Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI, cho biết Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm tới 29% tổng kim ngạch xuất khẩu với các mặt hàng chủ lực như gỗ, điện tử, dệt may...
Nếu chính sách thuế đối ứng được triển khai, tăng trưởng kinh tế sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, kéo theo sự đứt gãy chuỗi cung ứng, giảm việc làm và gây ra nhiều hệ lụy cho thương mại toàn cầu.
Tuy nhiên, đây là thời điểm để Việt Nam tái định vị vai trò trong chuỗi cung ứng toàn cầu. “Trong nguy có cơ, các doanh nghiệp cần chủ động chuyển đổi và nâng cao sức chống chịu”, ông Công nói.
Từ góc nhìn chuyên gia, ông Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, nhận định chính sách thuế mới của Mỹ khiến xuất khẩu của Việt Nam có thể giảm do nhu cầu yếu đi, FDI bị ảnh hưởng vì tâm lý nhà đầu tư, rủi ro chính sách toàn cầu và chính sách khuyến khích sản xuất tại Hoa Kỳ, tăng bảo hộ thương mại, kiểm soát xuất khẩu và điều tra, dẫn đến rủi ro bị áp thuế đối ứng và hạn chế xuất khẩu công nghệ cao, chiến tranh thương mại - công nghệ.
Theo kịch bản cơ sở, nếu Hoa Kỳ áp thuế đối ứng (giả sử bình quân khoảng 20-25%) lên hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ thì ước tính giá trị phải trả thêm khoảng 55 tỷ USD/năm, nếu Việt Nam giảm thuế xuống 0% cho hàng hóa Hoa Kỳ thì tổn thất giảm thu thuế ước tính khoảng 1,2 tỷ USD.
Tuy nhiên, theo ông Lực, chúng ta không nên quá bi quan vì chênh lệch xuất nhập khẩu ròng cả hàng hóa và dịch vụ quý I năm nay chỉ đóng góp 6,5% tăng trưởng kinh tế, trong khi đó tiêu dùng đóng góp 68.9% cho tăng trưởng kinh tế cùng kỳ, đầu tư chiếm hơn 37%. Cho nên, nội lực nội địa cực kỳ quan trọng, trụ cột lớn nhất chính là tiêu dùng và đầu tư cho động lực tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.
Tại hội thảo, các chuyên gia cùng chung quan điểm rằng, dù chính sách thuế đối ứng đặt ra không ít thách thức, nhưng đây cũng là cơ hội để Việt Nam tái cơ cấu nền kinh tế, thúc đẩy chuyển dịch sang mô hình phát triển bền vững, giảm phụ thuộc vào một vài thị trường và nâng cao khả năng chống chịu trước các biến động từ bên ngoài.
Theo Phó Tổng thư ký VCCI Đậu Anh Tuấn, các doanh nghiệp nên theo dõi sát các động thái chính sách của Mỹ trong 90 ngày tạm hoãn, đồng thời chủ động phối hợp, đàm phán với đối tác để tranh thủ xuất hàng sớm.
Về lâu dài, doanh nghiệp cần tái cơ cấu thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào một thị trường lớn; tận dụng các FTA thế hệ mới; cải tiến mô hình sản xuất theo hướng bền vững; xây dựng chuỗi cung ứng hiệu quả, tăng năng lực cạnh tranh.
Bà Nguyễn Việt Hà, đại diện Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Hà Nội (Amcham) cho rằng, rất khó thu hẹp thặng dư thương mại mà cần phải có biện pháp khác trong đó hạ thuế suất để hỗ trợ cho mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ.
Hiện ông Trump quan ngại việc hàng hóa Việt Nam sử dụng nhiều nguyên liệu từ các nước khác và xuất khẩu sang Mỹ. Điều này khiến doanh nghiệp Việt Nam cần phải đa dạng thị trường nhập khẩu nguồn nguyên liệu. Vấn đề khó khăn nhất với đoàn đàm phán là rào cản kỹ thuật phi thuế quan. Nếu giải quyết được vấn đề phi thuế quan thì sẽ hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó.
HÀ NGUYỄN