Nghi thức cúng mừng lúa mới của dân tộc Cống. Ảnh: Nguyễn Tùng
Theo quan niệm của đồng bào, lễ hội sẽ gồm 2 phần là phần lễ và phần hội. Trong phần lễ, mâm lễ cúng gồm có: thịt lợn, gà, xôi cốm, xôi trắng, 1 nắm bông lúa mới để cài lên ban thờ; trám đen, gừng để cả cây…
Sau khi đã sắp xếp mâm cúng xong, thầy cúng làm lễ mừng lúa mới, cầu mong sự bình an, không ốm đau, bệnh tật, mong được hạnh phúc, đoàn kết; chăn nuôi, trồng trọt phát triển tốt, con cháu học hành tiến bộ; mùa màng bội thu...
Kết thúc phần cúng lễ, mâm cúng được bày ra và thầy cúng mời mọi người tham gia chung vui, cùng uống rượu và đánh trống, chiêng múa hát đón mừng. Cầm tay nhau múa thành vòng xòe, mỗi người đeo một túi gạo, cầm từng nắm tung lên cao quá đầu.
Tất cả đều vui vẻ chúc mừng cho nhau mạnh khỏe, vạn sự tốt lành, mùa màng bội thu, cuộc sống no đủ.
Ngoài phần lễ là phần hội, bao gồm các hoạt động vui chơi, thi đấu thể thao, biểu diễn văn nghệ đến từ đội văn nghệ của các bản nhằm tạo mối quan hệ đoàn kết, gắn bó giữa các dân tộc trong xã.
Lễ hội vừa có giá trị tâm linh, nhân văn sâu sắc, vừa bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Cống, đồng thời nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho cộng đồng, góp phần xây dựng tình đoàn kết gắn bó trong các bản làng.
Nguyễn Duẩn