Thế giới tự nhiên luôn ẩn chứa những bí ẩn đầy thú vị. Như đã biết, cây cối thường phát triển trên đất, cát hoặc nước, nhưng đặc biệt, loài cây dưới đây lại sinh trưởng tại những khu vực có kim cương.
Loài cây độc đáo
Theo tạp chí Science, vào năm 2015, trong một lần tìm kiếm kim cương, nhà địa chất học Stephen E. Haggerty của Đại học Quốc tế Florida đã phát hiện một loài cây chỉ mọc trên những vùng đất chứa kimberlite. Đây là loại đá núi lửa có trong vỏ Trái Đất và hiện là nguồn khai thác kim cương quan trọng.
Ông nhận thấy rằng, trên bề mặt những khu vực mà ông đào được kim cương luôn có sự hiện diện của một loài cây đặc biệt. Phát hiện này giúp ông nhanh chóng xác định thêm nhiều địa điểm tiềm năng khác để khai thác kim cương. Khám phá quan trọng này đã được công bố trên một ấn bản của tạp chí Economic Geography.
Cây Pandanus candelabrum
Loài cây kỳ lạ đó chính là cọ Pandanus (tên khoa học là Pandanus candelabrum), chủ yếu mọc tại Liberia, Tây Phi. Pandanus candelabrum thuộc họ Dứa dại và lần đầu tiên được nhà khoa học P. Beauv. miêu tả vào năm 1805.
Đặc điểm sinh học
Cây Pandanus candelabrum có lớp vỏ gai góc và có thể cao từ 1 đến 20 mét. Với hình dáng lá giống cọ, loài cây này rất dễ phân biệt giữa thảm thực vật rừng rậm. Nó thường xuất hiện tại các khu vực khí hậu nhiệt đới, đặc biệt trên một số đảo thuộc Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
Điều đặc biệt nhất về Pandanus candelabrum là nó chỉ phát triển trên đất chứa kim cương. Dưới mỗi gốc cây này là một lớp đất màu mỡ với hàm lượng khoáng chất dồi dào. Ngoài kim cương, vùng đất nơi cọ Pandanus sinh trưởng còn chứa tàn tích từ các đợt phun trào núi lửa, kali, magie và phốt pho—những khoáng chất đặc trưng của đất chứa kimberlite. Đặc biệt, loài cây này có khả năng hấp thụ những dưỡng chất quý hiếm mà không phải thực vật nào cũng có được.
Nghiên cứu sâu hơn về loài cây này, giáo sư Haggerty nhận định: "Chúng tôi chưa rõ lý do, nhưng Pandanus candelabrum dường như chỉ sinh trưởng tại những mỏ giàu kim cương". Đáng chú ý, rễ cây Pandanus candelabrum vốn là rễ đặc trưng của khu vực đầm lầy, nhưng ở Liberia, nó lại thích nghi với môi trường mỏ kimberlite.
Ảnh minh họa.
Tầm quan trọng của khám phá
Theo Gizmodo, Pandanus candelabrum là loài cây đầu tiên có thể hỗ trợ tìm ra kim cương, và phương pháp này được gọi là địa học thực vật (Geobotanical prospecting). Trên thực tế, việc sử dụng thực vật để tìm khoáng sản dưới lòng đất không phải là mới.
Ví dụ, ở Mỹ, cây anh túc được sử dụng để phát hiện đồng đỏ, còn tại châu Phi, loài cây bụi có hoa Haumaniastrum katangense lại có khả năng chỉ điểm nguồn khoáng sản. Ở Thụy Điển, từ thời Trung cổ, cây thạch trúc Alpine đã được dùng để dò tìm đồng. Một số loài cây khác cũng tiến hóa để thích nghi với môi trường giàu kim loại nặng, giúp con người nhận biết sự hiện diện của các nguyên tố như U, Pb, Zn, Ni, Cr, Ba, Pb, Zn.
Việc phát hiện cọ Pandanus và mối liên hệ của nó với các mỏ kim cương có thể giúp giảm chi phí khai khoáng, đồng thời hạn chế tác động môi trường do quá trình tìm kiếm quặng gây ra, đặc biệt tại các quốc gia Tây và Nam Phi. Không chỉ hỗ trợ ngành khai thác kim cương, phát hiện này còn giúp nghiên cứu về nhiệt độ và áp suất vỏ Trái Đất cách đây 150 triệu năm, giai đoạn hình thành Đại Tây Dương.
Tuy nhiên, Pandanus candelabrum thường mọc xen lẫn nhiều cây cổ thụ trong các khu rừng nhiệt đới. Với kích thước không quá lớn, loài cây này dễ bị che khuất, gây khó khăn cho công tác tìm kiếm kim cương của các nhà địa chất.
Pandanus candelabrum không chỉ là một loài cây độc đáo mà còn là minh chứng cho sự kỳ diệu của tự nhiên. Hy vọng rằng, những nghiên cứu tiếp theo về loài cây này sẽ tiếp tục mang lại những phát hiện đột phá, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về hành tinh mà mình đang sinh sống.
Bảo Ngọc (t/h)