Đình Tân Đông - di tích với kiến trúc độc đáo

5 giờ trướcBài gốc

Đình Tân Đông được xây dựng vào năm 1901, nằm ở ngoài khu vực dân cư, chung quanh là ruộng lúa, cửa quay về hướng Bắc. Theo ghi chép lịch sử để lại, do ảnh hưởng cơn bão năm Thìn (năm 1904), đình đã bị hư hỏng nặng. Năm 1905, một vị hào phú trong làng hiến lô đất và tiền của, nhân dân trong làng đắp nền, dời đình đến địa điểm ngày nay.

Nhiều hoạt động về nguồn tại đình Tân Đông.

Trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp, đình là nơi tổ chức hội họp của cán bộ cách mạng, đưa ra các quyết sách để lãnh đạo kháng chiến. Trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ, Mỹ - Ngụy đã dùng nơi đây để giam cầm, trấn áp những người có người thân tham gia cách mạng.

Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30-4-1975, đình được sử dụng chức năng như ban đầu để hoạt động tín ngưỡng văn hóa của nhân dân, là nơi đã lưu giữ hài cốt của các anh hùng liệt sĩ, sau này được quy tập về an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Gò Công Đông.

Trên diện tích 538 m², ngôi đình được thiết kế theo kiểu chữ Tam truyền thống với ba phần chính: Vỏ ca - nơi diễn xướng hát bội, đình chánh - nơi thờ tự và nhà khói - nơi chuẩn bị lễ vật. Đình được làm bằng gỗ căm xe, kèo chạm trổ tinh xảo, mái lợp ngói âm dương, nền lát gạch tàu, bó nền đá ong, vách xây bằng hợp chất ô dước. Điểm nhấn ấn tượng của đình là 5 vòm cửa kiểu châu Âu ở mặt tiền, gồm một cửa lớn ở giữa và bốn cửa nhỏ hai bên, trong đó vòm cửa chính khắc ghi năm 1907.

Toàn bộ công trình được dựng bằng gỗ căm xe quý, đặt trên nền đá xanh vững chãi. Bên trong đình được trang trí tinh xảo với xiên chạm rồng chầu mặt trời được sơn son thếp vàng, tranh phong cảnh, tứ quý và họa tiết long phụng, tùng lộc, mai, lan, cúc…

Ông Phan Văn Tiến, Ban khánh tiết đình Tân Đông cho biết, đình có sắc phong thời Vua Tự Đức nhưng trong thời gian chiến tranh đem đi gởi ở nơi khác nên bị thất lạc. Đình Tân Đông khi mới thành lập là nơi nhân dân địa phương thờ Thành Hoàng Bổn Cảnh và các bậc Tiền hiền, Hậu hiền có công khai hoang lập ấp.

Điều kỳ diệu nhất của ngôi đình là hai cây bồ đề mọc từ mái đình phía trước chánh điện từ năm 1986. Những rễ cây đã len lỏi theo khe nứt, ôm trọn các cột kèo, không chỉ tạo nên vẻ đẹp huyền bí mà còn góp phần giữ vững kết cấu ngôi đình, làm nên nét riêng biệt của đình so với các ngôi đình khác ở Gò Công.

Hằng năm, đình Tân Đông có 4 lệ cúng là: Kỳ yên, Hạ điền, Thượng điền, Cầu Ông vào các ngày 16-2; 16-5; 16-8 và 16-11 âm lịch, thu hút đông đảo người dân trong vùng đến tham dự. Những nghi lễ tế tự truyền thống vẫn được duy trì, góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa tâm linh lâu đời của địa phương.

MỘT ĐIỂM ĐẾN HẤP DẪN

Không chỉ mang ý nghĩa về tín ngưỡng, đình còn là nơi giáo dục truyền thống lịch sử cho thế hệ trẻ, giúp họ hiểu hơn về công lao của cha ông trong công cuộc đấu tranh giành độc lập. Bí thư Xã đoàn Tân Đông Bùi Văn Mẫn cho biết, Đoàn Thanh niên xã tổ chức các hoạt động về nguồn nhằm giúp thiếu nhi, đoàn viên, thanh niên tìm hiểu và trau dồi kiến thức lịch sử tại “địa chỉ đỏ”, qua đó nâng cao nhận thức về truyền thống dựng nước và giữ nước của cha ông.

