Đổi mới tư duy và hoàn thiện thể chế, chính sách về bảo vệ môi trường

3 giờ trướcBài gốc

Đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật BVMT năm 2020

Theo báo cáo kết quả giám sát, trên cơ sở chỉ ra nguyên nhân của hạn chế, bất cập, báo cáo đã nêu rõ các nhiệm vụ, giải pháp đột phá. Đó là, đổi mới tư duy và hoàn thiện thể chế, chính sách về BVMT và tổ chức thực thi quyết liệt, hiệu lực, hiệu quả; tăng cường và đa dạng hóa nguồn lực cho BVMT. Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Về nhiệm vụ, giải pháp cấp bách hoàn thành đến cuối năm 2026, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh nhấn mạnh việc tổng kết, đánh giá việc thực hiện và đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật BVMT năm 2020, trình Quốc hội xem xét, thông qua đầu nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XVI.

Quang cảnh phiên họp.

Trước mắt, xem xét sửa đổi ngay một số điều của Luật này tại Kỳ họp thứ 10 để góp phần khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời, sửa đổi quy định về lộ trình, thời gian áp dụng đối với các chính sách liên quan đến quản lý chất thải rắn sinh hoạt cho phù hợp yêu cầu thực tế. Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật có liên quan như thuế, phí BVMT, ngân sách nhà nước, đầu tư...

Tổ chức rà soát, đánh giá và cập nhật, điều chỉnh (trong trường hợp cần thiết) các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch có liên quan đến BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu để đáp ứng yêu cầu “mở rộng và kiến tạo không gian phát triển mới”, tăng trưởng kinh tế 2 con số trên cơ sở bảo đảm nguyên tắc xuyên suốt không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế đơn thuần, tôn trọng quy luật tự nhiên.

Đại biểu Quốc hội Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) phát biểu tại phiên họp.

Nhiệm vụ, giải pháp trung và dài hạn đến năm 2030 được nêu trong báo cáo kết quả giám sát đó là phòng ngừa, kiểm soát và ngăn chặn từ sớm, từ xa các nguy cơ gây ô nhiễm, sự cố môi trường; dự báo sớm tác động của biến đổi khí hậu.

Đồng thời, khắc phục, cải thiện chất lượng môi trường có trọng tâm, trọng điểm; tăng cường hiệu quả quản lý chất thải rắn và chất thải nguy hại; hoàn thiện thể chế, chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu; nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về BVMT và ứng phó với biến đổi khí hậu; tăng cường năng lực tổ chức bộ máy quản lý về BVMT.

Đoàn giám sát kiến nghị, Quốc hội ban hành Nghị quyết về giám sát chuyên đề này với những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể như đã nêu trên; giám sát Chính phủ tập trung triển khai Nghị quyết của Quốc hội, trọng tâm là việc rà soát, sửa đổi, bổ sung các luật ngay trong năm 2025 - 2026 và giai đoạn đến năm 2030.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội tiếp tục tăng cường giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về BVMT; giám sát văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực môi trường.

Đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (Thanh Hóa) phát biểu tại phiên họp.

Căn cứ kết quả giám sát, Chính phủ chỉ đạo việc sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện, triển khai thực hiện các văn bản pháp luật, cơ chế, chính sách trong lĩnh vực môi trường, khắc phục những hạn chế, bất cập; thực hiện đầy đủ, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp; tập trung tháo gỡ, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc, xử lý các “điểm nóng” về ô nhiễm môi trường.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn của mình chỉ đạo tổ chức thực hiện, báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về chuyên đề giám sát tại cùng kỳ họp với báo cáo công tác BVMT hàng năm; ban hành chương trình, kế hoạch thực hiện Nghị quyết, trong đó xác định rõ cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp, lộ trình, tiến độ hoàn thành từng nhiệm vụ và bảo đảm kinh phí thực hiện; trước mắt, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đột phá và các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, hoàn thành đến cuối năm 2026.

