Giá cước tàu tăng chủ yếu do vòng cấm vận mới từ Mỹ và châu Âu nhắm vào Rosneft và Lukoil – hai nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga. Ngoài ra, EU sẽ cấm nhập khẩu các sản phẩm dầu được tinh chế từ dầu Nga tại nước thứ ba kể từ tháng 1/2026. Những hạn chế này buộc các khách hàng lớn phải chuyển dịch nguồn cung, kéo theo sự thay đổi mạnh mẽ của các luồng vận tải biển.
Theo Platts, Chỉ số VLCC toàn cầu ngày 17/11 đã đạt 119.807 USD/ngày – gần gấp đôi so với tháng trước và là mức cao nhất trong nhiều năm. Phân khúc Suezmax cũng ghi nhận mức 63.136 USD/ngày, tăng mạnh so với đầu tháng 10. Giới chuyên môn nhận định mức đáy của năm nay sẽ cao hơn đáng kể so với các năm trước, do yếu tố cấm vận từ Mỹ và các nhu cầu mang tính mùa vụ.
Tác động của lệnh trừng phạt đến luồng vận chuyển dầu thô hiện nay
Lệnh trừng phạt khiến chuỗi cung ứng dầu phải xoay chuyển. Trung Quốc và Ấn Độ – hai khách hàng lớn nhất của dầu Nga, vốn sử dụng nhiều tàu “bóng tối” ngoài khung kiểm soát giá của G7 – đang tăng nhập dầu từ Trung Đông và khu vực Đại Tây Dương. Điều này kéo dài hành trình vận chuyển và làm tăng nhu cầu tàu.
Lượng dầu đang nằm trên các tàu toàn cầu đã tiến sát mốc 2 tỷ thùng – mức cao nhất trong ít nhất 8 năm. Theo các chuyên gia, phần dầu Nga bị cấm vận sẽ được thay thế bằng dầu từ các nguồn thông thường, làm tăng đáng kể nhu cầu đối với tàu VLCC, Suezmax và Aframax.
Giới vận tải biển cho rằng tác động từ cấm vận đang mang lại hiệu ứng tích cực cho giá cước, đặc biệt khi các chuyến đi ngày càng dài và phức tạp hơn.
Điều gì đang diễn ra với thị trường tàu chở sản phẩm tinh chế?
EU hiện nhập gần nửa triệu thùng/ngày sản phẩm tinh chế từ Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, khi lệnh cấm của EU đối với các sản phẩm tinh chế từ dầu Nga bắt đầu có hiệu lực, luồng vận chuyển sẽ tiếp tục thay đổi mạnh.
Nhiều lô hàng dầu Ấn Độ đưa sang châu Âu có thể bị kiểm soát chặt hơn và có khả năng phải chuyển hướng sang Mỹ Latin hoặc châu Á, làm tăng tổng nhu cầu “ton-mile” của tàu MR và LR. Trong khi đó, dầu từ Trung Đông có thể thay thế trực tiếp dòng hàng từ Ấn Độ sang châu Âu – tạo ra tác động trung tính nhưng vẫn duy trì nhu cầu vận chuyển cao.
Cấm vận cùng việc Nga giảm xuất khẩu sản phẩm dầu do đòn tấn công UAV vào nhà máy lọc dầu khiến thị trường cần thêm tàu LR và MR. Điều này đã đẩy các chỉ số giá cước clean tanker lên cao: MR đạt 20.429 USD/ngày, LR1 gần 23.018 USD/ngày và LR2 hơn 36.066 USD/ngày (theo Platts).
Kì Lân (Theo Bloomberg)