Vì sao Hà Nội vẫn thiếu "sếu đầu đàn"?
Hà Nội đặt mục tiêu chuyển đổi mạnh mẽ mô hình tăng trưởng theo chiều sâu, dựa vào khoa học và đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, để hiện thực hóa khát vọng này, thành phố cần giải quyết một bài toán cốt lõi: tạo ra một môi trường kinh doanh thực sự thông thoáng, đủ sức hấp dẫn và giữ chân các doanh nghiệp "sếu đầu đàn".
Tại tọa đàm trực tuyến "Hà Nội đổi mới mô hình tăng trưởng vì mục tiêu tăng trưởng hai con số" diễn ra mới đây, TS Nguyễn Ngọc Tiệp - Trưởng phòng Nghiên cứu Kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế xã hội Hà Nội, dù doanh nghiệp tư nhân chiếm tới 97,2% tổng số doanh nghiệp trên địa bàn, nhưng phần lớn vẫn là quy mô vừa và nhỏ, thiếu vắng những tập đoàn lớn có khả năng dẫn dắt và lan tỏa. Nguyên nhân đến từ những hạn chế cố hữu về nguồn lực tài chính, công nghệ và năng lực quản trị yếu kém của khu vực tư nhân.
"Phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn dựa vào mô hình kinh doanh truyền thống, ít đầu tư vào sản phẩm mới, tự động hóa hay chuyển đổi số, khả năng liên kết kém, dẫn đến năng suất lao động thấp", TS Tiệp phân tích.
TS Nguyễn Ngọc Tiệp - Trưởng phòng Nghiên cứu Kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế xã hội Hà Nội.
Chuyên gia Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng doanh nghiệp lớn không có khái niệm thuộc về một địa phương cụ thể, mà họ sẽ chọn nơi có môi trường kinh doanh tốt nhất để đặt trụ sở, trung tâm đầu não.
Vậy tại sao vẫn thiếu các tập đoàn lớn chọn Hà Nội làm "bến đỗ"? Theo ông Hiếu, nguyên nhân không nằm ở hạ tầng thiết yếu, mà đến từ môi trường kinh doanh. Qua tiếp xúc với doanh nghiệp, ông nhận thấy một nghịch lý:
"Họ không sợ phải giải quyết những việc lớn, mà sợ những việc nhỏ, thậm chí là nhỏ 'li ti' nhưng lại gây ra cản trở rất lớn", ông Hiếu chia sẻ.
Doanh nghiệp luôn đặt ra câu hỏi: "Tôi vướng thì tôi kêu ai? Làm thế nào để được giải quyết?". Họ cần những hành động thực tế, cần các tổ công tác có thực quyền để tháo gỡ khó khăn, chứ không chỉ dừng lại ở việc ghi nhận qua các hội nghị, hội thảo.
Cần cơ chế đột phá và những hành động thực chất
Để thu hút và nuôi dưỡng các "sếu đầu đàn", các chuyên gia cho rằng Hà Nội cần có những giải pháp đột phá và thực chất hơn.
TS Nguyễn Ngọc Tiệp đề xuất, Hà Nội có thể tham khảo kinh nghiệm thành công của các thành phố lớn trong khu vực như Thượng Hải (hỗ trợ các tập đoàn như China Cosco) hay Seoul (nuôi dưỡng các "Chaebol" như Samsung, Hyundai). Theo đó, thành phố cần có chủ trương cụ thể trong việc lựa chọn và hỗ trợ một số doanh nghiệp tư nhân tiềm năng, giúp họ đầu tư dài hạn và trở thành lực lượng dẫn dắt.
Về vấn đề thể chế, PGS, TS Trần Đình Thiên cho rằng, những vướng mắc hiện nay không chỉ là của riêng Hà Nội mà là vấn đề chung của cả nước. Hai "nút thắt" lớn: tiếp cận vốn và lãi suất cần phải được tháo gỡ.
PGS, TS Trần Đình Thiên.
Về tiếp cận vốn, chuyên gia đề xuất cần có một quỹ bảo lãnh do Nhà nước triển khai để ngân hàng có cơ sở đánh giá rủi ro và mạnh dạn cho vay.
Về lãi suất, mặt bằng lãi suất phải thấp xuống, theo mặt bằng chung của thế giới, thì mới xử lý được nút thắt cho cả ngân hàng và doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, môi trường làm việc tại Hà Nội cũng cần được chú trọng để thu hút và phát huy tốt nguồn nhân lực chất lượng cao. Nếu giải quyết được các nút thắt này, Hà Nội không chỉ đạt được mục tiêu tăng trưởng của mình mà còn có thể trở thành hình mẫu phát triển cho cả nước.
Nguyệt Minh