Sau nhiều thập kỷ chỉ là ý tưởng trên bản đồ quy hoạch, ngày 19/12/2025 sẽ đánh dấu bước ngoặt lịch sử cây cầu Cát Lái nối TP.HCM với Đồng Nai chính thức khởi công. Đây không chỉ là một dự án giao thông mà còn được kỳ vọng là "động mạch" mới, thay đổi hoàn toàn cục diện kinh tế - xã hội của vùng Đông Nam Bộ. Tuy nhiên, hành trình hiện thực hóa giấc mơ này bắt đầu bằng một thách thức lớn ngay trên mặt nước: làm sao để thi công an toàn trên tuyến đường thủy huyết mạch sông Soài Rạp mà không làm tê liệt hoạt động logistics?
Khu vực cầu Cái Lái. (Ảnh: Duy Phương/VOV-TP.HCM)
Kỳ vọng tái định hình vùng kinh tế trọng điểm
Trong căn nhà nhỏ đối diện bến phà Cát Lái, chị Nguyễn Thị Lan (45 tuổi, chủ quán nước) vừa rót trà vừa chia sẻ: "Tôi ở đây từ lúc còn con gái, chứng kiến cảnh ùn tắc ngày một dày thêm. Xe hàng nối đuôi dài cả cây số, tài xế vật vã chờ đợi. Nghe tin có cầu, người dân chúng tôi mừng như trẻ được quà. Hy vọng con cháu sau này đi lại sẽ đỡ vất vả hơn chúng tôi".
Cầu Cát Lái sẽ tạo ra hiệu ứng phát triển lan tỏa mạnh mẽ, đây là mắt xích hoàn chỉnh vành đai kết nối TP.HCM - Đồng Nai - (Bà Rịa Vũng Tàu cũ) Nó không đơn thuần giải tỏa ùn tắc cho phà Cát Lái một điểm nghẽn đã vượt quá 40% công suất thiết kế. Theo các chuyên gia Cầu Cát Lái sẽ kích hoạt phát triển các cụm đô thị thông minh, khu công nghiệp công nghệ cao dọc hai bên bờ. Quan trọng hơn, nó rút ngắn ít nhất 50% thời gian vận chuyển hàng hóa từ các cảng phía Nam về trung tâm TP.HCM, làm giảm đáng kể chi phí logistics cho toàn vùng.
Ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc một công ty xuất nhập khẩu tại quận 7, TP.HCM bày tỏ sự đồng tình: "Chi phí vận tải và thời gian hàng tồn kho của chúng tôi luôn đội lên 15-20% vì ách tắc ở Cát Lái. Cây cầu này như một 'liều thuốc' giải cứu cho chuỗi cung ứng. Nó mở ra cơ hội mở rộng kho bãi, phát triển trung tâm phân phối tại xã Đại Phước (Nhơn Trạch cũ) với chi phí đất thấp hơn, trong khi vẫn kết nối siêu tốc với thị trường TP.HCM".
Các doanh nghiệp logistics trên sông Soài Rạp cần có kế hoạch thích nghi
Tuy nhiên, toàn bộ quá trình thi công sẽ diễn ra ngay trên lòng sông Soài Rạp - tuyến đường thủy quan trọng bậc nhất phía Nam, huyết mạch tiếp nhiên liệu cho cụm cảng Cát Lái và hàng loạt cơ sở sản xuất công nghiệp vì thế các doanh nghiệp cần có kế hoạch chuẩn bị hết sức tốt cho việc thay đổi luồng tuyến, hay bề rộng của sông Soài Rạp.
Theo đánh giá của các chuyên gia đường thủy nội địa trong giai đoạn đóng cọc và thi công trụ cầu, luồng chạy tàu có thể phải thu hẹp tới 40%, đòi hỏi phải có phương án điều tiết cực kỳ chi tiết, phân làn rõ ràng và hệ thống báo hiệu hoạt động 24/7.
Ông Nguyễn Duy Thành - chuyên gia đô thị
Ông Nguyễn Duy Thành, chuyên gia quy hoạch đô thị, phân tích sâu hơn về thách thức: "Đây không phải là thi công trên một dòng sông thông thường. Soài Rạp có mật độ giao thông đường thủy cực cao, với tàu container lớn, sà lan chở vật liệu xây dựng và phương tiện đánh cá hoạt động liên tục. Việc xuất hiện các cụm cọc, dàn giáo, vùng hạn chế và thiết bị thi công sẽ thu hẹp đáng kể luồng lạch, làm phức tạp hóa bài toán điều tiết giao thông. Một sự cố va chạm hay ách tắc trên sông có thể gây thiệt hại kinh tế lớn, thậm chí làm đứt gãy chuỗi cung ứng trong khu vực".
Cầu Cát Lái dự kiến có nhiều làn xe hỗn hợp
Bà Phạm Thị Thanh, Tổng Giám đốc một công ty logistics tại quận 1, TP.HCM chia sẻ kế hoạch ứng phó: "Chúng tôi đã thành lập tổ công tác đặc biệt để theo dõi tiến độ dự án. Ngay từ bây giờ, chúng tôi khuyến cáo khách hàng điều chỉnh lịch giao nhận hàng, ưu tiên các khung giờ thông thoáng, và dự trù thêm 20-30% thời gian cho các lô hàng đi qua khu vực này. Đồng thời, chúng tôi cũng nghiên cứu phương án tạm thời chuyển một phần lưu lượng sang các tuyến đường bộ khác trong giai đoạn cao điểm thi công".
Anh Nguyễn Văn Hùng, thuyền trưởng tàu chở container thường xuyên qua lại sông Soài Rạp, bày tỏ sự ủng hộ nhưng cũng không giấu nỗi lo: "Làm cầu là cần thiết, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ. Chỉ mong ban quản lý dự án thông báo lịch thi công và luồng lạch thật rõ ràng, trước ít nhất một tuần. Trên sông, một phút bất ngờ có thể dẫn đến tai nạn. Chúng tôi sẵn sàng hợp tác, đi chậm lại, chờ đợi, miễn là thông tin phải chính xác và kịp thời".
Lễ khởi công ngày 19/12 xây dựng Cầu Cát Lái không chỉ nối đôi bờ sông, mà còn nối liền hy vọng về một tương lai phát triển bền vững và thịnh vượng cho toàn vùng Đông Nam Bộ.
Triều Quân/VOV.VN