Đóng cửa 'né' kiểm tra: Phải chăng hộ kinh doanh 'có tật giật mình'?

12 giờ trướcBài gốc

Những ngày qua, tại nhiều đô thị lớn và các địa phương trên cả nước, một hiện tượng lạ đang âm thầm diễn ra nhưng lại phản ánh một vấn đề không hề nhỏ, đó là hàng loạt cửa hàng, kiot kinh doanh nhỏ lẻ bất ngờ “đóng cửa im lìm”. Điều đáng nói, hiện tượng này lại trùng khớp với thời điểm các cơ quan chức năng đang triển khai đợt cao điểm kiểm tra, kiểm soát thị trường, xử lý hàng lậu, hàng giả và gian lận thương mại trên phạm vi toàn quốc.

“Có tật giật mình”?

Hiếm có khi nào mà tình trạng “án binh bất động” lại lan rộng và mang tính dây chuyền như hiện nay. Từ các tuyến phố sầm uất tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, đến các chợ lớn tại tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng…, sự đồng loạt đóng cửa không lý do chính đáng của hàng loạt hộ kinh doanh, tiểu thương đã khiến dư luận, người tiêu dùng không khỏi băn khoăn.

Nhiều cửa hàng thời trang trên phố Hàng Đào (quận Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội) đóng cửa, không còn cảnh khách du lịch tấp nập mua sắm như thường thấy. Ảnh: Nguyễn Hải

Phải chăng, khi cơ quan chức năng “ra quân”, thì họ lại lập tức “lui quân phòng thủ”? Liệu có phải họ đang cố tình né tránh những cuộc kiểm tra với chủ trương “không khoan nhượng” với hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng? Các ý kiến cho rằng các hộ kinh doanh, tiểu thương “có tật giật mình” cũng “không oan”.

Bởi lẽ, không thể phủ nhận một thực tế rằng, trong hoạt động thương mại nhỏ lẻ, vẫn tồn tại lối kinh doanh “lắt léo”, “tiểu ngạch”, nơi mà hóa đơn, nguồn gốc hàng hóa, tem nhãn kiểm định… là khái niệm xa lạ.

Những chuyến hàng vô danh, âm thầm nhập về, những mặt hàng nhái thương hiệu nổi tiếng, những sản phẩm thiếu kiểm định chất lượng… vẫn len lỏi vào thị trường qua những kiot tại chợ đến những cửa hàng thời trang hoành tráng nằm trên những tuyến phố sầm uất.

Tuy nhiên, cũng cần có cái nhìn đa chiều, tích cức hơn, không phải phía sau những cánh cửa khép kín đều ẩn chứa hành vi vi phạm. Với nhiều tiểu thương, nỗi lo trước những cuộc kiểm tra xuất phát từ sự mơ hồ về các quy định hiện hành và thiếu kỹ năng chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa.

Chị Phan Thị Quyên, tiểu thương kinh doanh lâu năm tại Chợ Tây Thành chia sẻ: “Chúng tôi cũng không rõ cụ thể như thế nào, nhưng chỉ nghe thông tin mơ hồ là sẽ có đoàn kiểm tra về hàng nhái, hàng giả. Mặt hàng của tôi là vải - vốn mua sỉ từ đầu mối quen lâu năm thì không biết có thuộc diện bị kiểm tra hay không, nhưng tôi vẫn rất lo lắng”.

Hàng loạt cửa hàng trên tuyến phố Lê Hoàn, TP. Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa, nơi được xem là "thiên đường mua sắm" của người dân tỉnh Thanh Hóa bất ngờ đóng cửa. Ảnh: Quốc Huy

Nhiều người buôn bán nhỏ không biết rằng việc lưu giữ hóa đơn, chứng từ hợp lệ hay kê khai thuế đúng quy định không chỉ là yêu cầu hành chính, mà còn là lá chắn để bảo vệ họ trước những rủi ro pháp lý. Sự thiếu chuẩn bị, thiếu kiến thức và cả tâm lý e ngại lực lượng kiểm tra đã tạo nên một thứ “phản xạ tự vệ” đó là đóng cửa, tạm lánh.

Và các hộ kinh doanh, tiểu thương nếu cứ tiếp tục duy trì tâm lý đó, thị trường kinh doanh nhỏ lẻ sẽ mãi là vùng xám, nơi mà sự minh bạch không thể bén rễ và pháp luật khó lòng đi đến tận cùng.

Lo lắng, e ngại của các hộ kinh doanh, tiểu thương là hoàn toàn có cơ sở, tuy nhiên ngoài việc kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm, cơ quan chức năng, trong đó có lực lượng Quản lý thị trường luôn song hành với tuyên truyền, phổ biến pháp luật. Và kế hoạch trong đợt cao điểm này đều kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm.

Ông Đinh Khánh Toàn, quyền Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa cho biết, trong cao điểm mà đơn vị đang triển khai có một số điểm khác so với trước đây. Cụ thể, trước đây chủ yếu kiểm tra kênh phân phối truyền thống (chợ, siêu thị, tuyến đường, kho bãi…), đợt này các lực lượng chức năng nói chung và lực lượng Quản lý thị trường nói riêng đang tăng cường kiểm tra trên các nền tảng thương mại điện tử, livestream bán hàng, mạng xã hội.

