Độc đáo phiên chợ Âm Dương mỗi năm chỉ họp 1 lần vào dịp Tết

6 giờ trướcBài gốc

Người dân, khách thập phương tham gia phiên chợ Âm Dương tại khu Xuân Ổ (phường Võ Cường, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh).

Phiên chợ Âm Dương ở làng Ó xưa (nay là khu Xuân Ổ, phường Võ Cường, Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) có từ năm Nhâm Dần 43 sau Công nguyên và chỉ được họp phiên duy nhất vào đêm mùng 4, kết thúc vào rạng sáng ngày mùng 5 tháng Giêng.

Theo dân gian, đó là lúc âm dương giao hòa, là thời điểm trao đổi giữa người và ma, giữa cõi âm và cõi dương.

Địa điểm họp chợ ở khu vực bãi Hồ, đây là bãi chiến trận giữa nghĩa quân của Hai Bà Trưng với quân giặc Nam Hán. Nơi đây có nhiều xác chết, thành gò đống, quạ đen bay về kín cánh đồng, đậu trên các tử thi nên gọi là đất Ó (quạ đen), không gian u tịch

Do vậy, người dân đến đốt vàng mã cho người âm, lấy tiết gà đen hắt ra cổng xua tà ma. Dân làng mang vàng hương, gạo, muối, gà đen đến bán cho mọi người. Nhưng cả người mua và kẻ bán đều không mặc cả, lặng lẽ không nói gì, gọi là "mua may bán rủi".

Tuy nhiên, trước những biến động của lịch sử, phiên chợ này đã từng bị thất truyền, cho đến năm 2022, được TP Bắc Ninh phục dựng nhằm bảo tồn, giữ gìn một sinh hoạt văn hóa đặc sắc, riêng có ở vùng Kinh Bắc, đáp ứng nguyện vọng của cộng đồng người dân địa phương.

Năm 2025 là năm thứ tư phiên chợ được tổ chức, thu hút sự tham gia đông đảo của người dân địa phương, cũng như các tỉnh, thành khác, thậm chí có cả người dân từ miền Nam bay ra để tham dự.

Khu chợ nằm giữa con đường nối từ đình làng Xuân Ổ sang đền Thượng, nằm ngay cạnh nghĩa trang ngoài cánh đồng.

Đặc biệt, tại chợ đa phần chỉ thắp đèn dầu hoặc nến

Tham gia phiên chợ năm nay, có hơn 70 quầy buôn bán đồ vàng hương, gạo muối, bật lửa,… để đốt cho người đã khuất. Ngoài ra còn bán thêm trầu têm cánh phượng, hoa quả, bỏng gạo...

Những người đi chợ không nói cười ồn ào

"Đây là năm thứ 3 tôi tham gia phiên chợ này, quầy hàng của tôi có khoảng 17 mặt hàng gồm: tiền vàng, hương, các đồ thủ công mỹ nghệ. Mọi người đi qua đây, ngoài mua vàng hương đốt cho người đã mất, hãy cứ lấy một món đồ lấy may trong ngày đầu của năm mới", anh Nguyễn Chiêu Thập (bên phải, 50 tuổi, trú tại khu Xuân Ổ, phường Võ Cường, Bắc Ninh) chia sẻ.

Sau khi mua lễ xong, mọi người sẽ dâng lễ, thắp hương, cầu khấn người thân, tổ tiên của mình tại đàn tế. Chờ đến khi cháy hết hương hoặc nửa tuần hương thì xin hạ lễ, hóa vàng mã cho người thân đã mất tại nghĩa trang cạnh đó.

"Kể từ khi phiên chợ Âm Dương được phục hồi đến nay, năm nào vào dịp này tôi cũng đến chợ. Hôm nay, tới đây, tôi mua gạo, muối để lấy may cho ngày đầu năm", chị Nguyễn Thị Yến (35 tuổi, trú tại khu Xuân Ổ, phường Võ Cường, TP Bắc Ninh) chia sẻ.

"Là người con quê hương Bắc Ninh, tôi cảm thấy rất vui khi phiên chợ độc đáo này được dựng lại, dù đi chợ khi trời tối, mắt kém khó nhìn rõ mọi thứ nhưng tôi vẫn háo hức dự phiên chợ diễn ra một lần trong năm", bà Nguyễn Thị Cử (73 tuổi, trú tại khu Xuân Ổ, phường Võ Cường, TP Bắc Ninh) bộc bạch

Không gian huyền bí tại chợ Âm Dương. Khung cảnh phiên chợ âm dương từng được đưa vào bộ phim nổi tiếng “Bao giờ cho đến tháng Mười” của đạo diễn Đặng Nhật Minh. Nơi đây, nhân vật chính là Duyên (Lê Vân đóng) gặp lại người chồng đã hy sinh của mình - một trong những trường đoạn xuất sắc nhất của phim.Một phiên chợ âm u với những ánh nến lập lòe hư ảo, những bóng người đi lại vô thức, những cánh tay đưa ra nhưng không thể chạm được vào nhau...

Hoạt động thu hút đông đảo người dân tìm tới và tạo nên điểm nhấn của phiên chợ đêm Âm Dương là cảnh buôn bán gà đen. Mua gà đen theo quan niệm xưa là để dùng làm vật tế lễ xua vận đen, tà khí.

Nhiều người có mặt từ lúc 19h30, xếp hàng chờ lấy phiếu tên mới có thể mua gà đen mang về. Ban tổ chức chợ Âm Dương cũng không quy định giá bán, người mua tự trả giá theo thành ý để rước may mắn về nhà.

Tuy nhiên, năm nay, do gà khan hiếm, Ban tổ chức chỉ chuẩn bị được 300 gà đen, ít hơn năm ngoái gần 150 con.

Chị Nguyễn Thị Hằng (50 tuổi, trú tại khu Xuân Ổ, phường Võ Cường, TP Bắc Ninh) là một trong số ít người tham dự mua được gà đen. "Tôi cảm thấy rất vui, may mắn, mong rằng trong năm mới này những điều dữ sẽ bị xua đuổi, điều lành sẽ đến", chị Hằng tâm sự.

Bố mất cách đây 2 năm, hôm nay, cháu Đoàn Gia Bảo (bên phải, 14 tuổi, Trường THCS An Thịnh, huyện Lương Tài, Bắc Ninh) đến đây cùng một người bạn. Bảo cũng là một trong sốt ít người may mắn mua được gà đen, cháu đã thành tâm gửi 100.000 đồng sau nhiều giờ xếp hàng, chờ đợi.