Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ ban hành nội dung sửa đổi chương trình một số môn học trong thời gian sớm nhất, bảo đảm phù hợp với việc sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) cho biết cả nước hiện có 618.284 phòng học các cấp mầm non và phổ thông công lập, trong đó có 554.142 phòng học kiên cố - với tỉ lệ kiên cố hóa 89,6%. Riêng ở cấp tiểu học, tỉ lệ kiên cố hóa tăng từ 78,2% năm 2015 lên 87,1% năm 2025, cơ bản đáp ứng yêu cầu dạy học 2 buổi/ngày.
Cải tạo, xây mới nhiều trường, phòng học
Tuy nhiên, hệ thống giáo dục vẫn đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt phòng học ở nhiều địa phương, nhất là tại những khu vực có mật độ dân cư cao, vùng sâu, vùng xa, miền núi và địa bàn kinh tế đặc biệt khó khăn. Cụ thể, cấp mầm non hiện thiếu 27.953 phòng học, cấp tiểu học thiếu khoảng 7.490 phòng học để bảo đảm tỉ lệ 1 lớp/phòng và tổ chức dạy 2 buổi/ngày. Đáng chú ý, 6.477 phòng học vẫn phải đi mượn hoặc nhờ tạm, chủ yếu tại cấp mầm non và tiểu học.
Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD-ĐT TP Hà Nội, thông tin trên địa bàn có 76 trường THPT đang thi công, dự kiến hoàn thành đưa vào phục vụ năm học mới 2025-2026 là 43 trường, gồm 3 trường mới xây và thành lập. Giai đoạn 2025-2030, Hà Nội dự kiến có thêm 30-35 trường công lập mới. Song song đó, Hà Nội đã và đang cải tạo các phòng học sẵn có để học sinh có thêm chỗ học, tăng phòng thí nghiệm, phòng tổ bộ môn. Dự kiến, thành phố cải tạo, xây mới và đưa vào sử dụng trong năm học 2025-2026 khoảng 900 phòng học.
Phụ huynh nộp hồ sơ nhập học cho con tại Trường Tiểu học Đặng Trần Côn (phường Vĩnh Hội, TP HCM). Ảnh: ĐẶNG TRINH
Tại TP HCM, dự kiến năm học 2025-2026 sẽ đưa vào sử dụng 1.287 phòng học mới từ nguồn vốn ngân sách, trong đó cấp mầm non có 151 phòng học, cấp tiểu học 585 phòng học, cấp THCS 412 phòng học và cấp THPT 112 phòng học. Ngoài ra, dự kiến có khoảng 200 phòng học cấp mầm non và 190 phòng học phổ thông được đầu tư từ nguồn xã hội hóa.
"Nhìn chung năm học 2025-2026, TP HCM bảo đảm 100% con em sinh sống trên địa bàn có đủ chỗ học cùng các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị để tổ chức hoạt động giáo dục theo yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông" - Sở GD-ĐT TP HCM khẳng định.
Sở GD-ĐT TP HCM cho biết vẫn đang tiếp tục rà soát để kịp thời nắm bắt nhu cầu mua sắm, sửa chữa tại các cơ sở giáo dục từ cấp mầm non đến THCS thuộc UBND cấp xã, nhằm bảo đảm điều kiện tốt nhất phục vụ năm học mới.
Bị động trong tuyển dụng giáo viên
Ông Vũ Minh Đức, Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục - Bộ GD-ĐT, cho biết tính đến hết năm học 2024-2025, cả nước có gần 1,3 triệu giáo viên mầm non và phổ thông - tăng 21.978 người so với năm học 2023-2024. Ngoài ra, cả nước có 98.903 cán bộ quản lý cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông.
Theo ông Vũ Minh Đức, việc sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp công lập, tinh giản biên chế gắn với nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục là một thách thức lớn đối với ngành giáo dục, cần có lộ trình phù hợp. Cục trưởng Vũ Minh Đức chỉ rõ tỉ lệ bình quân giáo viên/lớp ở một số địa phương thấp, khó bảo đảm chất lượng giáo dục khi giáo viên phải làm việc nhiều hơn định mức. Chưa kể, một số địa phương còn bị động trong tuyển dụng giáo viên dạy một số môn học đặc thù như ngoại ngữ, tin học, nghệ thuật... do thiếu nguồn tuyển.
Tình trạng thừa, thiếu giáo viên diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương nhưng chậm được khắc phục. Trong khi đó, cơ cấu đội ngũ nhà giáo còn mất cân đối giữa các môn học trong cùng một cấp học, giữa các vùng miền có điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau...
Bà Nguyễn Thị Hoài Bắc, Hiệu trưởng Trường THCS Huỳnh Tấn Phát (phường Tân Thuận, TP HCM), cho biết năm học mới này, trường có hơn 2.000 học sinh. Để chuẩn bị cho năm học mới, trường đã tiến hành xếp lớp, phân công nhiệm vụ giáo viên...
"Trong khi chờ hướng dẫn về tuyển dụng viên chức, với một số bộ môn còn thiếu giáo viên như giáo dục công dân, âm nhạc, mỹ thuật, trường sẽ nhờ giáo viên thỉnh giảng hoặc phân công giáo viên còn dư giờ đảm nhiệm, bảo đảm có học sinh thì có giáo viên đứng lớp" - bà Bắc nêu phương án.
