Đòn bẩy thúc đẩy Tổng thống Trump tự tin tái cấu trúc quan hệ thương mại toàn cầu

5 giờ trướcBài gốc

Phương pháp khai thác hydrocacbon được sử dụng rộng rãi tại Mỹ này đã giúp chính quyền mới tái định vị vai trò trong nền kinh tế toàn cầu mà không phải lo ngại về an ninh năng lượng. Ảnh: Getty Images

Thành phố New York, năm 2010. Tại nhà hàng Cipriani huyền thoại trên Phố Wall, giới doanh nhân dầu khí tụ họp để vinh danh những cá nhân xuất sắc nhất tại lễ trao giải Platts Global Energy Awards. Tại sự kiện, một lãnh đạo ngành đã ca ngợi những ưu điểm của một kỹ thuật đang bùng nổ trong lĩnh vực nhiên liệu hydrocacbon: fracking (kỹ thuật thủy lực cắt phá đá). Ông dự đoán rằng nó sẽ làm cách mạng hóa thị trường dầu khí tự nhiên, biến Mỹ từ một nước nhập khẩu nhiên liệu hydrocacbon (như dầu mỏ, khí đốt, than đá…) thành cường quốc xuất khẩu năng lượng.

Vị lãnh đạo này đã nắm thông tin rất chính xác. Chỉ hơn một thập kỷ sau, Mỹ đã trở thành quốc gia sản xuất khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới - chiếm 25% sản lượng toàn cầu - vượt qua cả Nga và Iran, đồng thời đạt được sự tự chủ về năng lượng. Kỹ thuật fracking, với cơ chế phá vỡ lớp đá bằng nước áp lực cao và các hợp chất hóa học, đã trở thành ngòi nổ cho cuộc chiến thương mại của Donald Trump.

Dầu và khí khai thác từ fracking - chủ yếu tại Texas, Oklahoma, New Mexico, Wyoming và Louisiana - hiện đang đáp ứng cả nhu cầu dân sự lẫn quân sự của Mỹ. Sự đảm bảo về an ninh năng lượng này đã trao cho chính quyền Trump đòn bẩy để tái cấu trúc quan hệ thương mại toàn cầu mà không còn nỗi lo thiếu hụt nguồn cung. Và không chỉ riêng khí tự nhiên (phần lớn được xuất khẩu dưới dạng khí tự nhiên hóa lỏng - LNG); năm 2022, 2/3 lượng dầu của Mỹ đến từ fracking - một bước nhảy vọt so với mức dưới 7% cách đây hai thập kỷ. Từ năm 2015, dầu khai thác bằng kỹ thuật thủy lực cắt phá đã chiếm hơn một nửa tổng sản lượng dầu thô của Mỹ, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng của nước này (EIA).

Tổng thống Trump đã rút Mỹ khỏi Thỏa thuận Paris lần thứ hai và nay đang tận dụng sự dồi dào nguồn hydrocacbon của nước Mỹ để tái định hình các mối quan hệ thương mại - đặc biệt với Liên minh châu Âu (EU). Đây không chỉ còn là câu chuyện tiền bạc, mà còn là cuộc cạnh tranh về ảnh hưởng địa chính trị: khí đốt Mỹ thay thế khí đốt Nga. Ông Trump đã úp mở rằng ông có thể giảm các mức thuế đối ứng (hiện đang được tạm ngưng) nếu EU đồng ý mua 350 tỷ USD năng lượng từ Mỹ.

Đây là một thách thức mới đối với Brussels. Theo Eurostat, trong năm 2024, EU đã nhập khẩu 45,3% khí LNG và 16,1% dầu từ Mỹ - cao hơn nhiều so với tỷ lệ nhập khẩu từ Nga (17,5%) hay Na Uy (13,5%).

Thủ tướng Olaf Scholz (giữa) tại lễ khai trương cơ sở tiếp nhận khí hóa lỏng đầu tiên tại cảng Wilhelmshaven, bang miền Bắc Niedersachsen, Đức, ngày 17/12/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Chính quyền Trump đã hoàn toàn chấp nhận công nghệ fracking gây tranh cãi - kỹ thuật bị chỉ trích vì sử dụng nước cùng các hợp chất hóa học với tỉ lệ pha trộn không được tiết lộ. Tuy nhiên, canh bạc chiến lược với fracking không bắt đầu từ Tổng thống Trump. Khi còn là Ngoại trưởng dưới thời Tổng thống Barack Obama (2009–2013), bà Hillary Clinton đã tích cực thúc đẩy fracking cả trong nước lẫn quốc tế.

