Tổng thống Donald Trump, trước bức tranh của cố Tổng thống Ronald Reagan, tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng ở Washington, D.C. Ảnh: Reuters.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hủy các cuộc đàm phán thương mại với Canada sau khi cáo buộc một quảng cáo “giả mạo” sử dụng lời phát biểu chống thuế quan của cố Tổng thống Ronald Reagan — biểu tượng bảo thủ mà ông ông Trump từng ca ngợi. Tuy nhiên, Quỹ và Viện Tổng thống Ronald Reagan khẳng định rằng đoạn quảng cáo này đã “diễn giải sai” lời của ông Reagan.
Sự thật là đoạn quảng cáo nọ không “giả”, mà đã được chỉnh sửa lại. Nhưng nội dung ông Reagan thực sự nói trong bài phát biểu dài 5 phút ngày 25/4/1987 – một chương trình phát thanh quốc gia hiện vẫn được đăng trên YouTube của Thư viện Reagan – lại thể hiện rõ lập trường phản đối thuế quan, ủng hộ mạnh mẽ thương mại tự do và công bằng.
Quảng cáo do chính quyền tỉnh Ontario (Canada) tài trợ, được phát trên nhiều kênh truyền hình lớn của Mỹ, sử dụng trích đoạn bài phát biểu được ông Reagan thực hiện tại Trại David, ngay trước cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản trong bối cảnh quan hệ thương mại Mỹ-Nhật đang căng thẳng. Vào thời điểm đó, các tập đoàn Nhật như Toyota và Sony đã tràn ngập thị trường Mỹ bằng xe hơi và thiết bị điện tử giá rẻ, ảnh hưởng nặng nề đến các thương hiệu Mỹ như General Motors và RCA.
Ngay trước bài phát biểu, ông Reagan đã áp thuế cao hơn với nhiều mặt hàng Nhật để đáp trả tình trạng Mỹ bị “ngập” trong chip bán dẫn giá rẻ của Nhật. Ông dùng những lời lẽ cứng rắn với Tokyo – những đoạn không được đưa vào quảng cáo – với giọng điệu khá giống phong cách thương mại của ông Trump ngày nay.
“Chúng tôi có bằng chứng rõ ràng rằng các công ty Nhật đang thực hiện những hành vi thương mại không công bằng, vi phạm thỏa thuận giữa hai nước”, ông Reagan nói. “Chúng tôi mong các đối tác thương mại phải tuân thủ đúng cam kết của mình”.
Tuy nhiên, ông Reagan nhấn mạnh ông “rất miễn cưỡng” khi áp dụng các hàng rào thương mại và tin rằng thuế quan cao có hại cho người lao động và nền kinh tế Mỹ. Ông cũng nhắc rằng nhiều nhà kinh tế cho rằng các mức thuế quan cao thời kỳ Smoot-Hawley đã làm trầm trọng thêm Đại Suy thoái, điều mà thế hệ ông từng trải qua – “một ký ức sâu sắc và đau đớn”, theo lời ông.
Phần lớn bài phát biểu – và cũng là phần được quảng cáo của Canada sử dụng nhiều nhất – là khi ông Reagan phân tích vì sao các nền kinh tế phát triển đã từ bỏ thuế quan: vì nó khiến doanh nghiệp phụ thuộc vào chính phủ, giảm sức cạnh tranh, gây ra chiến tranh thương mại, đẩy giá hàng hóa tăng và cuối cùng gây mất việc làm.
Ông cũng chỉ trích Quốc hội Mỹ do đảng Dân chủ kiểm soát vì thúc đẩy các dự luật có thể dựng thêm rào cản thương mại, đồng thời khẳng định chính quyền của ông đã ủng hộ mạnh mẽ tự do thương mại.
Không rõ lý do ông Trump gọi quảng cáo này là “giả”, nhưng trong bài đăng trên Truth Social, ông dẫn lại thông điệp từ Quỹ Ronald Reagan, cho rằng chiến dịch quảng cáo đã “sử dụng có chọn lọc hình ảnh và âm thanh của Tổng thống Ronald Reagan” và “trình bày sai nội dung bài phát biểu gốc”. Tuy nhiên, quỹ này không nêu rõ phần nào bị cho là “sai lệch”.
Trong một bài đăng khác, ông Trump phát biểu sai khi cho rằng ông Reagan ủng hộ thuế quan.
“Họ đã gian lận khi tung ra một quảng cáo lớn nói rằng Ronald Reagan không thích thuế quan, trong khi thực tế ông ấy RẤT YÊU THÍCH THUẾ QUAN VÌ NƯỚC MỸ VÀ AN NINH QUỐC GIA CỦA NÓ”, ông Trump viết. “Cảm ơn Quỹ Ronald Reagan vì đã vạch trần SỰ GIAN DỐI này”.
Phía Quỹ Ronald Reagan cũng cho biết chính quyền Ontario không xin phép trước khi sử dụng hoặc chỉnh sửa bài phát biểu, dù chưa rõ điều đó có bắt buộc về mặt pháp lý hay không. Quỹ nói đang xem xét các lựa chọn pháp lý và khuyến khích công chúng nên xem toàn bộ bài phát biểu gốc.
Quảng cáo này đã được phát sóng nhiều lần trong các sự kiện lớn, bao gồm cả Giải Bóng chày Mỹ (ALCS), nơi có đội Toronto Blue Jays của Canada góp mặt. Bắt đầu từ tối thứ Sáu tới, đội bóng Canada này sẽ thi đấu World Series, niềm tự hào lớn của người Canada.
Thủ hiến Ontario Doug Ford trong bài phát biểu ngày 14/10 cho biết chính quyền của ông đã phát quảng cáo trên hầu hết các kênh truyền hình lớn của Mỹ vì muốn “đưa thông điệp của Ronald Reagan đến với người dân Mỹ”.
“Đó không phải là một quảng cáo tiêu cực”, ông Ford nói. “Nó rất thực tế. Và khi lời nói ấy đến từ một người như Ronald Reagan, mọi đảng viên Cộng hòa đều sẽ nhận ra giọng nói đó”.
“Ông ấy là Tổng thống vĩ đại nhất mà nước Mỹ từng có”, ông Ford, một chính trị gia bảo thủ, nói thêm.
Theo CNN
Huyền Chi