Định hướng Quy hoạch tỉnh - Tầm nhìn thời đại

4 giờ trướcBài gốc

Với vị trí và không gian phát triển mới, Bắc Ninh đang trở thành nơi kết nối liên vùng, vừa là cực tăng trưởng của Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, vừa là cực tăng trưởng của Vùng Thủ đô. Đặc biệt, tỉnh giữ vai trò “hội tụ” kết nối Bắc-Nam, Đông-Tây giữa khu vực đồng bằng, trung du, miền núi phía Bắc, với khu vực duyên hải Bắc Bộ.

Khu vực phía Nam sông Cầu có lợi thế phát triển về thương mại, dịch vụ.

Thực hiện mục tiêu phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030 theo hướng văn minh, hiện đại, Bắc Ninh cần tổ chức không gian kinh tế - xã hội và đô thị gắn với định vị chiến lược phát triển; thể hiện được những ý tưởng có chiều sâu, chắt lọc kinh nghiệm từ các bản Quy hoạch tỉnh trước, đồng thời mang tầm thời đại, bảo đảm năng lực đột phá mới dựa trên chính sách mới từ “bộ tứ trụ cột” của Bộ Chính trị đã ban hành. Từ khát vọng phát triển và năng lực giải quyết “biến số thời đại” để thiết kế tầm nhìn, Quy hoạch mới không chỉ mang tính tích hợp mà cần thể hiện rõ năng lực quản trị liên ngành và quản trị đa cực. Đây là những yêu cầu khó nhưng có thể giải quyết được, dựa trên sự chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng và sáng tạo.

Để định hướng Quy hoạch tỉnh, tỉnh cần xem xét các quan điểm chính. Đó là, tạo cực tăng trưởng mới của Vùng Thủ đô và cả nước. Với vị trí nằm trong vành đai công nghiệp phía Bắc, tiếp giáp Hà Nội, có hệ thống hạ tầng khá đồng bộ, Bắc Ninh cần hình thành một trung tâm công nghiệp-công nghệ-dịch vụ quy mô lớn. Tiếp tục thu hút và nâng cấp chuỗi cung ứng FDI - SME - startup, hướng tới sử dụng hiệu quả yếu tố đầu vào để nâng giá trị gia tăng (VA/GO); không chỉ lắp ráp mà tiến tới R&D (nghiên cứu và phát triển), thiết kế, logistics, thương mại điện tử.

Phát huy lợi thế bổ trợ giữa các vùng đang có sự khác biệt về kinh tế, Bắc Ninh cần đóng vai trò trung chuyển hàng hóa, logistics, tài chính, thương mại giữa Hà Nội và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Mỗi vùng sẽ tận dụng lợi thế khác biệt, phân vai, bổ trợ thay vì cạnh tranh, tạo thành những “mảnh ghép” trong tổng thể. Lan tỏa theo chuỗi giá trị: Vùng công nghiệp - đô thị kéo vùng nông thôn đi lên qua logistics, dịch vụ, công nghiệp hỗ trợ. Tích hợp kinh tế - văn hóa - sinh thái, không chỉ công nghiệp mà còn kinh tế xanh, kinh tế sáng tạo, nông thôn mới.

Một vấn đề Bắc Ninh cần quan tâm là tối ưu hóa không gian công nghiệp và đô thị, xóa bỏ tình trạng ranh giới hành chính gây chia cắt vùng kinh tế tự nhiên. Trong đó chú trọng quy hoạch xây dựng liên thông vùng đô thị - công nghiệp - dịch vụ hiện đại, tránh lãng phí tài nguyên đất và đầu tư dàn trải; sử dụng công cụ TIF = Tax Increment Financing (Tài chính từ gia tăng thuế) để phát triển hạ tầng và tái thiết đô thị/khu công nghiệp. Khi một khu vực được cải tạo hoặc đầu tư hạ tầng mới, giá trị bất động sản và hoạt động kinh tế tại đó thường tăng. Sự tăng trưởng này kéo theo nguồn thu ngân sách bổ sung (từ thuế sử dụng đất, thuế tài sản, thuế kinh doanh...). Tài chính từ gia tăng thuế cho phép “ứng trước” để đầu tư hạ tầng, với cam kết nguồn thu thuế tăng thêm trong tương lai sẽ dùng để trả nợ.

Thực hiện mục tiêu phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030 theo hướng văn minh, hiện đại, thời gian tới, tỉnh Bắc Ninh cần tổ chức không gian kinh tế - xã hội và đô thị gắn với định vị chiến lược phát triển, thể hiện được những ý tưởng có chiều sâu, chắt lọc kinh nghiệm từ các bản Quy hoạch tỉnh trước đây, đồng thời mang tầm thời đại, bảo đảm năng lực đột phá mới dựa trên chính sách mới từ “bộ tứ trụ cột” của Bộ Chính trị đã ban hành.

