Đồ uống có đường - 'thủ phạm ngọt ngào' đẩy người Việt đến nguy cơ bệnh tật

2 ngày trướcBài gốc

Người Việt uống trung bình hơn 66 lít đồ uống có đường mỗi năm

Theo số liệu được Bộ Y tế cung cấp tại kỳ họp Quốc hội, năm 2023, trung bình mỗi người Việt Nam tiêu thụ khoảng 66,5 lít đồ uống có đường tương đương 1,3 lít mỗi tuần. Tính trung bình, mỗi người hấp thu khoảng 18g đường mỗi ngày chỉ từ đồ uống có đường chiếm tới 36% mức khuyến nghị tối đa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là 50g/ngày đối với người trưởng thành.

Từ năm 2009 đến 2023, lượng đồ uống có đường tiêu thụ tại Việt Nam đã tăng hơn 350%. Riêng trong vòng 10 năm, tổng lượng tiêu thụ tăng từ 3,44 tỷ lít lên 6,67 tỷ lít gần gấp đôi. Sự gia tăng này đặt ra thách thức lớn với hệ thống y tế khi các bệnh không lây nhiễm như béo phì, đái tháo đường, tim mạch ngày càng phổ biến.

Trẻ em và thanh thiếu niên - nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất

Đáng lo ngại hơn, trẻ em và thanh thiếu niên đang trở thành đối tượng tiêu thụ đồ uống có đường thường xuyên. Kết quả điều tra toàn cầu về sức khỏe học sinh năm 2019 tại 20 tỉnh thành Việt Nam cho thấy: gần 34% học sinh từ 13-17 tuổi uống nước ngọt có ga ít nhất một lần mỗi ngày. Đây là mức tiêu thụ đáng báo động bởi thói quen hình thành sớm sẽ gây ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe thể chất và tâm sinh lý của thế hệ tương lai.

Tỷ lệ các hộ gia đình tiêu thụ đồ uống có đường cũng tăng nhanh từ 56,2% năm 2010 lên gần 70% vào năm 2016. Dự báo từ Euromonitor chỉ ra: nếu không có biện pháp can thiệp hiệu quả, mức tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trung bình 6,4% mỗi năm trong giai đoạn 2023-2028.

Không chỉ là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tăng cân và béo phì, việc sử dụng đồ uống có đường thường xuyên còn liên quan mật thiết tới các bệnh tim mạch, tiểu đường, và cả một số loại ung thư. Bộ Y tế nhấn mạnh: cần những biện pháp toàn diện và đồng bộ để kiểm soát tình trạng này, trong đó có truyền thông nâng cao nhận thức, kiểm soát quảng cáo, dán nhãn dinh dưỡng bắt buộc, cải thiện bữa ăn học đường… và đặc biệt là áp thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo WHO, thuế là biện pháp hiệu quả cao, chi phí thấp nhằm giảm tiêu thụ đường. Các nghiên cứu quốc tế cho thấy: nếu mức thuế đủ lớn để làm tăng giá bán lẻ ĐƯCD ít nhất 20%, thì mới đủ mạnh để thay đổi hành vi tiêu dùng và cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Tác động tích cực nếu áp thuế đúng mức

Một nghiên cứu của Trường Đại học Y tế công cộng Việt Nam đã mô phỏng hiệu quả nếu Việt Nam áp thuế làm tăng giá đồ uống có đường thêm 20% như khuyến cáo của WHO: tỷ lệ thừa cân có thể giảm 2,1%, béo phì giảm 1,5%. Quan trọng hơn, có thể phòng ngừa được tới 80.000 ca đái tháo đường, tiết kiệm gần 800 tỷ đồng chi phí y tế một con số đáng kể trong bối cảnh ngân sách y tế còn hạn chế.

Tại phiên thảo luận về Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cũng dẫn chứng các khuyến cáo của WHO, đồng thời cảnh báo Việt Nam đang nằm trong nhóm nước có mức tiêu thụ đường ngày càng cao và có nguy cơ béo phì tăng mạnh nếu không hành động ngay.

Không thể trì hoãn thêm

Từ các số liệu, dự báo và khuyến nghị của cơ quan y tế trong nước cũng như quốc tế, có thể thấy: việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường là điều không thể trì hoãn. Đây không chỉ là vấn đề tài chính hay thuế khóa, mà là lựa chọn giữa bảo vệ sức khỏe cộng đồng hay tiếp tục phớt lờ nguy cơ đến từ loại đồ uống “ngọt ngào nhưng nguy hiểm” này.

Sức khỏe người dân đặc biệt là thế hệ trẻ không thể bị đem ra đánh đổi với lợi ích kinh tế ngắn hạn. Một chính sách thuế mạnh tay, khoa học và nhân văn là cần thiết để đảm bảo một tương lai khỏe mạnh hơn cho Việt Nam.

H.Thanh

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/do-uong-co-duong-thu-pham-ngot-ngao-day-nguoi-viet-den-nguy-co-benh-tat-165139.html