Đối ngoại tạo đà thuận lợi cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới

18 giờ trướcBài gốc

Phóng viên (PV): Đề nghị Phó thủ tướng, Bộ trưởng chia sẻ đánh giá tổng quan về bức tranh ngoại giao Việt Nam năm 2024, các thành tựu nổi bật mà ngành đối ngoại-ngoại giao đạt được?

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn: Năm 2024, tình hình thế giới tiếp tục biến động với nhiều bất ổn, xung đột. Những vấn đề toàn cầu cấp bách như biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước... tác động đa chiều, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển ổn định, bền vững của các quốc gia. Tuy nhiên, chúng ta có thể tự hào rằng trong bối cảnh như vậy, Việt Nam vẫn giữ vững cục diện đất nước hòa bình, ổn định, phát triển và được dư luận quốc tế coi là một trong những điểm sáng ở khu vực. Các hoạt động đối ngoại được triển khai một cách chủ động, tích cực, đạt nhiều kết quả thực chất, tạo nên tầm vóc đối ngoại mới, tạo đà thuận lợi cho đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Chúng ta có thể kể đến những dấu ấn nổi bật như sau:

Một là, trên nền tảng đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, đối ngoại, ngoại giao Việt Nam ngày càng năng động, sáng tạo và chủ động hơn. Trong năm 2024, các hoạt động đối ngoại, nhất là đối ngoại cấp cao, diễn ra sôi động, rộng khắp các châu lục và tại nhiều diễn đàn, cơ chế đa phương quan trọng. Lãnh đạo chủ chốt ta đã tiến hành tổng cộng 60 hoạt động đối ngoại, trong đó có 21 chuyến thăm tới các nước và tham dự các hội nghị đa phương; đón 25 đoàn lãnh đạo các nước thăm Việt Nam. Ta cũng đẩy mạnh triển khai các thỏa thuận, cam kết quốc tế, cụ thể hóa các khuôn khổ quan hệ được nâng cấp, ký kết mới hơn 170 thỏa thuận hợp tác trên nhiều lĩnh vực, nhất là các lĩnh vực ta có nhu cầu và lợi ích.

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn. Ảnh: Báo Thế giới và Việt Nam

Hai là, có thể thấy bạn bè quốc tế ngày càng coi trọng, đánh giá cao, mong muốn thúc đẩy quan hệ với Việt Nam. Trong năm nay ta đã nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện với các đối tác lớn như Australia, Pháp, Malaysia, nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược với Brazil, thiết lập quan hệ đối tác toàn diện với Mông Cổ, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE)..., qua đó tạo dựng khuôn khổ quan hệ với 32 đối tác hàng đầu, bao gồm các nước láng giềng, các nước lớn, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống. Với việc thiết lập quan hệ ngoại giao với Malawi, chúng ta đã chính thức có quan hệ ngoại giao với tất cả các nước châu Phi, nâng các nước có quan hệ ngoại giao lên 194 nước.

Ba là, ngoại giao kinh tế tiếp tục đóng góp tích cực vào những thành tựu kinh tế chung của đất nước. Nội hàm kinh tế ngày càng chiếm trọng số lớn trong các hoạt động đối ngoại các cấp, nhất là cấp cao, qua đó kết nối, tranh thủ các đối tác như Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ... trong chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; tham gia các chuỗi cung ứng mới, mở rộng thị trường xuất khẩu thông qua 17 FTA đã ký kết; đón bắt làn sóng chuyển dịch đầu tư ở khu vực, thu hút FDI chất lượng cao và ODA thế hệ mới; mở rộng thị trường cho du lịch, lao động... Trong năm 2024, kim ngạch xuất, nhập khẩu dự kiến cán mốc kỷ lục mới hơn 800 tỷ USD; Việt Nam tiếp tục là một trong những nước tiếp nhận FDI lớn nhất thế giới; đón hơn 15,8 triệu lượt khách du lịch quốc tế trong 11 tháng của năm, tăng 44% so với cùng kỳ năm 2023.

Bốn là, quốc phòng, an ninh, đối ngoại đã thực sự hình thành thế chân kiềng góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Ngoại giao đã cùng các lực lượng duy trì đường biên giới hòa bình, ổn định, biển, đảo, an ninh quốc gia, đạt nhiều tiến triển quan trọng trong đàm phán với các nước, xử lý hài hòa các vấn đề còn tồn tại, thúc đẩy xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông dựa trên luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc (LHQ) về Luật biển (UNCLOS) 1982...

