'Doanh nghiệp muốn hút vốn chỉ dám để kỳ hạn trái phiếu 5 năm, trong khi dự án BĐS kéo dài 7-10 năm, dự án hạ tầng vài chục năm'

một ngày trướcBài gốc

Bà Trịnh Quỳnh Giao, Tổng Giám đốc PVI Asset Management

Bà Trịnh Quỳnh Giao, Tổng Giám đốc PVI Asset Management nhận định nếu so với thời điểm đỉnh cao nhất trước khủng hoảng năm 2022 thì tỷ lệ phát hành sơ cấp của năm 2024 mới chỉ bằng hơn một nửa. 5 tháng đầu năm 2025, thị trường trái phiếu mặc dù có tín hiệu phục hồi nhưng vẫn trầm lắng so với 2022.

Theo vị chuyên gia, sự sụt giảm của thị trường trái phiếu hiện nay không hẳn vì vấn đề niềm tin mà còn liên quan đến vấn đề cấu trúc thị trường. Nhìn trên bức tranh toàn cảnh dòng vốn, dễ thấy nền kinh tế Việt Nam đang dựa nhiều vào dòng vốn của ngân hàng. Trong khi đó, kênh phát triển thị trường vốn được Bộ Tài chính đặt nhiều kỳ vọng nhưng vẫn đang đối diện với một số vấn đề do chính sách chưa thực sự xuyên suốt.

“Về phát triển thị trường vốn, ai là người nhiều vốn nhất? Sau ngân hàng có lẽ là khối doanh nghiệp bảo hiểm. Các thống kê của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng cho thấy xét nguồn tiền mà các quỹ đang quản lý thì khoảng hơn 70% là từ các doanh nghiệp bảo hiểm… Nhiều quỹ bảo hiểm nhân thọ trên thị trường có dòng tiền dài hạn rất ổn định, với chi phí vốn nếu được cung cấp ra, tài trợ cho các doanh nghiệp thông qua thị trường vốn và đặc biệt là thị trường trái phiếu thì sẽ tạo thuận lợi nhiều cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, vấn đề này đang đối diện với một số vướng mắc về quy định”, bà Trịnh Quỳnh Giao cho hay.

Thứ nhất là quy định không cho phép các doanh nghiệp bảo hiểm đầu tư vào trái phiếu mang tính tái cấu trúc nợ, bởi Bộ Tài chính nhìn nhận ở góc độ doanh nghiệp bảo hiểm cần phải đầu tư vào những tài sản an toàn. Tuy nhiên theo bà Giao, góc nhìn tái cấu trúc nợ là xấu không hoàn toàn hợp lý.

Nhìn sâu vào thị trường trái phiếu Việt Nam hiện nay, hầu hết trái phiếu phát hành có kỳ hạn chỉ 3 năm, 5 năm, cùng lắm 7 năm; trong khi đó một dự án bất động sản thường kéo dài 7 -10 năm, dự án hạ tầng cũng kéo dài cả chục năm thậm chí vài chục năm. Vậy nên việc không cho phép doanh nghiệp bảo hiểm đầu tư trái phiếu tái cấu trúc vô hình chung đã chặn dòng vốn từ doanh nghiệp bảo hiểm, đồng thời góp phần dẫn đến sự chênh lệch giữa cung và cầu, theo bà Trịnh Quỳnh Giao.

“Lòng tin của nhà đầu tư cũng chưa đủ để đi quá dài, vậy nên doanh nghiệp muốn thu hút vốn cũng chỉ dám để kỳ hạn trái phiếu 5 năm. Thế nhưng bây giờ hạn chế đầu tư trái phiếu tái cấu trúc nợ nghĩa là chỉ được đầu tư một vòng đầu thôi và vòng thứ hai là chặn lại, điều này khiến cho doanh nghiệp khi phát hành cũng sợ và đại diện quỹ bảo hiểm đi đầu tư mà đầu tư quá 5 năm cũng sợ. Điều này tạo ra sự vênh giữa cầu và cung trên thị trường vốn.

Doanh nghiệp trả được 5 năm cho quỹ nhưng quỹ lại không được đầu tư tiếp mặc dù dự án đó vẫn tốt, doanh nghiệp đó vẫn tốt. Điều này chặn luôn nguồn vốn từ bảo hiểm vào thị trường vốn”, vị chuyên gia phân tích.

