Điều quan trọng còn thiếu ở sân bay Long Thành

2 giờ trướcBài gốc

Sân bay Incheon là hub trung chuyển quốc tế với hệ thống hạ tầng kết nối thuận tiện, điều mà sân bay Long Thành chưa hoàn thiện. Ảnh: ICN.

Ngày 29/3/2001, sân bay quốc tế Incheon (ICN) chính thức khai trương, trở thành dự án hạ tầng trọng điểm giúp Hàn Quốc giải quyết tình trạng quá tải của sân bay Gimpo (GMP) và nâng tầm vị thế hàng không quốc gia.

Ngay thời điểm mở cửa, toàn bộ chuyến bay quốc tế theo lịch trình của Gimpo được dời sang Incheon, biến Gimpo thành sân bay nội địa.

Chính phủ Hàn Quốc lựa chọn cách chuyển đổi dứt khoát thay vì chia giai đoạn, bởi họ đã chuẩn bị đầy đủ nền tảng vận hành và kết nối.

Cú "dứt điểm" giữa Incheon và Gimpo

Trước khi sân bay Incheon khánh thành, Hàn Quốc đã hoàn thiện cao tốc sân bay quốc tế dài khoảng 38 km. Trong đó, điểm nhấn là cầu Yeongjong Grand Bridge nối đảo Yeongjong - nơi đặt sân bay - với đất liền, giúp phương tiện đi thẳng vào trung tâm Seoul.

Tuyến đường này được đưa vào khai thác từ tháng 12/2000, tức 3 tháng trước khi sân bay Incheon mở cửa.

Nhờ vậy, dù khoảng cách từ trung tâm Seoul đến sân bay Incheon lên tới gần 50 km, hành khách vẫn có thể di chuyển nhanh, không bị phụ thuộc vào các tuyến đường đô thị vốn dễ tắc nghẽn.

Từ năm 2003, chính phủ Hàn Quốc bắt đầu điều chỉnh vai trò của sân bay Gimpo theo hướng “city airport” chuyên phục vụ khách công vụ.

Một số đường bay quốc tế ngắn được khôi phục, như Gimpo - Haneda, Tokyo (năm 2003, ban đầu là charter), Gimpo - Hồng Kiều, Thượng Hải, Trung Quốc (năm 2007), Gimpo - Kansai, Osaka (năm 2009), Gimpo - Bắc Kinh, Trung Quốc (năm 2011) và Gimpo - Tùng Sơn, Đài Bắc, Trung Quốc (năm 2012).

Tuy nhiên, tất cả đều giới hạn lưu lượng và hướng đến kết nối đô thị - đô thị, không làm thay đổi vị thế của sân bay Incheon là trung tâm quốc tế chính.

Năm 2007, tuyến đường sắt AREX (Airport Railroad Express) giai đoạn một được đưa vào hoạt động, kết nối sân bay Incheon với Gimpo.

Tuyến đường sắt AREX giúp việc di chuyển từ trung tâm thủ đô Seoul đến sân bay Incheon xuống còn dưới 60 phút. Ảnh: The Seoul Guide.

3 năm sau, tuyến kéo dài đến ga Seoul Station, rút thời gian di chuyển từ sân bay Incheon đến trung tâm thủ đô xuống còn dưới 60 phút.

AREX cung cấp cả tàu dừng mọi ga và tàu express không dừng, đáp ứng nhu cầu đa dạng của hành khách.

Năm 2014, Hàn Quốc thử nghiệm đưa tàu cao tốc KTX vào Incheon qua hạ tầng AREX, nhằm phục vụ hành khách từ các vùng xa như Busan hay Daegu bay thẳng quốc tế mà không cần trung chuyển qua Seoul.

Tuy nhiên, dịch vụ này ngừng hoạt động vào tháng 7/2018 do lượng khách quá thấp, cho thấy không phải mọi ý tưởng kết nối đều thành công, dù hệ thống hạ tầng đã rất hoàn chỉnh.

Nhờ tập trung toàn bộ chuyến bay quốc tế và triển khai đồng bộ các tuyến kết nối, sân bay Incheon nhanh chóng trở thành một hub trung chuyển quốc tế.

Giai đoạn 2013-2016, tỷ lệ khách nối chuyến quốc tế tại đây đạt khoảng 15-19%, vượt ngưỡng 10% vốn được coi là tiêu chuẩn cho một trung tâm hàng không thành công.

Thành công này cũng giúp Hàn Quốc cạnh tranh trực tiếp với các sân bay lớn trong khu vực như Narita, Hong Kong hay Singapore Changi.

Long Thành và bài học về kết nối

So với mô hình Incheon - Gimpo, trường hợp của sân bay Long Thành - Tân Sơn Nhất có nhiều điểm tương đồng: một sân bay mới được kỳ vọng chia sẻ tải và nâng tầm vị thế hàng không quốc gia.

Tuy nhiên, điểm khác biệt mấu chốt là thời điểm Hàn Quốc thực hiện cú chuyển đổi quyết liệt là đã có hạ tầng kết nối đồng bộ và sẵn sàng còn Long Thành hiện vẫn chưa.

Khoảng cách từ trung tâm TP.HCM đến sân bay Long Thành chỉ khoảng 40 km, ngắn hơn Seoul - Incheon, nhưng tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây hiện đã quá tải vào giờ cao điểm.

Các dự án trọng yếu như mở rộng cao tốc lên 8-10 làn, đường Vành đai 3 hay tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành vẫn đang ở giai đoạn thi công hoặc chuẩn bị đầu tư.

Vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng yêu cầu nghiên cứu ngay metro kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành.

Các hướng tuyến kết nối sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM) và sân bay Long Thành (Đồng Nai). Đồ họa: Phan Nhật.

Như vậy, nếu áp dụng ngay mô hình của Incheon khi Long Thành khi sân bay này đi vào vận hành giai đoạn 1 đầu năm 2026 mà chưa có hệ thống kết nối hiệu quả, có thể xuất hiện những vướng mắc.

Trong đó, Long Thành sẽ khó thu hút khách thương gia và khách nối chuyến gấp, trong khi Tân Sơn Nhất cũng có thể bị dư thừa công suất tới 20-26 triệu lượt khách/năm.

PGS.TS Trần Quang Phú, Phó hiệu trưởng Đại học Giao thông vận tải TP.HCM cho rằng nếu hạ tầng chậm trễ, manh mún, sân bay Long Thành sẽ khó trở thành động lực phát triển vùng, mà chỉ dừng lại ở vai trò một sân bay vận chuyển đơn thuần.

Bài học từ sân bay Incheon cho thấy sự sẵn sàng của hạ tầng kết nối chính là điều kiện tiên quyết để chuyển đổi toàn bộ mạng bay quốc tế. Nếu yếu tố này chưa đạt, lộ trình chuyển đổi từng bước, kết hợp khai thác song song hai sân bay trong một giai đoạn, sẽ an toàn và hiệu quả hơn nhiều.

Diệu Thanh

Nguồn Znews : https://znews.vn/dieu-quan-trong-con-thieu-o-san-bay-long-thanh-post1576531.html