Độc đáo 'vũ điệu dâng trời' của người Cơ Tu

9 giờ trướcBài gốc

XEM VIDEO: Đặc sắc "vũ điệu dâng trời" của người Cơ Tu ở Đà Nẵng.

Điệu múa của cộng đồng

Khi mùa rẫy đã xong, thóc lúa đầy kho, người Cơ Tu ở vùng cao Đà Nẵng lại rộn ràng mở hội. Giữa sân làng, bên cây nêu cao vút, tiếng trống ngân vang, chiêng ngân dài. Từ khắp nếp nhà sàn, trai gái kéo về, vòng tay nối vòng tay, hòa cùng nhịp điệu Tâng tung da dá - điệu múa mà họ gọi bằng cái tên kính cẩn "vũ điệu dâng trời".

Từ bao đời nay, người Cơ Tu vẫn gìn giữ Tâng tung da dá như một phần máu thịt của văn hóa bản làng. Điệu múa hiện diện trong hầu hết các lễ hội lớn: mừng lúa mới, dựng nhà Gươl, cưới hỏi... Trong không gian rộn ràng tiếng chiêng, trống, khèn bè, tiếng hú vọng dài theo triền núi, nhịp chân rộn rã của cộng đồng hòa vào nhịp thở của núi rừng.

Tâng tung da dá là điệu múa truyền thống, đặc trưng của người Cơ Tu mang tính tập thể rất cao.

Với người Cơ Tu, Tâng tung da dá không đơn thuần là tiết mục văn nghệ, mà là nghi lễ thiêng liêng gắn bó với đời sống tâm linh. Trong vòng múa xoay ngược chiều kim đồng hồ, trai gái hòa cùng nhịp thở của đại ngàn, gửi lời cầu nguyện và biết ơn đến Giàng - vị thần ban mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.

Tên gọi của điệu múa chứa đựng triết lý âm - dương và niềm tin về sự hòa hợp giữa trời, đất, con người. "Tâng tung" là điệu múa của đàn ông, biểu trưng cho sức mạnh, khát vọng chinh phục, tinh thần bảo vệ buôn làng. "Da dá" là điệu múa của phụ nữ, thể hiện sự mềm mại, thẳng hàng và nhịp đều - biểu trưng cho lòng biết ơn trời đất, sự thủy chung và yêu thương.

Hai điệu hòa làm một - như trời và đất, âm và dương, nam và nữ - cùng xoay trong vòng tròn vô tận. Vòng xoay ấy là biểu tượng của sự sống, của đoàn kết và khát vọng hòa mình với thiên nhiên.

Điệu múa Tâng tung da dá kết hợp nhuần nhuyễn giữa nam và nữ, tượng trưng cho âm - dương trong vũ trụ

Với phụ nữ Cơ Tu, Tâng tung da dá không chỉ là vũ điệu của lễ hội, mà còn là niềm tự hào về tình yêu, sự thủy chung và khát vọng giữ gìn bản làng

Trong âm vang cồng chiêng giữa sân làng, đàn ông Cơ Tu khoác khố, choàng áo thổ cẩm, tay cầm khiên hoặc giáo, bước đi dứt khoát, mạnh mẽ. Bên cạnh họ, những người phụ nữ trong váy thổ cẩm rực rỡ, cổ đeo chuỗi cườm, hai tay đưa ngang vai, lòng bàn tay ngửa ra sau như đón vật thiêng, ánh mắt nhìn thẳng, môi luôn mỉm cười.

Những động tác uyển chuyển ấy không chỉ tôn lên vẻ đẹp dịu dàng của người phụ nữ vùng cao, mà còn là cách họ nói lời biết ơn đất trời - một nghi thức dâng tặng cả tâm hồn mình cho núi rừng.

Bà Zrâm Thị Hoa (SN 1974, thôn Arớch, xã Sông Kôn) kể: "Người Cơ Tu hễ biết chạy nhảy là đã biết múa. Ngày bé, tôi mê nhìn các chị múa tâng tung da dá lắm. Khi múa, chúng tôi như đang cảm ơn đất trời đã cho bản làng no đủ, yên vui".

Từ bao đời, người Cơ Tu múa Tâng tung da dá như một cách để kết nối giữa thế giới thực tại với vũ trụ, tổ tiên, ông bà và các vị thần

Những em nhỏ Cơ Tu say sưa hòa mình trong điệu múa Tâng tung da dá - nét văn hóa truyền thống được truyền dạy từ thế hệ này sang thế hệ khác

Giữ hồn di sản giữa nhịp sống mới

Nếu Tâng tung da dá là linh hồn, thì âm nhạc chính là mạch máu nuôi sống vũ điệu ấy. Tiếng chiêng, trống, khèn bè vang lên như tiếng vọng của núi rừng, như lời mời gọi thần linh, tổ tiên về dự lễ cùng con cháu.

Điệu múa không có khuôn mẫu cố định, người lớn tuổi khởi xướng, trai gái nối tiếp nhau hòa vào vòng tròn, múa theo nhịp chiêng và cảm xúc. Mỗi nhịp chân, mỗi tiếng hú là một thông điệp gửi đến đất trời - vừa là lời cầu xin, vừa là khúc ca mừng mùa.

Nhịp múa xoay tròn, như vòng đời nối tiếp - để điệu múa thiêng liêng của người Cơ Tu không bao giờ lắng xuống

Phụ nữ Cơ Tu uyển chuyển trong điệu múa da dá, đôi tay ngửa ra sau như nâng đỡ bầu trời, thể hiện lòng biết ơn đất trời

Từ những động tác dân gian mộc mạc nơi nhà Gươl, Tâng tung da dá đã trở thành nhịp nối giữa các thế hệ. Khi vòng múa khép lại, người Cơ Tu như được tiếp thêm sức mạnh, để yêu thương, gìn giữ và truyền lại mạch nguồn văn hóa cho con cháu.

Già làng A Lăng Chúc (SN 1941, thôn Ra Lăng, xã Sông Kôn) bộc bạch: "Đối với người Cơ Tu, Tâng tung da dá đã ngấm vào máu thịt. Trong bất cứ lễ hội nào của chúng tôi, không thể thiếu ‘vũ điệu dâng trời’. Người Cơ Tu mà không còn Tâng tung da dá thì như mất đi linh hồn của mình. Con cháu chúng tôi phải tiếp nối, gìn giữ mạch nguồn di sản ấy".

Giữa đại ngàn Trường Sơn, "vũ điệu dâng trời" vẫn ngân vang, như nhịp đập của núi rừng và linh hồn người Cơ Tu

Giữa dòng chảy của đời sống hiện đại, Tâng tung da dá từng có lúc đứng trước nguy cơ phai nhạt. Nhưng bằng tình yêu văn hóa sâu nặng, người Cơ Tu vẫn gìn giữ vũ điệu này như giữ linh hồn của bản làng.

Tháng 8/2014, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận Tâng tung da dá của người Cơ Tu là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia - minh chứng cho sức sống bền bỉ của dân tộc nơi dãy Trường Sơn hùng vĩ.

Ngày nay, mỗi mùa lễ hội, Tâng tung da dá lại vang lên ở các làng du lịch cộng đồng của Đà Nẵng như Bhơ Hôồng, Đhơ Rôồng, Tà Lang… Du khách có thể cùng người Cơ Tu quây quần bên nhà Gươl, uống rượu cần, hòa mình trong vòng múa, nghe tiếng chiêng ngân dài và cảm nhận hơi thở đại ngàn trong từng nhịp chân.

Hà Nam

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/doc-dao-vu-dieu-dang-troi-cua-nguoi-co-tu-2450090.html