Với những đóng góp to lớn, đặc biệt trong cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, đồng chí Hoàng Quốc Việt đã được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng cùng nhiều huân, huy chương cao quý khác.
SÁNG NGỜI KHÍ TIẾT NGƯỜI CỘNG SẢN
Đồng chí Hoàng Quốc Việt, tên khai sinh là Hạ Bá Cang (thường gọi là Sáu Cang) sinh ngày 28-5-1905 ở làng Đáp Cầu, tổng Đỗ Xã, huyện Võ Giàng, tỉnh Bắc Ninh, nay là phường Đáp Cầu, TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.
Là người có tấm lòng yêu nước nồng nàn, thời niên thiếu, đồng chí Hoàng Quốc Việt sớm tham gia hoạt động tích cực trong phong trào yêu nước đòi thả nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu. Năm 1928, đồng chí Hoàng Quốc Việt được kết nạp vào Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên.
Đồng chí Hoàng Quốc Việt - người chiến sĩ cách mạng bất khuất, trung kiên. Ảnh: Tư liệu.
Đầu năm 1930, khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đồng chí Hoàng Quốc Việt trở thành đảng viên thế hệ đầu tiên của Đảng, được cử tham gia Ban Chấp hành Trung ương lâm thời của Đảng. Tháng 5-1930, trên đường ra Bắc dự hội nghị, đồng chí bị thực dân Pháp bắt và đày ải qua các nhà lao, nhà tù ở Hải Phòng, Hỏa Lò, Côn Đảo.
Cuối năm 1936, đồng chí Hoàng Quốc Việt được trả tự do và tiếp tục hoạt động cách mạng. Cuối năm 1937, đồng chí được cử làm Bí thư Xứ ủy Bắc kỳ, sau đó là Ủy viên Thường vụ Trung ương Đảng. Đầu năm 1938, đồng chí bị thực dân Pháp trục xuất khỏi Hà Nội, trở về hoạt động tại tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang.
Đồng chí Hoàng Quốc Việt (người đứng hàng cuối) cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đại biểu tại Đại hội toàn quốc thống nhất Việt Minh - Liên Việt tổ chức tại Việt Bắc tháng 3-1951. Ảnh: TTXVN.
Năm 1940, đồng chí Hoàng Quốc Việt được cử vào Ban Thường vụ Trung ương Đảng và có những đóng góp tích cực trong chỉ đạo tổ chức xây dựng, phát triển phong trào cách mạng ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ. Tháng 8-1945, tại Hội nghị toàn quốc, đồng chí Hoàng Quốc Việt được bầu là Ủy viên Thường vụ Trung ương, đồng chí đã cùng với Trung ương Đảng đề ra các chủ trương chiến lược, sách lược sáng suốt, phù hợp với tình hình thực tiễn, góp phần chuẩn bị mọi điều kiện và tham gia lãnh đạo khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đồng chí Hoàng Quốc Việt giữ nhiều chức vụ quan trọng của Đảng và Nhà nước như: Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; Viện trưởng đầu tiên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và là đại biểu Quốc hội từ khóa II đến khóa VIII… Dù ở cương vị nào, đồng chí Hoàng Quốc Việt cũng tận tâm, tận lực, hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đồng chí Hoàng Quốc Việt từ trần ngày 25-12-1992, hưởng thọ 87 tuổi.
NGƯỜI HỌC TRÒ XUẤT SẮC CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH
Là người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Hoàng Quốc Việt đã thực hiện trọn vẹn tư tưởng đạo đức của Người. Đó là, sáng ngời phẩm chất kiên trung của người cộng sản, suốt đời theo đuổi, nêu cao đạo đức cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư…
Trong 20 năm (1925 - 1945), đồng chí Hoàng Quốc Việt luôn là một trong những nhân vật bị nhà chức trách thực dân phong kiến theo dõi, giám sát chặt chẽ. Dù phải trải qua mọi âm mưu, thủ đoạn chốn lao tù, nhưng đồng chí vẫn giữ vững ý chí và không chịu khuất phục.
