Ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) cho rằng, Nghị quyết 66 và 68 của Bộ Chính trị là một cuộc cách mạng nhận thức, mở cánh cửa lớn cho khu vực tư nhân phát triển. Tuy nhiên, từ nhận thức đến hành động cần sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính quyền.
Theo ông Hiệp, tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo hiện vẫn diễn ra phổ biến dù Nghị quyết đã quy định “mỗi năm chỉ thanh tra một lần nếu cần thiết”. Trên thực tế, nhiều cơ quan như thuế, đất đai, xây dựng, quy hoạch, phòng cháy chữa cháy… đều có thể vào kiểm tra doanh nghiệp.
“Nếu không có một cơ quan điều phối thống nhất công tác thanh kiểm tra, doanh nghiệp vẫn bị lặp đi lặp lại các cuộc kiểm tra, rất tốn kém thời gian và chi phí”, ông nói.
Một vấn đề khác được ông Hiệp nhấn mạnh là hệ thống pháp luật dù đã được sửa đổi, cập nhật nhiều luật quan trọng như Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023... nhưng các văn bản hướng dẫn vẫn còn nhiều điểm thiếu rõ ràng, gây khó khăn trong thực thi. Ông dẫn chứng Nghị định 103 về thu tiền sử dụng đất tuy là để hướng dẫn thực hiện Luật nhưng lại thiếu hợp lý vì doanh nghiệp không được tham gia định giá đất nhưng lại phải chịu trách nhiệm nộp khoản chênh lệch khi định giá chậm.
“Các văn bản pháp quy trước khi ban hành cần lấy ý kiến rộng rãi từ những đối tượng bị điều chỉnh và được rà soát kỹ lưỡng. Mỗi lần sửa văn bản là một lần doanh nghiệp bị lãng phí lớn về thời gian và chi phí”, ông Hiệp kiến nghị.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC). Ảnh: VGP.
Đồng tình với định hướng “doanh nghiệp là đối tượng phục vụ” được nêu rõ trong Nghị quyết 68, ông Hiệp cho rằng để tư duy này đi vào thực tế, cần một cuộc cách mạng trong nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ công chức.
Ông Hiệp dẫn chứng một trường hợp tại địa phương: doanh nghiệp mất tới 7 tháng chỉ để hỏi cách áp dụng một quy định do các cơ quan “đá bóng” trách nhiệm cho nhau và không đưa ra câu trả lời cụ thể.
“Nếu thực sự là phục vụ, chúng tôi đã không phải chờ đợi lâu đến vậy”, ông nói và đề xuất: “Cứ mỗi 6 tháng, địa phương nên tổ chức gặp gỡ các doanh nghiệp theo từng lĩnh vực để lắng nghe, điều chỉnh thủ tục hành chính bất cập”.
Liên quan đến cải cách thủ tục, ông Hiệp cho rằng để thực hiện được mục tiêu cắt giảm 30% thủ tục hành chính, cần triển khai theo hai hướng. Thứ nhất, giảm bớt các bước không cần thiết trong quy trình đầu tư – xây dựng, nhất là tại khâu cấp phép và điều chỉnh quy hoạch. Thứ hai, với những thủ tục không thể bỏ, cần số hóa toàn bộ quy trình và quy định rõ thời hạn xử lý, cơ quan chịu trách nhiệm.
Đặc biệt với lĩnh vực bất động sản, ông đề xuất xây dựng một bộ thủ tục mẫu thống nhất áp dụng toàn quốc, thay vì mỗi địa phương làm một kiểu như hiện nay khiến doanh nghiệp loay hoay không biết tuân thủ theo hướng dẫn nào.
Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công phản ánh, hiện còn nhiều điều kiện kinh doanh và thủ tục hành chính không phù hợp, cần phải cắt giảm hoặc là đơn giản hóa. Ví dụ như một dự án đầu tư có sử dụng đất điển hình đang thực hiện thủ tục hành chính của ít nhất là 12 luật, hơn 20 nghị định và thông tư, và các thông tư này thường thay đổi liên tục. Do đó, thời gian để hoàn thành thủ tục nhanh cũng phải 18-24 tháng, bình thường là xấp xỉ 3 năm.
Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công. Ảnh: VGP.
"Để giải quyết điểm nghẽn này, tôi xin đề xuất trong triển khai Nghị quyết 68 cần phát huy mạnh mẽ hơn, thực chất hơn và hiệu quả vai trò của cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức đại diện doanh nhân, doanh nghiệp trong tham gia thực hiện Nghị quyết 68.
Trong cải cách thủ tục hành chính, cần hoàn thiện thể chế, xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi nâng cao sự tham gia tích cực, chủ động của doanh nhân, doanh nghiệp. Kinh tế tư nhân đã là một động lực thì cũng đề nghị các doanh nhân chủ động và mạnh mẽ hơn trong việc tham gia xây dựng chính sách", ông Công nói.
Bà Mai Kiều Liên – Tổng Giám đốc Vinamilk – nhấn mạnh: “Doanh nghiệp luôn cam kết tuân thủ pháp luật, nhưng điều chúng tôi mong muốn là khi phát sinh vướng mắc trong quá trình thực hiện, các cơ quan chức năng phải xử lý thật nhanh. Cơ hội kinh doanh có thể giúp doanh nghiệp đi trước 5-10 năm, nhưng nếu bị lỡ, có khi phải tụt lại hàng chục năm.
Từ thực tiễn điều hành tại Vinamilk, bà Liên cho biết mọi vấn đề phát sinh trong doanh nghiệp đều được xử lý trong vòng 48 giờ. Với Chính phủ, bà đề xuất cần quy định rõ thời gian tối đa để xử lý các vướng mắc của doanh nghiệp – có thể là 7 ngày, 15 ngày hay một khung thời gian cụ thể nào đó – để doanh nghiệp yên tâm và chủ động. “Nếu làm được điều đó, bộ máy sẽ vận hành như dòng nước, chỗ nào nghẽn thì phải khơi thông, có vậy nền kinh tế mới phát triển”, bà nói.
Ở góc độ chuyên gia, TS Trần Đình Thiên cho rằng, khu vực doanh nghiệp tư nhân Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn chưa từng có, không chỉ về thể chế. Ông đề xuất cần xây dựng thể chế phù hợp để thúc đẩy kinh tế thị trường phát triển, trong đó nên tăng số lượng đại biểu Quốc hội là doanh nhân tư nhân, đồng thời khuyến khích sự tham gia của các nhà khoa học vào quá trình thiết kế luật, thể chế và chiến lược, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế số và công nghệ cao đang phát triển mạnh.
Chuyên gia đánh giá cao Nghị quyết 68-NQ/TW, xem đây là một bước đột phá trong cải cách thể chế. Tuy nhiên, TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh chương trình triển khai nghị quyết cần được thực hiện ráo riết để đạt mục tiêu tăng trưởng 8%, bằng cách "cởi trói" cho doanh nghiệp và các dự án.
Bên cạnh đó, để khu vực tư nhân bứt phá, cần xây dựng môi trường kinh doanh tự do, bình đẳng, có sự tham gia của các chủ thể chuyên nghiệp. Đặc biệt, phải phát triển thị trường chất xám, thị trường trí tuệ và xử lý các nút thắt trong thị trường đất đai, tài chính, bất động sản nhằm giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực thuận lợi hơn.
Cùng góc nhìn, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Công nghệ CMC Nguyễn Trung Chính cho rằng, các doanh nghiệp, doanh nhân cần tham gia chủ động và tích cực, đóng góp vào việc rà soát xem cần cắt giảm bao nhiêu % thủ tục. Đã đến lúc doanh nghiệp Việt hãy chủ động tích cực tham gia vào quá trình kiến tạo.
Nguyệt Minh