Đứng ở góc độ của một doanh nghiệp (DN) chế biến thực phẩm, bà Từ Lê Thanh Vy, Phó tổng giám đốc Công ty Liên doanh Bột Quốc tế – Intermix, cho biết với ngành bột trộn sẵn và bột gạo, bản thân DN không thể đứng yên nếu muốn giữ được người tiêu dùng.
Không thể đứng yên
Nhấn mạnh việc công ty phải làm mới sản phẩm liên tục thì khi đưa ra thị trường mới thu hút được người tiêu dùng, bà Vy cho rằng xã hội càng hiện đại, nhu cầu về những sản phẩm “xanh”, an toàn, thân thiện hơn với môi trường càng tăng, nên công ty buộc phải đi gần với khoa học, ứng dụng xanh hơn.
Các DN sản xuất chế biến trong ngành thực phẩm cần tận dụng ưu thế từ “xanh và số” để chinh phục nhà thu mua quốc tế.
Theo bà Từ Lê Thanh Vy, áp lực đổi mới hiện nay không chỉ nằm ở chuyện ra sản phẩm mới, mà là ra sản phẩm mới theo chuẩn xanh, xanh từ nguyên liệu, phụ gia, cho đến bao bì xanh, chuỗi cung ứng xanh.
Như trong vấn đề về bao bì, vị phó tổng giám đốc của Intermix nói rằng hiện nay xu hướng chung trên thế giới là ưu tiên bao bì tái chế được, hoặc bao bì giấy hay vật liệu thân thiện môi trường. Với DN bột thực phẩm, đây là một bài toán không dễ, bởi bao bì vừa phải đáp ứng yêu cầu bảo quản, an toàn thực phẩm, vừa phải chịu chi phí cao hơn so với bao bì thông thường.
“Thực tế việc chuyển sang bao bì tái chế hoặc bao bì giấy làm chi phí đội lên rất nhiều. Thế nhưng chúng tôi vẫn hướng tới áp dụng những loại bao bì đó vào sản phẩm của mình, để mang lại trải nghiệm “xanh” hơn cho người tiêu dùng trong nước và quốc tế”, bà Từ Lê Thanh Vy nói.
Đứng ở vai trò là Chủ tịch Hội doanh nghiệp Xanh Tp.HCM, ông Đinh Hồng Kỳ nhấn mạnh chuyển đổi xanh là yêu cầu, là xu hướng bắt buộc mà các DN chế biến trong nước không thể không đáp ứng. Để làm được điều đó họ phải tái định hình mô hình kinh doanh và tư duy của người chủ DN. Phía DN phải tái cấu trúc toàn diện từ sản phẩm đến chuỗi cung ứng, quy trình.
Cũng theo ông Kỳ, các DN chế biến phải khắc phục cho được điểm yếu của mình khi chuyển đổi xanh là còn thiếu vốn và thiếu công nghệ, nhân lực hạn chế và đặc biệt là thiếu dữ liệu. Họ phải vượt qua thách thức này nếu không muốn đối mặt với nhiều rủi ro trong việc bị loại khỏi chuỗi cung ứng, không chỉ vì lý do “xanh”.
Thực tế đã minh chứng rằng chuyển đổi xanh không chỉ là áp lực mà còn có thể biến thành cơ hội kinh doanh mới để hàng Việt chinh phục thế giới. Điều này đòi hỏi các DN chế biến trong nước chủ động đổi mới công nghệ, tối ưu nguyên liệu và định hình những ưu tiên xuyên suốt cho “xanh và số” nhằm gắn bó với người tiêu dùng quốc tế.
Hoặc như ở lĩnh vực chế biến đồ gỗ xuất khẩu. Ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ Tp.HCM (HAWA), nhấn mạnh yếu tố xanh hóa, chuẩn hóa và nâng cao nội lực của DN khi mà xu hướng tiêu dùng toàn cầu chuyển dịch sang các sản phẩm xanh, bền vững, tiết kiệm tài nguyên và có thiết kế tinh giản.
Trong bối cảnh đó, theo ông Mẫn, các DN buộc phải tập trung nâng cao năng suất, hiện đại hóa công nghệ, đẩy mạnh tự động hóa và số hóa quy trình, đồng thời quản trị hiệu quả nguồn nguyên liệu và chuỗi cung ứng. Sự chuyển đổi này không chỉ là yêu cầu để đáp ứng quy định, mà còn là điều kiện để DN xây dựng lợi thế cạnh tranh dài hạn.