Một vấn đề khác, theo bà Giao, là việc bản thân các doanh nghiệp bất động sản hiện cũng đang “sợ” phát hành trái phiếu do những quy định dường như đang bị siết quá chặt.

Chẳng hạn trước đây cho phép phát hành trái phiếu tài trợ vốn lưu động nhưng bây giờ chỉ được tài trợ một dự án. Trong khi đó hiện nay các công ty bất động sản thường làm theo mô hình mỗi dự án là một công ty con.

"Nếu xét theo quy định bây giờ thì tài trợ dự án có nghĩa là dự án phải nằm luôn công ty mẹ, điều này “khập khiễng” với cấu trúc thực tế của các công ty bất động sản là bên dưới gồm nhiều công ty con và họ phát hành trái phiếu để muốn góp vốn vào công ty con thì cũng là tài trợ dự án. Nhưng theo cách nhìn của cơ quan quản lý khi xét duyệt hồ sơ thì đấy không phải là tài trợ dự án mà là góp vốn nên chưa chắc vốn được dùng vào mục đích dự án đấy”, bà Giao phân tích.

Một vướng mắc khác, theo bà Giao, là một quy định của Ngân hàng Nhà nước từ 1/7/2024 khiến cho các ngân hàng thương mại hiểu rằng ngân hàng không được tham gia quản lý tài sản đảm bảo cho các gói phát hành trái phiếu.

“Từ 1/7/2024 đến nay, các quỹ rất khó đầu tư bởi vì lúc đấy chỉ còn trái phiếu hoặc là trơn, không có cái tài sản đảm bảo gì hoặc là trái phiếu đảm bảo bằng cổ phiếu, là những hình thức rất rủi ro. Vậy nếu không cho ngân hàng tham gia quản lý tài sản đảm bảo cho các gói phát hành trái phiếu thì ai làm, cái đó Bộ Tài chính phải có một chỉ đạo rõ ràng là bây giờ cho phép ai làm việc đó, chứ hiện tại đang có một hành lang trống gây khó khăn cho cả doanh nghiệp và nhà đầu tư”, Tổng Giám đốc PVI Asset Management phân tích.

Do đó, theo bà Trịnh Quỳnh Giao, thực tế vấn đề lớn nhất trên thị trường trái phiếu hiện nay là cấu trúc thị trường. Hệ quả là nếu như trước, tính theo tỷ trọng phát hành trái phiếu ra thị trường thì ngân hàng chiếm khoảng 1/3, doanh nghiệp bất động sản 1/3 và còn lại là các doanh nghiệp khác, thì nay ngân hàng chiếm tới hơn 70% tỷ trọng phát hành toàn thị trường.

“Thế là cuối cùng quỹ lại đi bơm vốn trái phiếu cho ngân hàng, bởi không còn gì để mua thì lại quay sang mua trái phiếu ngân hàng. Điều này làm mất đi mục đích chung của Chính phủ khi muốn phát triển thị trường vốn”, bà Giao nhận định.

Từ góc nhìn tổng quan, đại diện quỹ PVI Asset Management nhận định tại các thị trường khác, trái phiếu vẫn là kênh đầu tư lớn, thậm chí lớn nhất vượt qua cả cổ phiếu. Tuy nhiên thị trường trái phiếu Việt Nam hiện đang đối mặt với một số vấn đề: khủng hoảng niềm tin, cấu trúc chưa hoàn thiện, hay vấn đề xếp hạng tín nhiệm và thanh khoản hạn chế khiến cho ngay cả những nhà đầu tư tổ chức cũng gặp khó, chưa nói đến nhà đầu tư cá nhân.

“Tôi nhìn nhận trái phiếu vẫn là kênh đầu tư an toàn và ổn định so với cổ phiếu. Tuy nhiên lời khuyên cho nhà đầu tư cá nhân nếu muốn đầu tư trái phiếu là nên đầu tư qua quỹ để có năng lực thẩm định tốt hơn”, bà Trịnh Quỳnh Giao khuyến nghị.

Thùy Dung

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/doanh-nghiep-muon-hut-von-chi-dam-de-ky-han-trai-phieu-5-nam-trong-khi-du-an-bds-keo-dai-7-10-nam-du-an-ha-tang-vai-chuc-nam.html