Năm 2010, bà Clinton đã khởi xướng “Sáng kiến Khí đá phiến Toàn cầu: Cân bằng giữa An ninh Năng lượng và Mối lo Môi trường”, thể hiện sự hậu thuẫn mạnh mẽ của chính quyền Mỹ đối với khai thác nguồn hydrocacbon phi truyền thống. Trong nội bộ Bộ Ngoại giao Mỹ, Cục Tài nguyên Năng lượng được giao nhiệm vụ đánh giá những thách thức chính sách đối ngoại liên quan tới năng lượng trong 25 năm tiếp theo.

Theo tài liệu từ Ủy ban Điện lực Liên bang Mexico, EIA dưới thời ông Obama đã công bố những báo cáo đánh giá toàn cầu đầu tiên về tiềm năng khai thác khí và dầu đá phiến vào năm 2011 và 2013. Các báo cáo này phân tích 137 tầng địa chất chứa đá phiến tại 41 quốc gia. Phiên bản cập nhật năm 2015 còn mở rộng phạm vi sang Chad, Kazakhstan, Oman và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE).

Tàu chở khí hóa lỏng MV Excelsior neo tại cảng Texas, Mỹ. Ảnh: Bloomberg/TTXVN

Từ năm 2013, EIA đã thừa nhận tầm quan trọng toàn cầu của các nguồn tài nguyên này. “Trên toàn thế giới, 32% tổng trữ lượng khí đốt tự nhiên ước tính nằm trong các tầng đá phiến, và 10% trữ lượng dầu nằm trong đá phiến hoặc các cấu trúc chặt chẽ”, báo cáo nêu rõ.

Trong bối cảnh đó, tiềm năng sản xuất khí đá phiến của Canada - vốn đã được Mỹ chú ý từ lâu — giúp giải thích cho những phát biểu mang tính "sáp nhập" của ông Trump. Ý tưởng về việc Canada trở thành bang thứ 51 của Mỹ càng được củng cố bởi nguồn tài nguyên năng lượng dồi dào nơi đây. Canada bắt đầu sử dụng kỹ thuật fracking tại Montney Formation (British Columbia) vào năm 2005, sau đó mở rộng sang lưu vực Horn River năm 2006. Sự quan tâm nhanh chóng lan rộng tới Alberta, New Brunswick, Nova Scotia và Quebec.t

Theo một báo cáo của chính phủ Canada năm 2020, quốc gia này sở hữu 11 tầng địa chất giàu khí đá phiến và khí chặt. Ngoài ra, Canada còn có các mỏ dầu phi truyền thống lớn ở nhiều nơi. Đây thực sự là một kho báu năng lượng đáng thèm muốn.

Tại châu Âu, EIA xác định tiềm năng khí đá phiến ở 13 quốc gia. Tuy nhiên, công nghệ này không thể phát triển do lo ngại về môi trường. Tại Tây Ban Nha, fracking đã bị cấm thực tế theo Luật Chuyển đổi Năng lượng và Biến đổi Khí hậu năm 2020.

Trong khi đó, EIA - cơ quan thống kê và phân tích thuộc Bộ Năng lượng Mỹ - vẫn duy trì dự báo lạc quan đối với ngành công nghiệp khí đốt Mỹ. Báo cáo mới nhất dự báo xuất khẩu khí đốt sẽ tăng 18% trong năm nay, phần lớn nhờ vào việc vận hành các cơ sở hạ tầng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) mới, như nhà máy Plaquemines LNG ở Louisiana, khai trương cuối năm 2024. Mỹ hiện có 8 cảng xuất khẩu LNG.

EIA lưu ý: “Dù Trung Quốc hiện không nhập khẩu LNG từ Mỹ, chúng tôi đánh giá rằng nhu cầu LNG toàn cầu đủ lớn và các hợp đồng có điều khoản giao hàng linh hoạt sẽ khiến xuất khẩu LNG của Mỹ ít bị ảnh hưởng bởi những diễn biến mới trong chính sách thương mại”.

Thu Hằng/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/don-bay-thuc-day-tong-thong-trump-tu-tin-tai-cau-truc-quan-he-thuong-mai-toan-cau-20250428152207986.htm