Theo hiệu trưởng một trường THCS khác tại TP HCM, băn khoăn lớn nhất của trường này và cũng là của nhiều cơ sở giáo dục hiện nay là việc tuyển giáo viên sẽ thực hiện thế nào khi năm học mới đến gần. "Trường mong muốn sớm có hướng dẫn để chuẩn bị cho năm học mới" - hiệu trưởng này đề nghị.
Cung ứng gần 158 triệu bản sách giáo khoa
Về cung ứng sách giáo khoa chuẩn bị cho năm học mới, PGS-TS Nguyễn Văn Tùng, thành viên HĐTV Nhà Xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam, thông tin năm học 2025-2026, NXB này tổ chức in 160,8 triệu bản sách giáo khoa, trong đó có khoảng 2%-3% để dự trữ trong trường hợp phát sinh đột xuất, thiên tai, bão lụt...
NXB Giáo dục Việt Nam đã hoàn thành toàn bộ công tác in, nhập kho và tích cực, khẩn trương tổ chức cung ứng sách giáo khoa tới các địa phương. Tính đến thời điểm này, NXB đã cung ứng 157,8 triệu bản sách giáo khoa, đạt 98% kế hoạch, đáp ứng nhu cầu thị trường, phục vụ kịp thời cho học sinh, giáo viên cả nước trước khi bước vào năm học mới.
Liên quan những thay đổi khi sáp nhập tỉnh, thành và tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho hay bộ đã tổ chức rà soát Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, nội dung các bộ sách giáo khoa, hoạt động giáo dục của các cấp học...; đối chiếu với việc sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp để đưa ra những nội dung cần thiết phải sửa đổi, bổ sung. Kết quả rà soát cho thấy các môn lịch sử, địa lý, giáo dục kinh tế và pháp luật cần điều chỉnh. Hội đồng chuyên gia các môn học đã đưa ra các nội dung cần sửa đổi, bổ sung.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định sẽ ban hành các nội dung sửa đổi chương trình một số môn học, hoạt động giáo dục trong thời gian sớm nhất. Việc chỉnh sửa chương trình môn học được thực hiện trên nguyên tắc hạn chế đến mức thấp nhất việc thay đổi sách giáo khoa, tăng cường hướng dẫn để giáo viên, nhà trường chủ động thực hiện chương trình theo thẩm quyền cho phù hợp với thực tế.
Theo PGS-TS Nguyễn Văn Tùng, NXB Giáo dục Việt Nam đã chỉ đạo rà soát kiến thức, số liệu, địa danh, bản đồ, biểu đồ, thông tin kinh tế - xã hội... liên quan việc thay đổi địa giới hành chính và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, báo cáo Bộ GD-ĐT. Trong thời gian chờ đợi sửa đổi, bổ sung, giáo viên và học sinh sẽ tiếp tục sử dụng sách giáo khoa hiện hành. Tinh thần là nhà trường, thầy cô giáo chủ động trong việc điều chỉnh ngữ liệu, nội dung bài học, chủ đề dạy học trên cơ sở phù hợp với thực tiễn.
TP HCM có quy mô trường, lớp lớn nhất
Năm học 2025-2026, toàn TP HCM có gần 2,6 triệu học sinh từ mầm non đến phổ thông, tăng 39.632 em so với năm học trước. Trong đó, cấp mầm non có 478.458 học sinh - tăng 4.737 em; tiểu học có 939.002 học sinh - giảm 9.485 em; THCS có 759.278 học sinh - tăng 42.978 em và THPT có 352.051 học sinh - tăng 1.402 em so với năm học trước.
Sau khi hợp nhất, TP HCM trở thành địa phương có quy mô trường, lớp lớn nhất cả nước, với hơn 3.500 cơ sở giáo dục các bậc học và trên 100.000 cán bộ quản lý, giáo viên.
Theo Sở GD-ĐT TP HCM, để chuẩn bị cho năm học mới, sở đã chủ động trình xin ý kiến UBND thành phố về chủ trương giao Sở GD-ĐT tổ chức tuyển dụng viên chức cho các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND xã, phường và đặc khu trên địa bàn thành phố.
Sở GD-ĐT TP HCM cũng đã chia quy mô ngành giáo dục của 168 phường, xã, đặc khu thành 16 cụm trường để quản lý về chuyên môn, hoạt động giáo dục. Mỗi cụm bao gồm các trường từ cấp mầm non đến THPT, GDNN-GDTX trên địa bàn phường trú đóng. Ở mỗi cụm chuyên môn, với từng môn học, Sở GD-ĐT TP HCM sẽ phân công 1-2 cán bộ quản lý/giáo viên đảm nhiệm vai trò giáo viên mạng lưới để hỗ trợ về chuyên môn cho giáo viên trong cụm.
Sở GD-ĐT TP HCM cũng đang tổng hợp các chính sách của các địa phương trước sáp nhập để tham mưu xây dựng chính sách hỗ trợ đội ngũ giáo viên mạng lưới, trình HĐND TP phê duyệt.
YẾN ANH - ĐẶNG TRINH