Giới chuyên gia có lời khuyên cho các DN chế biến đồ gỗ là cần tận dụng các ưu thế của chuyển đổi xanh và chuyển đổi số để đưa sản phẩm đồ gỗ nội thất Việt Nam đi xa hơn. Chẳng hạn như để khai thác tốt dư địa thị trường EU, đòi hỏi các DN cần đầu tư khâu chế biến sau cho phù hợp với xu hướng tiêu dùng xanh, đẩy mạnh phát triển dòng sản phẩm nội thất thân thiện với môi trường, phù hợp gu thẩm mỹ của thị trường Bắc Âu và Tây Âu.
Đứng trước “cửa ngõ" của hành trình chuyển đổi mới
Nói thêm về lời giải cho bài toán làm thế nào để các sản phẩm đồ gỗ của Việt Nam tận dụng ưu thế “xanh và số” để chinh phục thế giới, ông Larry Hu, Giám đốc Amazon Global Selling khu vực Đông Nam Á, nói rằng các DN chế biến đồ gỗ Việt có thể mở rộng danh mục các sản phẩm gỗ Việt Nam trên các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, kết nối nhu cầu toàn cầu với năng lực sản xuất vượt trội của Việt Nam. Điều đó sẽ giúp các DN dễ dàng tiếp cận hàng trăm triệu khách hàng quốc tế.
Bên cạnh những chia sẻ nêu trên, trước bối cảnh chuyển đổi xanh và chuyển đổi số như hiện nay, làm thế nào để ngành sản xuất chế biến trong nước tận dụng ưu thế “xanh và số” để đưa sản phẩm vươn xa trên thị trường toàn cầu cũng đã là vấn đề trọng tâm. Vấn đề này được đưa ra bàn thảo trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025 tổ chức ở Tp.HCM hôm 26/11.
Như nhận định của ông Stephan Mergenthaler, Giám đốc điều hành kiêm Giám đốc công nghệ, Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Việt Nam đang đứng trước “cửa ngõ của hành trình chuyển đổi mới”, khi cuộc Cách mạng Công nghiệp hiện nay diễn ra với tốc độ nhanh hơn rất nhiều so với mọi cuộc cách mạng trước đây.
Ông Stephan Mergenthaler cũng chỉ rõ thách thức lớn không còn là bắt kịp một mô hình phát triển cụ thể, mà là năng lực cạnh tranh của các quốc gia trong bối cảnh biến động công nghệ. Như đối với Việt Nam, việc các DN sản xuất chế biến vừa và nhỏ áp dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ giúp nâng cấp sản xuất mà còn mở rộng cơ hội đưa sản phẩm vươn xa. Khi chuyển đổi số được DN tiếp cận rộng rãi, nó sẽ trở thành một công cụ cân bằng tuyệt vời chứ không phải là một rào cản.
Trong khi đó, bà Pauline Tamesis - Điều phối viên thường trú của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, nhấn mạnh việc hoạt động sản xuất chế biến tăng tốc chuyển đổi xanh và tận dụng công nghệ số như động cơ kép “xanh – số” sẽ mang lại lợi thế chiến lược cho Việt Nam trong duy trì tăng trưởng.
Như đánh giá của ông Brand Cheng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Foxconn Industrial Internet, vị thế ngày càng quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu và trong kỷ nguyên sản xuất chế biến dựa trên AI. Nhờ đó góp phần khẳng định Việt Nam là trung tâm công nghiệp đang lên của khu vực.
Theo ông Cheng, quá trình chuyển đổi kinh tế của Việt Nam dựa trên ba động lực: Mở cửa nền kinh tế, nâng cấp năng lực sản xuất chế biến, và tăng cường hợp tác đối tác. Giai đoạn 2025–2033, sản xuất thông minh dự kiến tăng trưởng bình quân 10,7% mỗi năm, tạo nền tảng để Việt Nam bước vào thế hệ sản xuất chế biến mới – nơi AI đóng vai trò trung tâm.
Ông Cheng khẳng định Việt Nam đang dẫn đầu thế giới trong kỷ nguyên sản xuất chế biến dựa trên AI. Bản thân công ty sẽ cam kết đầu tư lâu dài vào Việt Nam, gồm phát triển nhân tài AI, logistics, tự động hóa, số hóa và các hệ thống AI, nhằm đồng hành với Việt Nam trong quá trình trở thành trung tâm sản xuất thông minh toàn cầu.
Thế Vinh