Đổi mới tư duy đầu tư, quy hoạch hệ thống thoát nước Hà Nội

3 giờ trướcBài gốc

Khu vực tuyến phố Dương Đình Nghệ - Vành đai 3 trên cao (đoạn gần tòa nhà Keangnam) ngập sâu trong nước. (Ảnh: NGUYỄN HẢI)

Rút kinh nghiệm từ trận mưa ngày 30/9, thành phố đã chủ động triển khai nhiều giải pháp ứng phó, nhưng để giải quyết hiệu quả bài toán úng ngập, cần thay đổi tư duy phát triển đô thị theo hướng bền vững, thân thiện hơn với tự nhiên.

Đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, ngoài nguyên nhân do lượng mưa quá lớn, gây quá tải hệ thống thoát nước, việc đầu tư cho thoát nước còn thiếu đồng bộ, chưa theo kịp tốc độ phát triển đô thị.

Nhiều điểm ngập úng kéo dài

Đêm 6, rạng sáng 7/10, tại Thủ đô Hà Nội, lượng mưa phổ biến từ 100-180 mm, một số nơi có lượng mưa rất lớn như xã Hải Bối 348,8mm, phường Ô Chợ Dừa 334,8mm. Sáng 7/10, địa bàn thành phố xuất hiện 120 điểm úng ngập cục bộ, giao thông ngưng trệ, nhiều cơ quan cho người lao động làm việc tại nhà, các trường học tổ chức dạy học trực tuyến.

Trước đó, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 10, từ đêm 29/9 đến sáng 30/9, tại thành phố Hà Nội xảy ra mưa lớn, gây ngập úng hơn 80 địa điểm, khiến giao thông hỗn loạn. Mưa diện rộng ở khu vực miền bắc còn làm mực nước nhiều sông qua Hà Nội lên mức cao, các hồ chứa thủy lợi vượt ngưỡng tràn, khiến mức nước của hệ thống thoát nước trong thành phố hạ rất chậm.

Với bão số 11, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Thế Công cho biết: Sở đã xây dựng bốn phương án ứng phó với các mức độ ngập, từ dưới 10cm, từ 10cm đến 20cm, từ 20cm đến 30cm và hơn 30cm, kèm theo quy định cụ thể về cách thức cảnh báo, điều tiết giao thông, huy động lực lượng và phương tiện ứng trực. Sở cũng chuẩn bị kịch bản ứng phó lượng mưa 100mm/ngày, tương ứng 30 điểm úng ngập; lượng mưa 300mm/ngày tương ứng 177 điểm úng ngập, trong đó có tính toán chi tiết từng vị trí ngập để có phương án khắc phục nhanh nhất.

Phó Tổng Giám đốc Công ty Thoát nước Hà Nội Trịnh Ngọc Sơn cho biết, đơn vị bố trí 100% nhân lực ứng trực từ 7 giờ 30 phút ngày 4/10 đến khi hết bão và giải quyết các sự cố. Tuy nhiên, do lượng mưa quá lớn trên diện rộng, vượt công suất thiết kế của hệ thống thoát nước, trong thời gian dài cho nên nhiều khu vực bị ngập sâu trong ngày 7/10.

Bất cập trong quy hoạch, đầu tư hạ tầng đô thị

Quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội chia thành ba vùng chính gồm: tả Đáy, hữu Đáy và bắc Hà Nội. Trong đó, vùng tả Đáy có diện tích khoảng 47.350 ha, gồm sáu lưu vực, nhưng đến nay chỉ có lưu vực sông Tô Lịch với diện tích 7.750 ha, bao gồm khu vực nội đô lịch sử và một phần các quận Tây Hồ, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai (cũ), có hệ thống thoát nước được cải tạo, cơ bản đáp ứng yêu cầu thoát nước khi lượng mưa 310mm/hai ngày. Tuy nhiên, khi lượng mưa vượt mức 310mm/hai ngày, hoặc 70mm/giờ, tình trạng ngập úng cục bộ vẫn xảy ra. Vùng hữu Đáy có diện tích khoảng 31.310ha và vùng bắc Hà Nội diện tích khoảng 46.740ha về cơ bản chưa được đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước theo quy hoạch, trong khi đây là khu vực có tốc độ đô thị hóa nhanh. Do đó, tình trạng ngập úng trên địa bàn các quận Nam Từ Liêm, Long Biên (cũ), khu vực ngoại thành Hà Nội xảy ra thường xuyên và nặng nề hơn.

