Đòn giáng vào ngành giáo dục và nền kinh tế Mỹ

một ngày trướcBài gốc

Một loạt quyết định gây chấn động

Hôm 22/5, Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS), Bộ trưởng Kristi Noem đã lệnh cho DHS dừng Chương trình trao đổi sinh viên và khách mời (SEVP) của Đại học Harvard - vốn là cơ sở pháp lý cho phép các trường đại học tuyển sinh viên nước ngoài. Theo tuyên bố từ DHS, Đại học Harvard bị cáo buộc vi phạm quy định liên bang khi “không minh bạch trong hợp tác quốc tế” và “không bảo đảm tiêu chuẩn an ninh quốc gia trong tuyển sinh”. Đây là cơ sở để chính quyền Trump thu hồi quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế đối với Harvard - một quyết định chưa từng có tiền lệ.

Chưa dừng lại ở đó, ngày 28/5, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo về quyết định thu hồi thị thực (visa) của một số sinh viên Trung Quốc sau khi tuyên bố tạm dừng tiếp nhận phỏng vấn visa du học một ngày trước đó. Truyền thông quốc tế cho rằng động thái này là bước chuẩn bị cho quy định mới của Mỹ về kiểm tra toàn diện mạng xã hội đối với sinh viên nước ngoài. Quyết định sẽ khiến cho toàn bộ hệ thống giáo dục đại học Mỹ rơi vào tình trạng đóng băng về tuyển sinh quốc tế, đặc biệt nghiêm trọng khi mùa tuyển sinh đang đến gần - giai đoạn cao điểm đón sinh viên quốc tế.

Giới quan sát nhận định, đây là một phần trong chiến dịch của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm “tái định hình” giáo dục đại học Mỹ; chiến dịch này không chỉ tập trung vào việc cải tổ hệ thống cấp phép, giảm tài trợ từ ngân sách liên bang, hạn chế các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI), mà còn nhắm đến kiểm soát các cuộc biểu tình trên khuôn viên trường, hạn chế tuyển sinh viên quốc tế.

Việc thu hồi quyền tuyển sinh quốc tế của Đại học Harvard được xem là bước đi mang tính biểu tượng, thể hiện cam kết bảo vệ “lợi ích giáo dục và an ninh nội địa” của Tổng thống Donald Trump; đây cũng được coi là một phần của chiến dịch rộng lớn hơn nhằm hạn chế nhập cư học thuật, siết chặt các chương trình thị thực sinh viên (F-1, J-1) và thúc đẩy các trường đại học ưu tiên tuyển sinh trong nước.

Tác động lớn

Ngay sau khi quyết định được công bố, trường Harvard ra tuyên bố phản đối mạnh mẽ, khẳng định rằng động thái này không chỉ “đe dọa trực tiếp đến bản chất mở và toàn cầu của giáo dục Mỹ”, mà còn đặt ra câu hỏi lớn về chiến lược dài hạn của Mỹ trong thu hút nhân tài toàn cầu.

Việc "cắt" dòng sinh viên quốc tế không chỉ ảnh hưởng đến trường Harvard mà còn tác động lan rộng đến toàn bộ các trường đại học Mỹ; hơn 150 trường đại học lớn, từ Yale đến Stanford, đã cùng ký thư phản đối, cho rằng đây là hành động “chính trị hóa giáo dục” và đi ngược lại tinh thần tự do học thuật.

Đối với các trường tư thục, đặc biệt là các trường Ivy League như Harvard, sinh viên quốc tế chiếm tỷ lệ đáng kể về học phí toàn phần, một nguồn thu quan trọng để tài trợ cho các chương trình học bổng, nghiên cứu và hoạt động giảng dạy. Mất đi số lượng sinh viên này sẽ tạo ra khoảng trống lớn về tài chính, buộc nhiều trường phải cắt giảm quy mô, đóng cửa chương trình hoặc tăng học phí trong nước, điều này sẽ tác động ngược trở lại sinh viên Mỹ.

Giới chuyên gia nhận định, chiến dịch của Tổng thống Trump có thể làm thay đổi sâu sắc bức tranh giáo dục đại học Mỹ; sinh viên quốc tế không chỉ là nguồn tài chính mà còn là nguồn lực trí tuệ chủ chốt trong nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ và sự đa dạng học thuật, các yếu tố làm nên vị thế của giáo dục Mỹ trên thế giới. Nếu các chính sách như giải thể Bộ Giáo dục, cải tổ hệ thống cấp phép được thực hiện đầy đủ, các đại học sẽ phải tự tìm nguồn tài trợ, có thể dẫn đến tăng học phí và giảm khả năng tiếp cận giáo dục cho sinh viên.