Trong quá trình tham gia cách mạng, đồng chí Hoàng Quốc Viết luôn sâu sát thực tiễn, gắn bó mật thiết với nhân dân và hoàn thành xuất sắc mọi công việc được giao phó.
Đồng chí Hoàng Quốc Việt không những có những đóng góp quan trọng trong việc củng cố tổ chức Đảng ở miền Bắc và chuẩn bị cho Cách mạng Tháng Tám thành công năm 1945, mà đồng chí còn có những đóng góp quan trọng đối với ngành Công đoàn, Kiểm sát, Dân vận và Mặt trận của Đảng.
Trên cương vị là Chủ tịch đầu tiên của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (1950 - 1978), đồng chí luôn trăn trở việc xây dựng giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn vững mạnh, đủ sức làm chỗ dựa vững chắc của Đảng và Nhà nước trong cuộc cách mạng giành độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đồng thời, đồng chí đã cùng với các cán bộ chủ chốt Tổng Liên đoàn Lao động tổ chức nghiên cứu lý luận Mác - Lênin về Công đoàn, dự thảo văn kiện được Ban Bí thư Trung ương ra Nghị quyết 67 về “Tăng cường công tác vận động công nhân và hoạt động công đoàn trong tình hình mới”.
Để Công đoàn có cơ sở pháp lý hoạt động, đồng chí Hoàng Quốc Việt đã cùng với tập thể Đảng đoàn kiến nghị với Đảng, Chính phủ, Quốc hội nghiên cứu ban hành Luật Công đoàn và được Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa I thông qua ngày 14-9-1957; trong đó, xác định rõ vai trò, vị trí, chức năng và nhiệm vụ của Công đoàn Việt Nam trong chế độ dân chủ nhân dân.
Trong 16 năm (1960 - 1976) giữ chức vụ Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, đồng chí Hoàng Quốc Việt đã đặt nền móng cho việc củng cố và phát triển ngành Kiểm sát nhân dân trong hệ thống bộ máy Nhà nước Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đó là việc xây dựng Viện Kiểm sát nhân dân từ Trung ương đến các địa phương để thực hiện chức năng kiểm sát việc chấp hành pháp luật và thực hành quyền công tố làm cho pháp luật được chấp hành nghiêm túc và thống nhất…
Với cương vị là Ủy viên Thường vụ Trung ương Đảng, phụ trách công tác dân vận, mặt trận từ năm 1947 và trực tiếp làm Chủ tịch danh dự Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam từ năm 1976 đến lúc qua đời, đồng chí Hoàng Quốc Việt cũng đã có nhiều cống hiến to lớn cho công tác dân vận, mặt trận trong suốt 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, đánh Mỹ và xây dựng chủ nghĩa xã hội như: Mở rộng, tập hợp, đoàn kết các nhân vật tiêu tiểu của các dân tộc, các chức sắc tôn giáo, các nhân sĩ, trí thức vì lợi ích tối cao của dân tộc…
Đồng chí Hoàng Quốc Việt đã góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân làm nên những dấu son chói lọi trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Đó là đưa đại đoàn kết dân tộc của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ một tư tưởng lớn trở thành một bộ phận hữu cơ trong đường lối chiến lược của Đảng, làm cho nhân dân thấm nhuần một cách tự nhiên và sâu sắc tư tưởng của Người; từ đó, biến tình cảm thành hành động tự giác của mình, thành động lực để xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.
Kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Hoàng Quốc Việt (28-5-1905 - 28-5-2025), là dịp để chúng ta - các thế hệ tiếp nối học tập và nêu gương tấm gương bản lĩnh, trí tuệ, trọn đời hiến dâng cho sự nghiệp vĩ đại của Đảng, của dân tộc; để từ đó, không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, dựng xây quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc, sánh vai với các quốc gia trên thế giới trong kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
LÊ NGUYÊN