Doanh nghiệp gỗ 'nghẹt thở' khi Mỹ 'bồi' thêm thuế

6 giờ trướcBài gốc

Đòn thuế này đang gây ảnh hưởng mạnh đến đơn hàng, giá thành và chiến lược phát triển dài hạn của các doanh nghiệp, đặc biệt trong các nhóm sản phẩm tủ bếp và nội thất phòng tắm...

Các nhà xuất khẩu sản phẩm tủ bếp và nội thất phòng tắm lo lắng thuế mới của Mỹ. Ảnh: TL

Thách thức với "thuế chồng thuế"

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 29-9 đã ký sắc lệnh áp thuế 10% đối với gỗ nguyên khối và gỗ xẻ, 25% đối với tủ bếp, tủ chậu rửa phòng tắm và đồ nội thất gỗ bọc đệm, bắt đầu từ ngày 14-10. Các mức thuế này sẽ tăng lần lượt lên 30% và 50% từ đầu năm 2026 đối với các đối tác chưa đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ.

Dù mức thuế này áp dụng cho nhiều nước, Việt Nam vẫn chịu ảnh hưởng nặng nhất do phụ thuộc lớn vào hai nhóm hàng này. Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCM (HAWA), thừa nhận rằng việc Mỹ tăng thuế đối với tủ bếp và nội thất bọc sẽ tác động rất lớn đến ngành xuất khẩu gỗ của Việt Nam. Hai nhóm sản phẩm này chiếm tỉ trọng cao, khoảng 20-25% đối với tủ bếp và khoảng 10% đối với nội thất bọc trong tổng kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ sang Mỹ.

Theo ông, trong nhiều năm qua, đặc biệt hơn nửa năm nay, Mỹ là thị trường xuất khẩu gỗ lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 50% tổng kim ngạch. Do đó, bất kỳ biến động chính sách nào từ Mỹ đều ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp trong nước.

Thực tế, ngay sau khi thông tin về việc áp thuế mới được công bố, một số khách hàng nhập khẩu của Mỹ đã giảm hoặc hủy đơn hàng. Riêng các nhà máy sofa do doanh nghiệp FDI tại Việt Nam vận hành đã báo cáo có tới 30% đơn hàng bị hủy. Điều này cho thấy phân khúc nội thất bọc nệm, vốn có giá trị xuất khẩu lớn, sẽ chịu áp lực nặng nề nhất trong giai đoạn đầu.

Các doanh nghiệp đồ gỗ nhận định rằng khi thuế 50% áp lên tủ bếp và 30% lên nội thất bọc, chi phí hàng xuất khẩu vào Mỹ sẽ tăng đáng kể. Điều này có thể làm giảm lợi nhuận hoặc buộc doanh nghiệp phải nâng giá bán, từ đó làm giảm sức cạnh tranh so với các đối thủ trong nước Mỹ hoặc từ các quốc gia không bị ảnh hưởng. Một phần chi phí thuế sẽ được chuyển vào giá bán, khiến nhu cầu nhập khẩu nội thất từ nước ngoài giảm và khách hàng Mỹ phải chịu giá cao hơn khi mua nội thất nhập khẩu. Điều này có thể dẫn đến sức mua sụt giảm.

Ngay cả trước khi mức thuế mới được công bố, ngành gỗ đã gặp khó khăn do Mỹ áp thuế đối ứng 20% từ mức 0%, khiến giá xuất khẩu tăng đáng kể. Nhiều doanh nghiệp cho biết trong hơn 2 tháng qua, họ đã phải chia sẻ việc tăng thuế 20% bằng cách giảm giá từ 5-10% tùy theo đơn hàng hoặc "chia sẻ" 35-50% mức thuế với nhà mua hàng. Với các dự án lớn, lợi nhuận gần như không còn, chỉ cố gắng duy trì để giữ thị trường. Nay, khi thuế tăng lên 30-50%, tình hình càng thêm phần khó khăn.

Đáng chú ý, tác động của việc tăng thuế không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu của doanh nghiệp Việt Nam. Chi phí phụ kiện nội thất cũng có khả năng tăng do Mỹ đồng thời áp thuế với nhóm sắt thép. Như vậy, ngay cả các sản phẩm gỗ không nằm trong diện chịu thuế cao cũng sẽ phải đối mặt với chi phí sản xuất tăng.

Vẫn duy trì sản xuất ở Việt Nam

Chính quyền Mỹ viện dẫn Mục 232 của Đạo luật Thương mại 1974, cho rằng nhập khẩu gỗ và đồ nội thất đang “xói mòn an ninh quốc gia”, làm suy yếu ngành gỗ nội địa và đe dọa chuỗi cung ứng các sản phẩm liên quan đến cơ sở hạ tầng và quốc phòng.

Mỹ lâu nay là thị trường xuất khẩu đồ gỗ lớn nhất của Việt Nam. Việc áp thuế 25% trong vài ngày tới khiến các đơn hàng giá rẻ dễ bị hủy hoặc chuyển hướng. Doanh nghiệp Việt Nam đối mặt với lựa chọn khó khăn là chấp nhận giảm lợi nhuận hoặc mất thị phần. Tác động ngắn hạn của chính sách thuế là rõ rệt khi chi phí tăng, lợi nhuận giảm, thị trường xuất khẩu thu hẹp; về dài hạn, đây cũng là cơ hội để Việt Nam tái cấu trúc ngành gỗ.

