Doanh nghiệp Việt 'lột xác' nhờ tự chủ công nghệ

6 giờ trướcBài gốc

Đứng ở góc độ của một startup xe máy điện Việt thu hút những khoản đầu tư mới với hàng chục triệu USD từ dòng vốn ngoại, ông Phạm Đức Nam Trung, Giám đốc tài chính của DatBike (trụ sở tại Tp.HCM), bày tỏ sự hãnh diện về năng lực tự chủ công nghệ đã giúp công ty có được những thành quả nhất định.

Yếu tố then chốt để vươn lên

Như chia sẻ của ông Trung, xét về mặt thiết kế, công ty “sở hữu hoàn toàn 100% tất cả các chuỗi quy trình của thiết kế”. Hiện nay, hơn 90% các chi tiết của xe điện đang được sản xuất tại Việt Nam.

Ngày càng nhiều DN Việt xem năng lực “tự chủ công nghệ” như yếu tố then chốt giúp họ chuyển mình, là “vũ khí cạnh tranh”.

Vị giám đốc tài chính này cũng nhấn mạnh yếu tố chuyển giao công nghệ sao cho hợp lý. Vấn đề không phải là “mua đứt bán đoạn” mà là khởi đầu cho một vòng lặp liên tục từ phản hồi của khách hàng và sau đó đó những cải tiến về sản phẩm.

Ông Trung cũng lưu ý về năng lực tự chủ công nghệ của bản thân doanh nghiệp (DN): Nếu công ty không làm liên tục thì người khác sẽ “làm giùm”. Bởi vì mình đã đi kiểm chứng thị trường giùm cho họ rồi. Tức là người khác sẽ “làm giùm” mình và bán hàng luôn “giùm mình”, lấy tiền luôn “giùm mình”.

Bên cạnh startup nêu trên, có thể kể thêm trường hợp Công ty Real Time Robotics (RtR) - đang được xem là công ty sản xuất UAV (thiết bị bay không người lái) số 1 tại Việt Nam. Với góc độ một kỹ sư tích hợp hệ thống của RtR, ông Hà Công Thiện khẳng định tự chủ về công nghệ chính là yếu tố then chốt của công ty, đặc biệt đối với các sản phẩm đa mục đích như UAV.

Vị kỹ sư này cũng nhấn mạnh đến việc cần có nguồn nhân lực chất lượng cao để đẩy mức độ sản xuất nội địa lên 95-100% so với sản phẩm nước ngoài, hướng đến mục tiêu Việt Nam là quốc gia sáng tạo, không chỉ là xưởng lắp ráp.

Ngoài ra, không chỉ phía DN có bước tiến mới về tự chủ công nghệ mà kể cả một số hợp tác xã (HTX) nông nghiệp cũng đang thích ứng với việc này. Đơn cử như HTX Dịch vụ nông nghiệp Mỹ Long (ở tỉnh Đồng Tháp), thông qua kết nối với Khoa Công nghệ thực phẩm của trường Đại học Bách khoa Tp.HCM đã giúp cho họ nhận được chuyển giao công nghệ hoàn toàn và thiết bị để sản xuất thành công sản phẩm nước cốt chanh mật ong cô đặc.

Ông Lê Văn Nam, một thành viên cốt cán của HTX này, cho biết hợp đồng chuyển giao công nghệ này là “hợp đồng đứt đoạn luôn”, đảm bảo tính độc quyền, thể hiện sự cam kết từ phía nhà trường.

Và sản phẩm nước cốt chanh mật ong cô đặc này đã được HTX giới thiệu trong một chương trình xuất khẩu nông sản sang thị trường Mỹ. Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội DN hàng Việt Nam chất lượng cao, đã bày tỏ sự thích thú từ việc hợp tác chuyển giao công nghệ giữa HTX với một trường đại học đã cho “ra lò” một sản phẩm có tính thực tế.

“Tôi mong rằng việc kết nối, hợp tác chuyển giao công nghệ như vậy nên được lan tỏa nhiều hơn. Bởi vì thực tế có không ít kết quả nghiên cứu của các trường đại học đang được DN áp dụng, nhưng vẫn chưa được công nhận hoặc phổ biến rộng rãi”, bà Hạnh nói.

Bên cạnh những chia sẻ như vậy, cũng nên nhắc đến bước tiến về mặt nhận thức năng lực “tự chủ công nghệ” hoặc chú trọng đầu tư ứng dụng công nghệ mới của các DN nội địa trong những ngành nghề khác.

