Ma trận thủ tục đầu tư bủa vây dự án

2 ngày trướcBài gốc

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam.

"Mê hồn trận" thủ tục đầu tư, đất đai, xây dựng

Trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, vấn đề cốt lõi mà cộng đồng doanh nghiệp thực sự mong chờ không chỉ nằm ở các chính sách hỗ trợ vĩ mô, mà là sự chuyển biến thực sự trong khâu thực thi, cụ thể là đơn giản hóa các quy trình, thủ tục hành chính, ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh khi nói về những cải cách thực chất về môi trường kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp.

"Chúng ta nói nhiều đến chính sách cho doanh nghiệp tư nhân, nhưng cụ thể là sửa đổi, ban hành những gì, cần được làm rõ? Bởi vì suy cho cùng, điều mà doanh nghiệp trông chờ nhất là những gì họ sẽ được hưởng lợi, sẽ thay đổi trong thời gian tới", ông Tuấn nhấn mạnh.

Trong đó, một trong những vấn đề nóng nhất hiện nay là làm thế nào rút ngắn thời gian để dòng vốn chảy vào nền kinh tế một cách nhanh nhất, thay vì bị cản trở bởi các quy trình đầu tư quá dài và phức tạp.

Rất nhiều doanh nghiệp muốn đầu tư, phát triển, nhưng vướng mắc lớn nhất vẫn nằm ở quy trình đầu tư dự án, đặc biệt là các dự án có sử dụng đất, ông Tuấn chỉ ra và nêu thực trạng, hầu hết doanh nghiệp đều thấm thía sự phức tạp, rối rắm và kéo dài của các thủ tục này.

Để một dự án được triển khai, doanh nghiệp phải đi qua một "mê cung" thủ tục, bắt đầu từ việc lập dự án sao cho phù hợp với quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, từ đó đề xuất lập dự án và xin chấp thuận chủ trương đầu tư.

Sau đó là một chuỗi các thủ tục đầu tư liên quan đến kế hoạch sử dụng đất của cấp tỉnh và huyện. Doanh nghiệp phải trải qua các bước lựa chọn nhà đầu tư qua đấu giá hoặc đấu thầu, rồi đến các thủ tục đất đai như giải phóng mặt bằng, giao đất, cho thuê đất, xác định đơn giá đất... Cuối cùng mới được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Khi đã có đất, doanh nghiệp lại tiếp tục đối mặt với một quy trình phức tạp không kém về xây dựng, bao gồm các thủ tục liên quan đến môi trường, phòng cháy chữa cháy, an ninh quốc phòng và rất nhiều khâu khác trước khi được cấp giấy phép xây dựng.

Quy trình đầu tư phức tạp, kéo theo đó là thời gian xin xét duyệt kéo dài. Ông Tuấn thống kê có khoảng 15 thủ tục lớn đối với một dự án, nhưng trong mỗi thủ tục lớn lại có thể bao gồm nhiều thủ tục nhỏ.

Chẳng hạn, một thủ tục chính do một cơ quan chủ trì, nhưng để hoàn thiện hồ sơ, doanh nghiệp có thể phải làm việc với từ 3 - 6 sở, ngành khác nhau, từ đó phát sinh thêm nhiều nhóm thủ tục con.

Một dự án đầu tư có thể liên quan đến 12 luật và hơn 20.000 thông tư. Mặc dù thời gian gần đây, số lượng nghị định, thông tư đã giảm so với trước, song mức độ phức tạp về nội dung cơ bản vẫn chưa được cải thiện đáng kể.

Ông Tuấn nhấn mạnh, chính sự phức tạp và thiếu đồng bộ này đang là rào cản, làm nản lòng nhà đầu tư, gây lãng phí nguồn lực và bỏ lỡ nhiều cơ hội phát triển.

Đối với doanh nghiệp, sự thay đổi liên tục của quy định pháp luật là một rủi ro lớn. Một dự án đầu tư có thể kéo dài vài năm, nhưng trong suốt quá trình đó, khung khổ pháp lý có thể đã thay đổi nhiều lần, làm gia tăng tính rủi ro cho doanh nghiệp.

Với các dự án đầu tư, đặc biệt là dự án có sử dụng đất, nhiều doanh nghiệp không thể xác định chính xác khi nào dự án sẽ hoàn thành. Nếu may mắn, doanh nghiệp có thể mất 1 - 1,5 năm; bình thường là 2 – 3 năm, nhưng cũng có thể kéo dài tới 10 – 15 năm, hoặc hơn thế nữa.

Quy trình không rõ ràng đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp, trong khi thị trường thay đổi liên tục theo tháng, theo năm. Đây là một trong những nguyên nhân gây trì hoãn và trở thành rào cản lớn đối với sự phát triển kinh tế, cũng như sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân trong giai đoạn tới.