Năm là, trên bình diện đa phương, Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò, vị thế, uy tín và có nhiều đóng góp tích cực cho cộng đồng quốc tế. Trên các diễn đàn quốc tế như ASEAN, AIPA, LHQ, APEC, Tiểu vùng Mê Công, G20, G7, BRICS, Phong trào Không liên kết, Pháp ngữ, OECD, Việt Nam tiếp tục phát huy vai trò là bên đóng góp tích cực, có trách nhiệm vào những ý tưởng, sáng kiến được nhiều nước đón nhận và hưởng ứng. Tại các tổ chức mà ta đang đảm nhiệm những trọng trách như Hội đồng Nhân quyền LHQ và 6/7 cơ chế điều hành quan trọng của UNESCO, Việt Nam đã phát huy hình ảnh và tiếng nói có trách nhiệm với cách tiếp cận toàn diện, tổng thể, hài hòa. Cùng với đó là sự đóng góp có trách nhiệm của Việt Nam trong các vấn đề chung toàn cầu như chống biến đổi khí hậu, gìn giữ hòa bình, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, an ninh mạng...

Sáu là, thế và lực của đất nước không ngừng được nâng cao từ sự cộng hưởng hiệu quả của các mảng công tác đối ngoại như thông tin đối ngoại, ngoại giao văn hóa, công tác người Việt Nam ở nước ngoài, bảo hộ công dân. Ngoại giao đã góp phần vận động thành công UNESCO ghi danh thêm 6 danh hiệu/di sản, nâng tổng số danh hiệu UNESCO lên 71, tạo một nguồn lực mới cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở các địa phương. Công tác người Việt Nam ở nước ngoài thực hiện tốt chính sách chăm lo của Đảng và Nhà nước với gần 6 triệu đồng bào, huy động nguồn lực cho phát triển với hàng nghìn dự án đầu tư và hàng chục tỷ USD kiều hối.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước; lãnh đạo ban, bộ, ngành, địa phương, tổ chức chính trị-xã hội cùng đại biểu kiều bào dự Hội nghị người Việt Nam ở nước ngoài toàn thế giới lần thứ IV và Diễn đàn trí thức và chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài (tháng 8-2024). Ảnh: TRỌNG HẢI

PV: Đối ngoại đa phương ở các tầng nấc cần đẩy mạnh hơn nữa ở khía cạnh nào để góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế cũng như tạo môi trường thuận lợi cho phát triển đất nước, thưa Phó thủ tướng, Bộ trưởng?

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn: Đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương là chủ trương xuyên suốt và là định hướng chiến lược quan trọng của chúng ta. Các thể chế và diễn đàn đa phương có tiếng nói, vai trò quan trọng đối với nhiều vấn đề an ninh, phát triển của khu vực và thế giới liên quan đến Việt Nam. Chúng ta đã chuyển từ chủ trương “tham gia, tham dự” sang phát huy vai trò “thành viên tích cực, có trách nhiệm”, khởi xướng, dẫn dắt nhiều sáng kiến, ý tưởng hợp tác và chủ động tham gia xây dựng, định hình quản trị toàn cầu, khuôn khổ và luật lệ trên nhiều lĩnh vực.

Cộng đồng quốc tế đánh giá cao năng lực, vai trò và những đóng góp thiết thực, trách nhiệm của Việt Nam trong các vấn đề chung như Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã nhắc đến trong trao đổi với Thủ tướng Phạm Minh Chính bên lề Hội nghị cấp cao G20 tại Brazil là “một hình mẫu của hòa bình và phát triển bền vững”. Với thế và lực mới của đất nước, Việt Nam có điều kiện cũng như được kỳ vọng đóng góp nhiều hơn với tư cách là thành viên trong cộng đồng quốc tế. Thế và lực mới của đất nước cho phép chúng ta trong giai đoạn mới không chỉ tham gia xây dựng, định hình các thể chế đa phương, tham gia vào các sáng kiến của các nước mà còn có thể phát huy vai trò nòng cốt, dẫn dắt trong những vấn đề và cơ chế quan trọng có tầm chiến lược, phù hợp với lợi ích của ta.

Năm 2025 là năm quan trọng, có nhiều dấu mốc lớn trong đối ngoại đa phương như 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, 80 năm thành lập LHQ. Tiếp đà đóng góp của Việt Nam cho các vấn đề chung của thế giới, công tác đối ngoại đa phương sẽ tập trung vào việc chuẩn bị, tổ chức tốt các sự kiện Việt Nam đăng cai như Diễn đàn tương lai ASEAN, Hội nghị thượng đỉnh diễn đàn đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu lần thứ 4 (P4G), Hội nghị LHQ về thương mại và phát triển (UNCTAD); tiếp tục đảm nhận thành công các trọng trách, nhiệm vụ trong các tổ chức, diễn đàn đa phương như ASEAN, Tiểu vùng Mê Công, APEC, các cơ chế của LHQ, trong đó có các cơ chế của UNESCO và Hội đồng chấp hành UN Women (2025-2027). Đồng thời Việt Nam tiếp tục đảm nhiệm vai trò thành viên tích cực và có trách nhiệm tại các tổ chức, cơ quan đa phương và tiếp tục ứng cử vào các vị trí phù hợp với ưu tiên, lợi ích của ta, như việc ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2026-2028, lần đầu tiên có ứng cử viên cho vị trí thẩm phán Tòa án quốc tế về luật biển (ITLOS) nhiệm kỳ 2026-2035... Việt Nam cũng sẽ đóng góp tích cực, trách nhiệm hơn vào các vấn đề chung, đặc biệt là ứng phó với các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, giảm phát thải ròng, thúc đẩy các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs); tham gia sâu hơn vào các hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ, cứu hộ, cứu nạn, viện trợ nhân đạo...