Để ứng phó với thuế quan của Mỹ, ngoài đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường, nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm, các ý kiến đề xuất phát triển sản xuất trong nước Mỹ, được xem là chiến lược tối ưu giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp kinh doanh tại Mỹ cho rằng việc đưa sản xuất đến Mỹ là rất khó, thậm chí gần như bất khả thi. Là một trong số ít doanh nghiệp Việt Nam có hệ thống phân phối đồ nội thất đến tay người tiêu dùng Mỹ, Tập đoàn Hào Hưng cũng cho rằng điều này khó xảy ra.

Ngành gỗ đối diên khó khăn ới thuế mới của Mỹ. Ảnh: LH

“Việc đưa sản xuất về Mỹ không đơn giản vì ngành đồ gỗ đòi hỏi người lao động có tay nghề cao và chi phí cạnh tranh. Trong khi đó, lao động làm nội thất ở Mỹ rất khó tuyển dụng và chi phí lại cao, nên không thể sản xuất tại Mỹ”, ông Thang Văn Hóa, Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Hào Hưng, nói và cho rằng: "Ngay cả mở nhà máy tại Mexico, gần thị trường Mỹ, cũng không dễ dàng".

Tập đoàn Trayton, nhà sản xuất nội thất FDI đã chuyển phần lớn sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam, khẳng định với Reuters rằng chiến lược này sẽ không thay đổi dù Mỹ áp thuế cao. Ông Simon Lichtenberg, CEO Trayton, nói: “Việc sản xuất tại Mỹ gần như không khả thi do chi phí quá cao và thiếu nhân công có tay nghề. Chúng tôi sẽ chịu tác động trực tiếp từ thuế, nhưng phần lớn gánh nặng sẽ chuyển sang người tiêu dùng Mỹ”. Hiện Trayton xuất khẩu khoảng 50 container mỗi tuần từ Việt Nam sang Mỹ.

Không chỉ Trayton, nhiều thương hiệu quốc tế khác như Man Wah Furniture hay KUKA Home cũng đã chuyển dịch đáng kể sản xuất sang Việt Nam trong những năm gần đây. Ông Jonathan Sowter, Giám đốc Jonathan Charles Fine Furniture, khẳng định: “Chúng tôi hoàn toàn không có ý định sản xuất tại Mỹ vì lực lượng lao động có tay nghề không thể tái tạo ở thị trường này”.

Về phía người tiêu dùng Mỹ, các nhà phân tích dự đoán giá nội thất sẽ tăng từ 10-20% vào năm 2026. Tuy nhiên, nhiều khách hàng Mỹ ít nhạy cảm về giá đối với các sản phẩm nội thất, vì đây là mặt hàng mua sắm theo chu kỳ dài. Điều này có thể giúp một số thương hiệu cao cấp duy trì vị thế, dù lợi nhuận bị thu hẹp. “Khả năng người tiêu dùng Mỹ sẽ kéo dài thời gian sử dụng đồ nội thất và yêu cầu nhà sản xuất bảo hành lâu hơn”, Chủ tịch Tập đoàn Hào Hưng nhận định.

Chiến lược lâu dài

Chỉ vài ngày sau quyết định tăng thuế gỗ và nội thất nhập khẩu của Mỹ, một hội thảo do Forest Trends tổ chức thu hút nhiều doanh nghiệp, hiệp hội và đại diện Thương vụ và Đại sứ quán Việt tại Mỹ, nhằm phân tích tác động và tìm giải pháp ứng phó.

Ông Đỗ Ngọc Hưng, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ, cảnh báo các ngành khác như thủy sản, nông nghiệp, công nghiệp bán dẫn cũng có thể bị tác động. Do đó, đàm phán liên tục và vận động chính sách là cần thiết, đồng thời doanh nghiệp cần hợp tác với đối tác Mỹ, nghị sĩ để chia sẻ khó khăn.

Một kiến nghị từ phía doanh nghiệp đề xuất các địa phương hạn chế cấp phép FDI mới trong ngành gỗ, nhằm bảo vệ ngành này khỏi bị cạnh tranh không lành mạnh.

Ngành gỗ khó chuyển sản xuất đến Mỹ.

Trong ngắn hạn, ngành gỗ Việt Nam cần tăng cường truyền thông, chứng minh chuỗi cung ứng minh bạch, hợp pháp, không trung chuyển qua Trung Quốc, và sử dụng nguyên liệu từ Mỹ để giữ cân bằng thương mại.

Trong dài hạn, đây là cơ hội để ngành gỗ Việt Nam chuyển hướng sang sản phẩm cao cấp, xây dựng thương hiệu, tiêu chuẩn xanh và gia tăng giá trị gia tăng. Các biện pháp đối phó gồm đối thoại đàm phán với Mỹ, thành lập nhóm hỗ trợ doanh nghiệp, và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sang EU, Nhật Bản, Trung Đông..., nhằm giảm phụ thuộc.

Trong bối cảnh bất ổn thuế quan, doanh nghiệp cần đầu tư công nghệ, phát triển thương hiệu, nâng cao tiêu chuẩn bền vững để duy trì vị thế tại thị trường Mỹ. Dù thách thức lớn, đây cũng là cơ hội để ngành gỗ Việt Nam nâng cao chất lượng, hướng tới phân khúc cao cấp, ít bị ảnh hưởng bởi rào cản thuế và cạnh tranh.

Lê Hoàng

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/doanh-nghiep-go-nghet-tho-khi-my-boi-them-thue/