Ngôi đình cũng là điểm đến của nhiều du khách thập phương. Đoàn Thanh niên xã đã thành lập đội tuyên truyền lịch sử để giới thiệu và lan tỏa giá trị di tích đến cộng đồng. Trong thời gian tới, các hoạt động về nguồn sẽ tiếp tục được tổ chức, góp phần bồi đắp lòng tự hào và ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với di sản văn hóa, lịch sử địa phương.

Đình Tân Đông là một trong những điểm đến trong hành trình khám phá vùng đất Gò Công.

Năm 2010, đình Tân Đông được Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang ký quyết định công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Năm 2020, địa phương đã đề xuất UBND tỉnh, huyện đầu tư xây dựng lại ngôi chánh điện với kinh phí gần 2 tỷ đồng, trong đó đề xuất bảo tồn gìn giữ lại mặt dựng, đặc biệt là gìn giữ lại mặt tiền có sự cộng sinh của 2 cây bồ đề - nét đặc trưng văn hóa của đình Tân Đông.

UBND xã ban hành quyết định thành lập Ban khánh tiết, cử người trông coi để bảo quản di tích. Đồng thời, vận động xã hội hóa để phục vụ lại nhu cầu hưởng thụ văn hóa tâm linh, tín ngưỡng cho người dân, qua đó xây dựng tường rào, đường dal, nhà khói, trang bị cơ sở vật chất thờ cúng, trồng thêm cây xanh... tạo vẻ mỹ quan xanh - sạch - đẹp; tổ chức nhiều hoạt động về nguồn tại đình Tân Đông.

Chủ tịch UBND xã Tân Đông Tạ Văn Hiếu cho biết, thời gian tới, xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, xây dựng chuyên mục và một số hình ảnh nổi bật để đăng tải lên trên hệ thống truyền thanh, trang thông tin điện tử, trang Facebook, Zalo, YouTube... nhằm quảng bá phát triển du lịch và giáo dục truyền thống tại địa phương.

Thường xuyên tu bổ, chỉnh trang, nâng cấp, bảo vệ môi trường cảnh quan xanh - sạch - đẹp cho các di tích, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và địa phương; giới thiệu về giá trị di tích đến nhiều tầng lớp nhân dân, đoàn viên, thanh niên, học sinh, hội viên, các đoàn thể...

Xây dựng phương án, khai thác có hiệu quả giá trị lịch sử văn hóa, đầu tư tu bổ di tích gắn với phát triển kinh tế, du lịch đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Liên kết phát triển du lịch gắn với các điểm di tích và du lịch trong vùng như: Lăng Hoàng Gia, Đền thờ Anh hùng dân tộc Trương Định, biển Tân Thành... đặc biệt là các điểm di tích, du lịch của xã như: Bia chiến tích ấp Xóm Dinh, các cơ sở thờ tự văn hóa, vườn sơri, hợp tác xã rau an toàn...

Đề xuất chính sách hỗ trợ kinh phí cho người trực tiếp trông coi di tích, nhằm khuyến khích, động viên, nâng cao trách nhiệm của người trực tiếp trông coi, bảo vệ di tích; đồng thời, nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích.

Đình Tân Đông không chỉ là một công trình kiến trúc có giá trị và là niềm tự hào của người dân Tiền Giang, việc bảo tồn và phát huy giá trị của di tích này không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa, mà còn mở ra tiềm năng phát triển du lịch, đưa đình Tân Đông trở thành một điểm đến hấp dẫn trong hành trình khám phá vùng đất Gò Công.

LÝ OANH - TUẤN LÂM

Nguồn Ấp Bắc : http://baoapbac.vn/van-hoa-nghe-thuat/202503/dinh-tan-dong-di-tich-voi-kien-truc-doc-dao-1037281/