Đổi mới công tác quản lý, xử lý loại chất thải rắn sinh hoạt

Bày tỏ sự đồng tình, nhất trí với nội dung báo cáo giám sát chuyên đề của Quốc hội, đại biểu Quốc hội Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) cho biết, qua nghiên cứu báo cáo giám sát và thực tiễn tại địa phương, việc triển khai phân loại rác thải tại nguồn đã có quy định từ năm 2022 nhưng nhiều nơi vẫn chưa thực hiện được do thiếu hạ tầng.

Toàn cảnh phiên họp.

Trên thực tế, việc phân loại rác thải tại nguồn đã được nhiều địa phương triển khai khá quyết liệt. Tuy nhiên, trong quá trình thu gom, phần lớn các loại rác thải vẫn được thu gom chung. Điều này dẫn đến việc phân loại của người dân không phát huy được ý nghĩa và hiệu quả thực tế. Nguyên nhân là do nhiều doanh nghiệp, đơn vị thu gom rác thải còn hạn chế về đầu tư công nghệ kỹ thuật trong thu gom và phân loại rác thải.

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (Thanh Hóa) nhấn mạnh về việc thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH), nhất là ở nông thôn. Dù vấn đề này đã được quan tâm chỉ đạo thực hiện gắn với Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, nhưng vẫn còn một số khó khăn, bất cập, tồn tại, đặc biệt là trong việc phân loại, thu gom, xử lý CTRSH.

Đại biểu nêu rõ, rác thải ở nông thôn đa số là chưa phân loại, chủ yếu là thu gom để chôn lấp và đốt. Nhiều bãi tập kết rác thải để chôn lấp và đốt gây ô nhiễm môi trường. Việc đốt rác có công suất và hiệu suất thấp. Tái chế, tái sử dụng còn rất hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu BVMT. Nhiều cơ sở xử lý có quy mô và công suất xử lý thấp. Hạ tầng phục vụ chôn lấp và đốt CTRSH chưa đáp ứng được yêu cầu. Nhiều bãi chôn lấp gây ô nhiễm môi trường.

Đại biểu chỉ ra nguyên nhân chủ quan do công tác lãnh đạo, chỉ đạo và nhận thức của một số cấp ủy, chính quyền địa phương, các đoàn thể, doanh nghiệp và người dân chưa thực sự đầy đủ. Ý thức trách nhiệm của người dân và doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh, trong sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu không đúng cách. Thói quen đốt rơm rạ sau khi thu hoạch vẫn còn. Điều kiện ngân sách ở các địa phương còn một số khó khăn, chưa đầu tư thỏa đáng cho việc xây dựng hạ tầng thu gom, xử lý CTRSH.

Để tiếp tục thực hiện tốt chính sách pháp luật trong BVMT nói chung và chính sách pháp luật trong xử lý CTRSH nói riêng, các đại biểu nhấn mạnh, việc nghiên cứu áp dụng các giải pháp công nghệ xử lý chất thải hiện đại, thân thiện với môi trường thay thế dần các phương thức chôn lấp truyền thống là yêu cầu cấp thiết nhằm đảm bảo hiệu quả công tác BVMT và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Tiếp tục đổi mới toàn diện công tác quản lý CTRSH, đảm bảo đồng bộ từ phân loại, thu gom đến xử lý cuối cùng. Đẩy mạnh phân loại rác thải tại nguồn gắn với cơ chế thu gom, vận chuyển, xử lý riêng biệt, khắc phục tình trạng phân loại hình thức gây lãng phí nguồn lực xã hội. Nhà nước cần có chính sách khuyến khích xã hội hóa đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã…

Trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, cấp xã trở thành cấp quản lý trực tiếp, gần dân và sát thực tế nhất. Vì vậy, cần có cơ chế rõ ràng về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực môi trường; bảo đảm “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm” gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát.

Nhật Minh

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/su-kien-binh-luan-thoi-su/doi-moi-tu-duy-va-hoan-thien-the-che-chinh-sach-ve-bao-ve-moi-truong-i786155/