Không dừng lại ở giáo dục, tác động của các chính sách này lan sang cả nền kinh tế; theo Viện Giáo dục Quốc tế (IIE), sinh viên quốc tế đóng góp gần 40 tỷ USD mỗi năm cho nền kinh tế Mỹ thông qua học phí, sinh hoạt và tiêu dùng; riêng Đại học Harvard, sinh viên quốc tế chiếm hơn 23% tổng số sinh viên và là nguồn thu lớn từ học phí và nghiên cứu liên kết.

Việc hạn chế tuyển sinh có thể khiến hàng trăm triệu USD thất thoát và làm sụp đổ nhiều chương trình hợp tác toàn cầu. Các thành phố như Boston, New York, San Francisco - nơi tập trung nhiều trường đại học lớn - sẽ chứng kiến sự sụt giảm trong tiêu dùng, thuê nhà, dịch vụ và việc làm liên quan đến sinh viên quốc tế.

Các doanh nghiệp công nghệ, vốn tuyển dụng nhiều nhân tài từ các chương trình sau đại học tại Harvard và các trường tương tự, cũng lên tiếng bày tỏ sự lo ngại; trong khi đó, Google, Apple, và Microsoft đã từng cảnh báo rằng siết chặt nhập cư học thuật sẽ khiến Mỹ mất lợi thế trong cuộc đua công nghệ toàn cầu, khi các nhân tài chọn chuyển hướng sang Canada, châu Âu hay Australia - những nơi đang nới lỏng chính sách thu hút nhân lực quốc tế.

Trong bối cảnh nhiều bất ổn, các chuyên gia khuyến cáo sinh viên quốc tế cần chủ động theo dõi chính sách, duy trì liên hệ với văn phòng sinh viên quốc tế, cập nhật tình trạng visa và chuẩn bị các phương án dự phòng cần thiết.

Bước đi mang tính chính trị

Dù chính quyền Trump khẳng định mục tiêu là bảo vệ lợi ích quốc gia, giới quan sát cho rằng quyết định thu hồi quyền tuyển sinh quốc tế của Harvard là một hành động mang tính chính trị cao, phục vụ cho chiến dịch siết nhập cư và tái cơ cấu quyền lực trong nền giáo dục Mỹ.

Cuộc đối đầu giữa chính quyền Tổng thống Donald Trump và Đại học Harvard đang làm nổi bật mâu thuẫn sâu sắc giữa quan điểm chính trị của Nhà Trắng và các giá trị cốt lõi của giáo dục đại học Mỹ, bao gồm tự do học thuật và sự đa dạng.
Theo Wall Street Journal, đây không chỉ là một tranh cãi đơn lẻ mà là biểu hiện của chiến lược toàn diện nhằm tái định hình hệ thống giáo dục đại học theo hướng phù hợp hơn với tư tưởng của chính quyền Trump.

Việc Nhà Trắng yêu cầu Harvard cung cấp thông tin chi tiết về sinh viên quốc tế, bao gồm hồ sơ học tập và kỷ luật đã vấp phải chỉ trích dữ dội từ giới học thuật và chuyên gia pháp lý.
The Guardian dẫn lời một số chuyên gia luật cảnh báo rằng, các biện pháp như vậy có thể vi phạm Hiến pháp Mỹ, đặc biệt liên quan đến quyền riêng tư và quyền tự do học thuật. Giới quan sát lo ngại rằng, nếu chính quyền ông Trump tiếp tục sử dụng các biện pháp hành chính để gây áp lực, sẽ có thêm nhiều trường bị ảnh hưởng.

Các chuyên gia cảnh báo rằng sự can thiệp của chính trị vào giáo dục có thể khiến Mỹ đánh mất vị thế là điểm đến hàng đầu của sinh viên quốc tế. Phó hiệu trưởng Harvard Alan Garber nhận định mâu thuẫn hiện nay có thể để lại hệ lụy sâu rộng đối với hệ thống giáo dục đại học và hình ảnh quốc tế của nước Mỹ.
Giáo sư Jeffrey Sachs của Đại học Columbia cho rằng, những biện pháp cứng rắn của ông Trump sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của nền giáo dục Mỹ, đồng thời dẫn đến nguy cơ “chảy máu chất xám”.

Chiến dịch của Tổng thống Trump nhằm tái định hình giáo dục đại học Mỹ phản ánh một chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia và ưu tiên lợi ích nội địa. Tuy nhiên, các biện pháp này có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với ngành giáo dục, nền kinh tế và hình ảnh toàn cầu của Mỹ. Việc cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích an ninh và sự phát triển bền vững của giáo dục đại học là điều cần thiết trong bối cảnh hiện nay.