PV: Đề nghị Phó thủ tướng, Bộ trưởng đánh giá về vai trò và những đóng góp cụ thể của ngoại giao kinh tế nhằm góp phần thực hiện mục tiêu của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đề ra là năm 2025 đất nước ta là nước đang phát triển, có nền công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp?

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn: Ngoại giao kinh tế đã trở thành một nhiệm vụ cơ bản, trung tâm của ngoại giao và nội dung kinh tế đã trở thành một trọng tâm trong các hoạt động đối ngoại các cấp, các ngành với phương châm lấy người dân, doanh nghiệp và địa phương làm trung tâm phục vụ. Các hoạt động ngoại giao kinh tế và kinh tế đối ngoại đã thực sự tạo động lực cho phục hồi và tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn sau Covid-19 đến nay.

Thế giới đang đứng trước nhiều diễn biến phức tạp, khó lường và khó dự báo, nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội cho các quốc gia tận dụng các động lực tăng trưởng mới như kinh tế xanh, kinh tế số, khoa học-công nghệ... để bứt phá. Trong nước, với thế và lực mới sau gần 40 năm đổi mới và trước những yêu cầu cấp bách của thời đại, có thể nói đây là thời điểm “hội tụ” để đưa đất nước bước sang kỷ nguyên mới như Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu gần đây. Để tận dụng tốt những thời cơ này, chúng ta cần nhận thức sâu sắc rằng để đi vào kỷ nguyên mới, công tác ngoại giao kinh tế cần tiếp tục phát huy vai trò phục vụ doanh nghiệp, người dân và địa phương trên tinh thần hiệu quả hơn, sâu hơn, thực chất hơn, tư duy nhạy bén, sáng tạo hơn.

Để làm được điều đó, một mặt ngoại giao kinh tế sẽ phải tiếp tục tận dụng tối đa các động lực tăng trưởng truyền thống như xuất khẩu, đầu tư, du lịch... Mặt khác, để tạo đột phá thì cần phải thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, đột phá vào những lĩnh vực mới như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhấn mạnh và chỉ đạo. Do đó trọng tâm của ngoại giao kinh tế thời gian qua và tới đây sẽ là nhận diện và tranh thủ cơ hội từ những xu hướng mới đang định hình kinh tế thế giới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng; tạo lập được sự hợp tác sâu rộng với các trung tâm đổi mới sáng tạo của thế giới, bao gồm cả các quốc gia và doanh nghiệp, trong các lĩnh vực mang tính đột phá như công nghệ cao, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, lượng tử.

PV: Làm thế nào để chúng ta có thể huy động nguồn lực của kiều bào để cùng xây dựng đất nước, thưa Phó thủ tướng, Bộ trưởng?

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn: Đảng và Nhà nước luôn nhận thức sâu sắc và đánh giá cao vai trò của kiều bào trong sự phát triển đất nước. Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Chính vì vậy, hơn bao giờ hết, việc phát huy sức mạnh của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài càng trở nên quan trọng. Đẩy mạnh vận động người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp vào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật trong nước; triển khai các biện pháp tổng thể, lâu dài để chăm lo, phát triển cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới.

Để huy động tiềm lực kinh tế và nguồn lực tri thức của kiều bào, Chính phủ đã và đang triển khai nhiều chủ trương và chính sách đơn giản hóa thủ tục hành chính để kiều bào dễ dàng về nước sinh sống, đầu tư và kinh doanh; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động kết nối cộng đồng; bồi dưỡng, hỗ trợ phát triển nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài, giảng dạy tiếng Việt và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong đó tập trung vào thế hệ trẻ; khuyến khích và áp dụng vào thực tiễn các sáng kiến và đề xuất từ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Cùng với đó, các văn bản pháp luật quan trọng như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Căn cước công dân cũng ngày càng được hoàn thiện, tạo môi trường thuận lợi cho kiều bào về sinh sống, làm việc và đầu tư tại Việt Nam.

PV: Trân trọng cảm ơn Phó thủ tướng, Bộ trưởng!

Đoàn Ca (lược ghi)

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/chinh-tri/cac-van-de/doi-ngoai-tao-da-thuan-loi-cho-dat-nuoc-buoc-vao-ky-nguyen-moi-809179