Điển hình như ở ngành bán lẻ Việt Nam, trong kết quả khảo sát của CTCP Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) được đưa ra vào trung tuần tháng 10/2025 đã đánh giá động lực mới của ngành này đến từ công nghệ. Dữ liệu, tự động hóa và phân tích hành vi khách hàng đang được các DN xem là “vũ khí cạnh tranh” để gia tăng trải nghiệm và tối ưu hiệu quả vận hành.

Hướng đi đúng trọng tâm

Kết quả khảo sát của Vietnam Report cho thấy sự tăng tốc mạnh mẽ trong tư duy chiến lược công nghệ của các DN bán lẻ. Tỷ lệ DN lựa chọn “Đẩy mạnh đầu tư công nghệ, ứng dụng chuyển đổi số vào vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng” đã tăng mạnh từ 45,8% vào tháng 8/2024 lên 88,9% vào tháng 8/2025, trở thành chiến lược trọng tâm số một.

Điều này có thể thấy rõ khi nhiều “ông lớn” nội địa trong ngành bán lẻ đang tiên phong trong cuộc đua số hóa hoạt động bán lẻ. Đơn cử như WinCommerce phát triển hệ thống đặt hàng tự động và nền tảng công nghệ thống nhất, giúp đồng bộ chuỗi cung ứng, giảm chi phí và dự báo nhu cầu thị trường.

Hoặc như Sasco (một DN nội địa trong lĩnh vực dịch vụ phi hàng không) đang đẩy mạnh chiến lược chuyển đổi số toàn diện thông qua việc đầu tư và tích hợp nền tảng công nghệ số vào hệ sinh thái dịch vụ hoàn chỉnh của mình. Họ cũng triển khai trang thương mại điện tử là kênh bán hàng trực tuyến tích hợp dữ liệu và quy trình cho phép cung cấp các sản phẩm, dịch vụ sân bay một cách thông minh, cá nhân hóa.

Giới quan sát nhận định việc củng cố năng lực tự chủ công nghệ hoặc gia tăng đầu tư công nghệ mới sẽ giúp các DN nội địa trong ngành bán lẻ minh bạch hóa dữ liệu, tối ưu hóa vận hành, đồng thời mở rộng các điểm chạm kỹ thuật số, qua đó cá nhân hóa trải nghiệm và nâng cao giá trị thương hiệu. Sự đầu tư bài bản này đang giúp các nhà bán lẻ lớn của Việt Nam tiến gần hơn với chuẩn mực quốc tế về quản trị hiện đại và hiệu quả.

Bên cạnh đó, xét ở góc độ địa phương có thể đến Tp.HCM với những DN nội địa đang xem năng lực “tự chủ công nghệ” chính là cách để họ định hình vị thế công nghệ và vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Như tại Diễn đàn Mùa thu Tp.HCM – Hoa Kỳ 2025 vừa được tổ chức ở Hoa Kỳ trong trung tuần tháng 10/2025, ông Đặng Ngọc Tiên, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty TJ Aerospace, đã giới thiệu mô hình Kinh tế tầm thấp (Low Altitude Economy – LAE). Đây là lĩnh vực có tiềm năng lớn tại Việt Nam, bao gồm các công nghệ tiên tiến như UAV, eVTOL (cất cánh và hạ cánh thẳng đứng bằng điện), Trí tuệ nhân tạo (AI) và bán dẫn.

Ông Đặng Ngọc Tiên cho biết, TJ Aerospace Việt Nam đặt mục tiêu mở rộng quy mô sản xuất gấp 4–6 lần, cam kết tập trung vào sản xuất linh kiện hàng không vũ trụ, drone, công nghệ y tế và mong nhận được sự hỗ trợ của Ban Quản lý Khu Công nghệ cao Tp.HCM, khẳng định đồng hành cùng thành phố này trong hành trình đưa Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất linh kiện hàng không và công nghệ cao của khu vực.

Vị doanh nhân này cũng đề xuất hướng đi trọng tâm cho Tp.HCM là cần phát triển hệ sinh thái công nghệ cao, đào tạo nhân lực, tăng cường chuỗi cung ứng nội địa và hoàn thiện chính sách hỗ trợ DN công nghệ cao.

Có thể thấy những bước tiến mới về năng lực tự chủ công nghệ như kể trên là rất đáng khích lệ và cần tiếp tục lan tỏa rộng, có hướng đi đúng để giúp các DN, HTX chuyển mình mạnh mẽ trong thời gian tới.

Thế Vinh

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn/viet-nam/doanh-nghiep-viet-lot-xac-nho-tu-chu-cong-nghe-1110254.html