Tỉnh Bắc Ninh với quy mô và năng lực cạnh tranh thu hút đầu tư, với diện tích và dân số lớn hơn, GRDP hợp nhất cao hơn... sẽ tạo ra sức hấp dẫn mạnh với các nhà đầu tư FDI và tập đoàn lớn; cơ hội đàm phán, lựa chọn dự án, phân bổ nguồn lực cũng sẽ tốt hơn; chuyển từ vành đai công nghiệp sang vành đai công nghiệp giá trị gia tăng cao.

Để khắc phục tình trạng mất cân đối, Bắc Ninh cần hóa giải được khó khăn trước đây về thiếu quỹ đất công nghiệp, áp lực hạ tầng cao tại khu vực Bắc Giang và Bắc Ninh (cũ) để phát triển bền vững hơn. Tỉnh cần chú trọng nâng cao tỷ lệ VA/GO của ngành công nghiệp; khuyến khích FDI đặt trung tâm R&D, thiết kế, kiểm định (testing & certification) tại địa phương trung tâm R&D đặt ở đô thị, còn sản xuất phụ trợ đặt ở vùng xa trung tâm (giá đất thấp, giảm áp lực lõi).

Tỉnh cần nâng cao hiệu quả thu - chi ngân sách, điều phối nguồn vốn đầu tư công hiệu quả hơn; giảm chi phí quản lý trung gian, tối ưu hóa các nguồn lực tài chính. Phát triển vùng nông nghiệp và nông thôn thông minh, liên kết thế mạnh sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản, xây dựng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Về lao động và nguồn nhân lực, Bắc Ninh có quy mô dân số và lao động lớn, giúp tỉnh trở thành đô thị loại I, tiến tới thành phố trực thuộc Trung ương. Nguồn lao động phân tầng có tính đa dạng và chống chịu tốt trước biến động kinh tế toàn cầu. Hệ thống đào tạo đa lĩnh vực (kỹ thuật, nông nghiệp, y tế, văn hóa) là nền tảng để tỉnh xây dựng trung tâm nhân lực cấp vùng, không chỉ phục vụ tỉnh mới mà còn cả Vùng Thủ đô.

Bên cạnh đó, tỉnh cần đầu tư vào con người bằng cách nâng cao chất lượng hệ thống giáo dục và đào tạo kỹ năng. Chương trình giáo dục ở tất cả các cấp cần được cập nhật để trang bị cho người học những kỹ năng của thế kỷ 21, từ tư duy phân tích, kỹ năng số cho đến kỹ năng mềm. Việc mở rộng đào tạo nghề và các chương trình học việc tại doanh nghiệp sẽ giúp nâng cao tay nghề cho người lao động trong quá trình chuyển đổi.

Hình thành cơ chế Land Value Capture (thu giá trị gia tăng từ đất) là một công cụ tài chính - quy hoạch rất quan trọng, bổ trợ cho gia tăng thuế, giúp chính quyền thu hồi một phần giá trị đất đai tăng lên nhờ đầu tư công hoặc thay đổi quy hoạch để tái đầu tư cho hạ tầng, dịch vụ công. Khi Nhà nước xây dựng đường giao thông, bến tàu, bến xe, khu công nghiệp, thay đổi quy hoạch, giá trị đất trong khu vực tăng mạnh. Khoản tăng giá này chủ yếu do đầu tư công và chính sách chứ không phải do chủ đất tự đầu tư.

Tin tưởng với quyết tâm chính trị cao, sự đồng thuận trong tổ chức thực hiện, Quy hoạch tỉnh Bắc Ninh sẽ mang dấu ấn lớn, vươn tầm thế giới, thể hiện chiến lược và tầm nhìn dài hạn, tạo đột phá về không gian phát triển, khai thác tối đa hạ tầng giao thông chiến lược và giữ gìn bản sắc văn hóa. Sự trao quyền đi kèm với cơ chế khuyến khích và trách nhiệm giải trình rõ ràng, đi đôi với xây dựng đội ngũ công chức chuyên nghiệp, có trình độ cao là một phần then chốt của hành trình này.

Tiến sĩ Nguyễn Phương Bắc (Trường Đại học Thành Đông)

Nguồn Bắc Ninh : https://baobacninhtv.vn/dinh-huong-quy-hoach-tinh-tam-nhin-thoi-dai-postid426274.bbg