đồng thời, cần đẩy mạnh truyền thông để tạo sự đồng thuận xã hội.

NHƯ PHÚC

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/doi-song/dieu-kien-can-va-du-cho-ky-thi-tot-nghiep-thpt-tren-may-tinh-176116.html