Ngập sâu tại đường Lê Đức Thọ. (Ảnh TTXVN)

Tại khu vực phía tây Hà Nội, việc tiêu thoát nước phụ thuộc vào địa hình, theo cơ chế tự chảy, tự tiêu ra hệ thống kênh, mương thủy lợi và khi mực nước sông Nhuệ dâng cao, cả khu vực bị ngập úng kéo dài. Theo Quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, có ba dự án tiêu thoát nước gồm Trạm bơm tiêu nước tây Hà Nội (Trạm bơm Đông La-Yên Nghĩa), Trạm bơm Đào Nguyên và hệ thống cống thoát nước dọc đại lộ Thăng Long. Tuy nhiên, đến nay, thành phố Hà Nội mới xây dựng được trạm bơm Yên Nghĩa với công suất 120m³/giây; còn trạm bơm Đào Nguyên và trạm bơm Chèm chưa triển khai xây dựng. Trên thực tế, trạm bơm Yên Nghĩa mặc dù đã xây dựng xong, nhưng do hệ thống kênh dẫn nước La Khê chưa thi công xong, nên các trận mưa vừa qua nhà máy chỉ hoạt động được từ 50 đến 70% công suất.

Cần xây dựng nhiều hồ chứa, bể chứa nước mưa tạm thời để giảm áp lực cho hệ thống cống. Cùng với đó, cần chia tách nhỏ các lưu vực sông để đầu tư các dự án thoát nước nhằm giảm tải cho công trình đầu mối, phù hợp khả năng kinh tế, cũng như cần tìm giải pháp để nước thấm tự nhiên xuống mặt đất, vừa có tác dụng bổ cấp nước ngầm, vừa làm chậm dòng chảy…

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Cấp thoát nước Việt Nam

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Cấp thoát nước Việt Nam, cần xây dựng nhiều hồ chứa, bể chứa nước mưa tạm thời để giảm áp lực cho hệ thống cống. Cùng với đó, cần chia tách nhỏ các lưu vực sông để đầu tư các dự án thoát nước nhằm giảm tải cho công trình đầu mối, phù hợp khả năng kinh tế, cũng như cần tìm giải pháp để nước thấm tự nhiên xuống mặt đất, vừa có tác dụng bổ cấp nước ngầm, vừa làm chậm dòng chảy…

Các chuyên gia quy hoạch đánh giá, đô thị Hà Nội phát triển theo mô hình “vết dầu loang”. Các công trình nhà ở mọc lên nhanh chóng, trong khi hệ thống hồ chứa, bể ngầm trong các khu đô thị không được quan tâm đầu tư. Hệ thống kênh mương thủy lợi bất đắc dĩ trở thành hệ thống thoát nước đô thị, đồng thời thiếu liên thông, đấu nối với các trạm bơm và hệ thống thoát nước, cho nên hiệu quả tiêu thoát nước không cao. Bên cạnh đó, Nhà nước cần đặt ra những quy định, tiêu chí về diện tích mặt nước, đất trồng cây để hạn chế ngập úng, tạo cảnh quan môi trường sinh thái...

Trước diễn biến bất thường, khó lường của thời tiết, thành phố Hà Nội cần tiếp tục rà soát, bổ sung quy hoạch và đẩy nhanh tiến độ đầu tư các dự án tiêu thoát nước, trước mắt là cần tập trung hoàn thành dứt điểm các hạng mục Trạm bơm tiêu nước tây Hà Nội. Thành phố chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng đúng quy định về cốt nền; tăng diện tích hồ điều hòa, cây xanh và tăng cường quản lý đất nông nghiệp, tránh tình trạng đổ trộm phế thải xây dựng tạo mặt bằng, xây dựng trên đất nông nghiệp, để giữ vững vùng đệm thoát nước đô thị.

VIỆT ANH-ĐẮC SƠN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/doi-moi-tu-duy-dau-tu-quy-hoach-he-thong-thoat-nuoc-ha-noi-post913637.html