Trong một cuộc điều tra hàng năm do VCCI thực hiện với khoảng 11.000 doanh nghiệp tại 63 tỉnh, thành phố, có tới 74% doanh nghiệp cho biết họ phải trì hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch kinh doanh do gặp khó khăn với các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai.

Có tới 67% doanh nghiệp cho rằng thời gian giải quyết các thủ tục dài hơn quy định. Trong đó, xác định giá đất là một trong những thủ tục vướng mắc lớn nhất giai đoạn hiện nay.

Đột phá về quy trình, tháo chốt cho doanh nghiệp tư nhân phát triển

Cải cách hành chính nhằm tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, giúp họ dễ dàng triển khai hoạt động kinh doanh, đồng thời xây dựng một phương thức quản lý thông minh hơn, là mong mỏi rất lớn của cộng đồng doanh nghiệp hiện nay.

Theo ông Tuấn, mặc dù Chính phủ đã ban hành, sửa đổi nhiều bộ luật mới như Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Đầu tư, nhưng ngay cả những quy định pháp luật vừa được ban hành cũng đang gặp vướng mắc khi triển khai tại các địa phương.

Đơn cử như với Luật Đầu tư, nhiều ý kiến đang cho rằng, liệu Luật Đầu tư hiện tại có cần thiết hay không, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư có còn phù hợp trong bối cảnh hiện tại?

Bởi lẽ, các yếu tố cần thiết để quản lý hoạt động đầu tư tư nhân như quy hoạch, đất đai, xây dựng, môi trường…, đều đã có các hệ thống pháp luật và cơ quan quản lý chuyên ngành riêng biệt.

Thực tế, khi đánh giá thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư ở giai đoạn đầu, cơ quan nhà nước vẫn phải dựa vào các tiêu chí liên quan đến quy hoạch, đất đai, môi trường. Điều này dẫn đến việc cùng một nội dung, nhưng doanh nghiệp phải thực hiện thủ tục đến hai lần, gây trùng lặp và lãng phí nguồn lực.

Một vấn đề khác là việc phân cấp, phân quyền để thực hiện các thủ tục đầu tự dự án ở các địa phương, hiện chưa được thực hiện một cách rõ ràng. Mặc dù nhiều thủ tục do cơ quan cấp tỉnh xử lý, song doanh nghiệp vẫn phải xin ý kiến từ các bộ, ngành Trung ương.

Thêm vào đó, năng lực thực thi ở các địa phương cũng không đồng đều. Cùng một thủ tục, cách thực hiện ở các địa phương lại khác nhau, dù luật và nghị định là thống nhất trên toàn quốc. Điều này tạo ra rủi ro thể chế và thiếu tính nhất quán giữa các địa phương – một điểm cản trở lớn cho môi trường đầu tư.

Chính vì vậy, ông Tuấn cho rằng, bên cạnh tinh thần đột phá quan trọng của Nghị quyết 68, các hành động cụ thể của Quốc hội và Chính phủ trong thời gian tới cần phải mạnh mẽ hơn nữa. Chính phủ cần có những cải cách mang tính đột phá về thủ tục đầu tư để dòng vốn nhanh chóng chảy vào nền kinh tế.

Đơn cử như việc đầu tư xây dựng một khu công nghiệp, lẽ ra chỉ cần một cơ quan chức năng làm đầu mối thay vì nhà đầu tư phải làm lại thủ tục với nhiều cơ quan khác nhau, gây lãng phí về thời gian.

Thậm chí, với một số thủ tục như cấp giấy phép xây dựng, đã có quy định rõ ràng, nhà đầu tư có thể tự thực hiện và cơ quan nhà nước chỉ cần hậu kiểm. Điều này sẽ hỗ trợ rất lớn cho người dân và doanh nghiệp, giúp rút ngắn thủ tục một cách đáng kể.

Mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay, tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, hay kỳ vọng vào khu vực kinh tế tư nhân sẽ tăng trưởng nhanh hơn mức tăng trưởng chung của nền kinh tế, tất cả đều phụ thuộc vào một yếu tố then chốt, là làm sao để đơn giản hóa các thủ tục đầu tư, đưa vốn vào nền kinh tế một cách hiệu quả.

Chính vì vậy, bên cạnh việc rà soát và điều chỉnh các quy định hiện hành, ông Tuấn cho rằng, đã đến lúc Chính phủ cần có cách tiếp cận và tư duy hoàn toàn khác. Các thủ tục không còn phù hợp cần được "dũng cảm" bãi bỏ để cải tiến mạnh mẽ quy trình quản lý, đầu tư.

Chỉ với những bước đi quyết liệt như vậy mới có thể tạo ra các đột phá thực sự cho nền kinh tế, Trưởng ban Pháp chế VCCI nhấn mạnh.

Phương Linh

Nguồn Nhà Quản Trị : https://theleader.vn/doanh-nghiep-lac-loi-giua-me-cung-thu-tuc-dau-tu-du-an-d40367.html