Trang phục truyền thống của phụ nữ La Hủ
Từ dân tộc có số dân dưới 10 ngàn người, nhờ những chính sách hỗ trợ của Đảng và Nhà nước, dân tộc La Hủ đã phát triển lên trên 12 ngàn người, ra khỏi danh sách nhóm dân tộc có khó khăn đặc biệt. Cuộc sống của người La Hủ giờ đây đã có nhiều thay đổi tích cực.
Đặc biệt, những tinh hoa của người La Hủ ở Lai Châu đã được gìn giữ, trong số đó phải kể đến là trang phục của phụ nữ La Hủ.
Khăn đội đầu của phụ nữ La Hủ có hình dáng độc đáo, được làm từ vải màu đen hoặc chàm đậm. Cách quấn khăn tạo thành hình khối cao trên đỉnh đầu, gọi là "Gu La" - biểu tượng cho núi thiêng trong tín ngưỡng của người La Hủ.
Thiếu nữ chưa kết hôn thường để lộ một phần tóc mai, trong khi phụ nữ đã có gia đình quấn kín đầu tóc. Trên khăn thường được trang trí bằng hạt cườm và những mảnh bạc nhỏ, tạo nên âm thanh leng keng nhẹ nhàng khi di chuyển.
Điểm nổi bật trên áo của phụ nữ La Hủ là các họa tiết hình ảnh thiên nhiên hoặc mang ý nghĩa biểu trưng cho sự phát triển, sinh sôi. Màu sắc chủ đạo trong các họa tiết thêu là đỏ, vàng, xanh lá cây, trắng - những màu sắc tượng trưng cho các yếu tố cơ bản trong vũ trụ quan của người La Hủ.
Đồ trang sức bằng bạc như vòng cổ, vòng tay, khuyên tai được chạm khắc công phu là vật không thể thiếu trong những dịp lễ hội. Người La Hủ tin rằng bạc có khả năng xua đuổi tà ma và mang lại may mắn.
Phụ nữ dân tộc La Hủ. Ảnh: Trần Thành Đạt
Phụ nữ La Hủ còn đeo một loại túi nhỏ gọi là "Pa La" được thêu cầu kỳ, dùng để đựng những vật dụng nhỏ như hạt giống, thuốc lá, trầu cau.
Mỗi bộ trang phục của phụ nữ La Hủ đều được làm hoàn toàn bằng tay, từ khâu dệt vải, nhuộm màu đến thêu thùa, trang trí. Họ thường sử dụng các loại cây cỏ tự nhiên để nhuộm màu cho vải, như lá chàm để nhuộm màu xanh, củ nâu để nhuộm màu đỏ, vỏ cây để nhuộm màu đen.
Bà Lùng Si San, một nghệ nhân dân gian người La Hủ ở xã Bum Tở (huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu), chia sẻ: "Mỗi đường kim mũi chỉ trên trang phục đều kể một câu chuyện, là cách để chúng tôi ghi lại lịch sử, truyền tải niềm tin và ước mơ. Khi mặc trang phục truyền thống, chúng tôi cảm thấy tự hào về bản sắc dân tộc và luôn nhớ về cội nguồn của mình".
Trong xã hội hiện đại, trang phục truyền thống của phụ nữ La Hủ đang đứng trước nhiều thách thức. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các tổ chức văn hóa, cộng đồng người La Hủ đang nỗ lực bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống.
Nhiều lớp dạy nghề dệt, thêu đã được mở ra, thu hút sự tham gia của thế hệ trẻ. Các sản phẩm thủ công từ bàn tay khéo léo của phụ nữ La Hủ cũng đang dần tìm được chỗ đứng trên thị trường.
Trang phục truyền thống của phụ nữ dân tộc La Hủ không chỉ là vật dụng sinh hoạt mà còn là biểu tượng của bản sắc văn hóa, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, là niềm tự hào của một dân tộc trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam.
Hồng Hà