Trở lại làng Tam Nông, xã Hưng Đạo, huyện Tiên Lữ (cũ) nay là xã Hoàng Hoa Thám, chúng tôi cảm nhận rõ sự khởi sắc của vùng quê cách mạng này. Trên các đường trục chính, cờ đỏ sao vàng rực rỡ. Phát huy truyền thống cách mạng, cán bộ và Nhân dân thôn Tam Nông luôn đoàn kết, ra sức thi đua lao động sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh.
Bia chiến thắng Tam Nông ở xã Hoàng Hoa Thám - địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng của quê hương.
Theo sách Lịch sử Đảng bộ xã Hưng Đạo (cũ) tập I (1930 - 2015) ghi lại: Xã Hưng Đạo là trung tâm của đồng bằng châu thổ Bắc Bộ. Nơi đây có làng Tam Nông - một ngôi làng cổ giàu truyền thống cách mạng. Trong Cách mạng Tháng Tám, xã Hưng Ðạo là nơi nuôi giấu nhiều cán bộ cao cấp hoạt động cách mạng như: Hoàng Quốc Việt, Bình Phương, Nguyễn Thị Minh Châu… Thôn Tam Nông là một trong những địa phương khởi nghĩa giành chính quyền sớm nhất của huyện Tiên Lữ (cũ) (ngày 17/8/1945). Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, thôn Tam Nông được xây dựng thành làng kháng chiến, kiên quyết không cho giặc vào làng, nòng cốt là lực lượng dân quân, du kích.
Theo đó, hàng nghìn cây tre, gỗ được huy động từ khắp các làng, xã xung quanh, cùng với hàng nghìn ngày công lao động của dân quân, du kích và Nhân dân đã kết thành một hệ thống lũy tre, rào tre dày gần 2 mét xung quanh làng Tam Nông. Sau lũy tre là lũy đất được đắp cao khoảng 2 mét, tiếp đến là hệ thống giao thông hào và công sự chiến đấu, tiếp sau là ao sâu, ruộng lầy, cỏ gai và bèo tây... Trong làng có hệ thống giao thông, hầm xây bằng gạch chạy dọc thôn, có hào sâu, hố cá nhân dày đặc. Đầu đường vào làng, ngõ xóm đều có người canh gác, bố trí hầm chông, hố mìn... sẵn sàng chiến đấu chống lại những cuộc càn quét vào làng của giặc Pháp. Chỉ tính từ năm 1946 - 1951, tại làng kháng chiến Tam Nông đã diễn ra hơn 100 trận chống càn, loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm tên giặc, trong đó có 61 tên lính Pháp và sĩ quan chỉ huy. Chiến thắng của quân và dân Tam Nông đã góp phần cùng quân và dân cả nước làm nên thắng lợi Điện Biên Phủ.
Làng kháng chiến Tam Nông được Bác Hồ tặng thưởng Huân chương Chiến sĩ hạng Nhất. Ðại tướng Võ Nguyên Giáp đánh giá “Làng kháng chiến Tam Nông là làng kháng chiến kiểu mẫu ở đồng bằng Bắc Bộ”.
Cùng cán bộ và người dân trong thôn thăm bia chiến thắng Tam Nông, được nghe các cụ cao niên kể về một thời đánh giặc giữ làng của cha ông với câu nói bất hủ “Bao giờ đất lộn lên mây, mây chìm xuống đất thì đây mới tề”, chúng tôi thấy biết ơn và tự hào về tinh thần đấu tranh bảo vệ quê hương, đất nước của người dân nơi đây.
Một góc làng quê Tam Nông.
Ông Nguyễn Anh Ngôn, một người dân trong xã cho biết: Sau khi rời quân ngũ trở về địa phương, tôi sưu tầm và tham gia ghi chép lại lịch sử của làng Tam Nông làm cơ sở dữ liệu góp phần hoàn thiện cuốn sách Lịch sử Đảng bộ xã. Chiến tranh đã lùi xa, làng kháng chiến ngày nào nay đã khoác lên mình diện mạo khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu khang trang, sạch đẹp. Tiếp nối truyền thống yêu nước của cha ông, tôi luôn nhắc nhở và động viên con cháu phải biết ơn và tiếp tục xây dựng làng quê giàu đẹp hơn.
Thôn Tam Nông hiện có trên 500 hộ dân với 1.600 nhân khẩu. Tự hào về truyền thống vẻ vang, thôn Tam Nông hôm nay vươn lên về mọi mặt. Đời sống Nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc. Người nghèo được quan tâm, chăm lo đời sống. Đồng chí Đào Văn Thân, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Tam Nông cho biết: Năm 2023, thôn Tam Nông được công nhận đạt chuẩn khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu. Đường giao thông nông thôn được bê tông hóa, trải nhựa, có lắp đèn chiếu sáng, nhà văn hóa được xây mới khang trang. Trong phát triển kinh tế, thôn phát huy thế mạnh sản xuất nông nghiệp duy trì mô hình trồng cây vụ đông, liên kết sản xuất lúa giống với diện tích gần 100 mẫu/vụ mang lại hiệu quả kinh tế cao. 5 năm trở lại đây, nhiều hộ dân đã chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang làm việc trong các công ty, phát triển ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ. Năm 2024, thu nhập bình quân đầu người trong thôn đạt 75 triệu đồng.
Đường giao thông thôn ở Tam Nông được trải nhựa tạo thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội.
Thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về sắp xếp đơn vị hành chính, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, phát huy vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên nên hầu hết người dân trong thôn đều đồng thuận, tin tưởng và kỳ vọng về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Bà Nguyễn Thị Vui chia sẻ: Tôi mong rằng với địa giới hành chính mở rộng, địa phương sẽ có điều kiện phát triển hơn. Đồng thời, các giá trị văn hóa, truyền thống của mỗi địa phương sẽ tiếp tục được gìn giữ và phát huy, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân.
Tuy còn nhiều khó khăn, thách thức nhưng những kết quả đạt được hôm nay là nền tảng quan trọng để thôn Tam Nông tiếp tục viết tiếp trang sử đầy tự hào của quê hương cách mạng trong thời kỳ đổi mới.
Minh Hồng