Thị trường nóng nhưng áp lực lớn
Sau thời gian trầm lắng, các nhà sản xuất đồng loạt tung ra những dự án được đầu tư quy mô, quy tụ dàn nghệ sĩ nổi tiếng và áp dụng nhiều format quốc tế nhằm tạo sức hút mới.
Sự bùng nổ gameshow mang lại nhiều lựa chọn cho khán giả, song cũng đặt ra không ít thách thức về chất lượng và bản sắc chương trình. Khi thị hiếu thay đổi nhanh và khán giả trở nên khắt khe hơn, yêu cầu đối với mỗi sản phẩm không chỉ dừng ở mức giải trí mà còn cần chiều sâu, cảm xúc và giá trị tích cực.
Theo ghi nhận vòng đời của một gameshow ngày càng ngắn. Việc cạnh tranh trong cùng khung giờ khiến chương trình nếu thiếu điểm nhấn dễ rơi vào tình trạng “sớm nở tối tàn”. Không ít format dù được mua từ nước ngoài vẫn gặp khó khi Việt hóa, không tạo được sức bật cần thiết để thu hút người xem trong bối cảnh nhiều nội dung trực tuyến cùng chia sẻ lượng khán giả.
Lượng chương trình tăng nhanh kéo theo sức ép rõ rệt về chất lượng. Trong bối cảnh thị hiếu khán giả thay đổi liên tục, gameshow không chỉ cần yếu tố hài hước, giải trí mà còn phải có chiều sâu, câu chuyện và giá trị tích cực. Nếu không tạo được điểm nhấn ngay từ những tập đầu, chương trình dễ rơi vào tình trạng “chìm” trong số lượng nội dung ngày càng dày đặc.
Chương trình "Anh trai vượt ngàn chông gai". Ảnh: BTC.
Thực tế cho thấy mỗi cuối tuần có nhiều gameshow cùng tranh khung giờ và tập trung vào nhóm khán giả tương tự. Điều này khiến mức độ cạnh tranh lẫn phân hóa người xem trở nên mạnh mẽ hơn. Một số chương trình có đầu tư lớn nhưng vẫn chưa đạt được hiệu ứng kỳ vọng do thiếu sự khác biệt hoặc không phù hợp với thói quen tiếp nhận mới của khán giả.
Nếu trước đây gameshow chủ yếu chiến ở sóng truyền hình, thì hiện nay cuộc đua diễn ra song song trên môi trường trực tuyến. Nhiều chương trình phát hành phiên bản rút gọn, clip hậu trường, nội dung mở rộng trên các nền tảng như YouTube, TikTok, Facebook để duy trì sự tương tác. Điều này buộc ê kíp sản xuất chú trọng hơn đến nhịp dựng nhanh, cách kể chuyện chặt chẽ và hình ảnh bắt mắt.
Đạo diễn Trần Bình Trọng nhận định: “Khán giả hiện nay có quá nhiều lựa chọn giải trí. Một chương trình có thời lượng 60 phút phải hấp dẫn ngay từ những giây đầu tiên. Gameshow muốn tồn tại buộc phải tăng tốc về sáng tạo, rút ngắn nhịp độ, tăng yếu tố tương tác và đặc biệt phải tạo ra giá trị khác biệt so với nội dung ngắn trên mạng xã hội.”
Theo đạo diễn phim “Đại gia chân đất”, sự cạnh tranh không chỉ đến từ các nhà đài hay đơn vị sản xuất trong nước, mà còn từ kho nội dung giải trí trực tuyến vô cùng phong phú của thị trường quốc tế. Để giữ chân người xem, mỗi chương trình cần tạo được dấu ấn riêng thay vì chạy theo mô típ giống nhau.
Một cảnh trong ganeshow “Tân binh toàn năng”. Ảnh MXH.
Từ “lấp sóng” sang “tạo dấu ấn”
Trước sức ép cạnh tranh, nhiều ê kíp đã thay đổi tư duy làm chương trình. Việc sản xuất gameshow không còn mang tính đối phó theo nhu cầu khung giờ, mà hướng đến xây dựng thương hiệu dài hạn. Điều này thể hiện ở việc đầu tư mạnh cho kịch bản, phát triển nhân vật, dàn dựng sân khấu và âm nhạc, đồng thời nỗ lực kết hợp chất liệu văn hóa – xã hội Việt Nam vào nội dung.
Song song với việc mua format, một số đơn vị bắt đầu chú trọng hơn vào các ý tưởng Việt hóa hoặc sáng tạo nội dung gốc, phản ánh lối sống, năng lượng và tinh thần người Việt. Đây được xem là hướng đi giúp thị trường gameshow nội địa thoát khỏi sự trùng lặp và xây dựng bản sắc riêng.
Theo TS Lưu Hồng Minh, nguyên trưởng khoa Xã hội học, Học viện Báo chí và tuyên truyền, vấn đề lớn nhất của gameshow Việt là vòng quay sáng tạo còn chậm so với quốc tế. “Ở nhiều thị trường châu Á, mỗi năm hàng chục format mới được thử nghiệm. Việt Nam vẫn chủ yếu dựa vào mua bản quyền và Việt hóa. Sự bứt tốc hiện nay là tín hiệu tích cực, nhưng để duy trì lâu dài, cần đội ngũ sáng tạo đủ mạnh để xây dựng format thuần Việt”, ông Minh nói.
Ông Minh cho rằng yếu tố tạo nên “định vị riêng” cho gameshow Việt trong tương lai nằm ở việc đưa thêm chất liệu văn hóa bản địa – ẩm thực, âm nhạc, biểu tượng truyền thống – theo cách hiện đại.
Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ trong sản xuất ghi hình, xử lý hậu kỳ và tương tác với khán giả đang trở thành một tiêu chí quan trọng. Từ kỹ xảo hình ảnh, hệ thống ghi hình hiện đại đến cơ chế tương tác trực tuyến, các công cụ mới góp phần tạo diện mạo sinh động và nâng cao sức hấp dẫn của chương trình.
Rõ ràng, sự cạnh tranh khốc liệt hiện nay đang tạo ra động lực để gameshow Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ. Trong bối cảnh khán giả ngày càng khó tính và môi trường số ngày càng mở rộng, chỉ những chương trình được đầu tư bài bản, có bản sắc và đem lại giá trị tích cực mới có thể giữ được vị thế lâu dài. Đây cũng là cơ hội để thị trường truyền hình giải trí Việt từng bước xây dựng chỗ đứng vững chắc hơn trong khu vực.
Văn Thanh