Siết chặt quản lý từ livestream đến nền tảng nước ngoài
Người đứng đầu Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, thị trường TMĐT Việt Nam đang phát triển vũ bão với tốc độ 20-25%/năm, chiếm 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa. Tuy nhiên, khung pháp lý hiện hành, chủ yếu dựa trên các nghị định, đã không còn theo kịp thực tiễn với sự xuất hiện của nhiều mô hình kinh doanh mới như livestream bán hàng, nền tảng đa dịch vụ, gây khó khăn trong việc thu thuế, bảo vệ người tiêu dùng và kiểm soát hàng giả, hàng cấm.
Trước yêu cầu cấp thiết đó, dự án Luật TMĐT ra đời với 7 chương, 48 điều, thể chế hóa 6 chính sách lớn và mang đến 8 điểm mới đột phá so với quy định hiện hành, nhằm tạo ra một hành lang pháp lý toàn diện, minh bạch và hiệu quả.
Các nội dung mới đáng chú ý bao gồm:
Định danh người bán: Bắt buộc định danh người bán trong nước qua VNeID và người bán nước ngoài qua giấy tờ pháp lý để tăng cường minh bạch và truy vết khi có vi phạm.
Trách nhiệm của nền tảng: Tăng cường trách nhiệm của các sàn TMĐT, mạng xã hội có hoạt động TMĐT trong việc rà soát, ngăn chặn lạm dụng vị thế, bảo vệ người tiêu dùng và lưu trữ giao dịch.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình bàydự án Luật TMĐT trướcQuốc hội.
Quản lý livestream và tiếp thị liên kết: Bổ sung quy định rõ ràng về trách nhiệm của các chủ thể tham gia bán hàng qua livestream và tiếp thị liên kết, yêu cầu minh bạch thông tin.
Siết nền tảng xuyên biên giới: Yêu cầu các nền tảng nước ngoài phải lập pháp nhân hoặc ủy quyền pháp nhân tại Việt Nam để thực hiện nghĩa vụ thuế, giải quyết tranh chấp và bảo vệ người tiêu dùng.
Trách nhiệm đơn vị hỗ trợ: Quy định trách nhiệm tối thiểu của các đơn vị logistics, thanh toán... và cơ chế yêu cầu ngừng hợp tác với các nền tảng vi phạm.
Cải cách thủ tục hành chính: Chuyển đổi mạnh mẽ từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" dựa trên rủi ro, đơn giản hóa thủ tục và thực hiện 100% trên môi trường điện tử.
Hợp đồng điện tử: Bổ sung quy định về hợp đồng tự động và làm rõ trách nhiệm các bên.
Chính sách phát triển: Bổ sung các chính sách hỗ trợ phát triển TMĐT xuất khẩu, đặc biệt ưu tiên vùng sâu, vùng xa và đối tượng yếu thế.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, việc ban hành luật sẽ là cơ sở pháp lý vững chắc để thúc đẩy TMĐT phát triển bền vững, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và sản xuất trong nước, đóng góp tích cực vào kinh tế số.
Làm rõ ranh giới, phân định trách nhiệm cụ thể hơn
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.
Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cơ bản nhất trí với sự cần thiết ban hành luật, song cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cần tiếp tục nghiên cứu, làm rõ thêm nhiều vấn đề quan trọng.
Cụ thể, Ủy ban đề nghị cần rà soát kỹ lưỡng để phân định rõ ranh giới của TMĐT với các lĩnh vực đặc thù như bảo hiểm, dịch vụ nội dung số, phát thanh, truyền hình... để tránh chồng chéo với các luật chuyên ngành. Đồng thời, cần làm rõ phạm vi điều chỉnh của luật, xác định những hoạt động nào sẽ không thuộc đối tượng áp dụng do đã có các văn bản pháp luật khác điều chỉnh đầy đủ.
Đối với các nền tảng TMĐT, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ hơn sự cần thiết của việc xác định đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, cũng như quy định cụ thể hơn về điều kiện "tiền kiểm" và "hậu kiểm". Đặc biệt, cần xác định rõ phạm vi trách nhiệm của chủ quản mạng xã hội có hoạt động TMĐT để có quy định phù hợp, khả thi.
Về hoạt động TMĐT có yếu tố nước ngoài, Ủy ban đề nghị hoàn thiện quy định về trách nhiệm của pháp nhân được ủy quyền tại Việt Nam, bảo đảm phù hợp với đặc thù từng loại nền tảng. Các quy định về trách nhiệm của đơn vị hỗ trợ (logistics, thanh toán...) cũng cần được làm rõ hơn để bảo đảm tính thống nhất với các luật liên quan.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh, luật cần tập trung vào những chính sách lớn, mang tính nguyên tắc, bảo đảm tinh thần đổi mới, tạo động lực cho sự phát triển của ngành TMĐT trong giai đoạn tới.
Thu An