Nhận định về việc các hộ kinh doanh, tiểu thương trên địa bàn Thanh Hóa đột ngột đóng cửa, ông Toàn cho rằng xuất phát từ tâm lý e ngại, cũng như chưa nắm rõ các quy định của pháp luật hiện hành. Tuy nhiên trong vài ngày tới, họ sẽ mở cửa trở lại, việc kinh doanh buôn bán sẽ quay lại trạng thái bình thường.

Đã đến lúc thay đổi tư duy kinh doanh

Việc đóng cửa để “né” kiểm tra không chỉ cho thấy sự bất an của một bộ phận hộ kinh doanh, tiểu thương mà còn phản ánh tư duy kinh doanh lệch chuẩn của họ. Lâu dần, hành vi đối phó, né tránh này trở thành “văn hóa ứng xử” mặc định mỗi khi có kiểm tra.

Trong một nền kinh tế vận hành theo quy luật thị trường và thượng tôn pháp luật thì minh bạch không còn là lựa chọn, mà đó là yêu cầu tất yếu. Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm đến giá cả, mà còn quan tâm đến nguồn gốc, chất lượng và trách nhiệm, uy tín của người bán.

Họ không còn dễ dãi với hàng rẻ, mà sẵn sàng chi trả cho hàng chính hãng, có chứng từ, có bảo đảm, bởi người tiêu dùng bây giờ đã ngày càng thông thái.

Trao đổi với phóng viên, ông Đinh Khánh Toàn, quyền Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa cho biết, trước đây người tiêu dùng còn thờ ơ hoặc thiếu thông tin để phân biệt hàng thật – hàng giả; tâm lý sính giá rẻ khiến nhiều người vẫn chấp nhận sử dụng hàng không rõ nguồn gốc.

Tuy nhiên hiện nay, nhận thức đã nâng lên rõ rệt nhờ các chiến dịch truyền thông, phổ biến pháp luật, cảnh báo từ cơ quan chức năng và báo chí. Qua đó người dân chủ động báo tin, tố giác các hành vi buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

Ngoài ra, xu hướng tiêu dùng “nói không với hàng giả” đang lan rộng, nhất là trong giới trẻ và người tiêu dùng thành thị. Bên cạnh đó, hệ thống doanh nghiệp chính thống hiện nay đang rất tích cực phối hợp với cơ quan chức năng trong việc cung cấp thông tin, hỗ trợ điều tra về hàng giả, hàng nhái; gia tăng đầu tư vào công nghệ chống giả như QR code, ...

Đã đến lúc hộ kinh doanh nhỏ lẻ, tiểu thương cần loại bỏ tư duy phòng thủ kiểu "đóng cửa mỗi khi có kiểm tra". Ảnh: Quốc Huy

Chính vì vậy, các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, các tiểu thương nếu cứ mãi làm ăn theo kiểu đối phó, chộp giật, sẽ khó có đường sống và tự loại mình khỏi cuộc chơi dài hạn. Trong khi đó, nếu chủ động xây dựng mô hình kinh doanh đúng pháp luật, bảo đảm các tiêu chuẩn về hàng hóa, xuất hóa đơn đầy đủ và công khai thông tin sản phẩm, họ không chỉ tránh được rủi ro, mà còn từng bước xây dựng uy tín, thương hiệu riêng trong lòng khách hàng.

Ngoài ra, để xây dựng thị trường kinh doanh lành mạnh, bên cạnh sự quyết liệt của lực lượng chức năng trong kiểm tra, xử lý, rất cần những chính sách hỗ trợ tiểu thương thay đổi tư duy và hành vi.

Những buổi tập huấn phổ biến pháp luật, những hướng dẫn cụ thể về chứng từ, hóa đơn, về cách chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa, kê khai và đóng thuế… chính là nền tảng giúp tiểu thương thay đổi tư duy, một phần cũng giúp họ không còn cảm thấy “lạc lõng” giữa guồng quay pháp lý.

Không thể xây dựng một thị trường văn minh, cạnh tranh lành mạnh nếu người kinh doanh vẫn xem pháp luật như “vật cản” và tìm cách né tránh mỗi khi có kiểm tra. Đã đến lúc, các hộ kinh doanh nhỏ lẻ cần thay đổi tư duy, mở rộng cánh cửa nhận thức để đón nhận tinh thần kinh doanh minh bạch, chuẩn mực, đồng hành cùng pháp luật.

Bởi lẽ, tuân thủ pháp luật không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là con đường duy nhất để tồn tại, phát triển bền vững trước những biến động của thị trường. Chỉ khi người kinh doanh chủ động minh bạch, thì niềm tin thị trường mới được khôi phục và đó chính là nền tảng cho một nền thương mại công bằng, hiện đại, phát triển lâu dài, bền vững.

Quốc Huy

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/dong-cua-ne-kiem-tra-phai-chang-ho-kinh-doanh-co-tat-giat-minh-391190.html