Đồng loạt phản đối Israel xây khu định cư E1

5 giờ trướcBài gốc

Dự án E1, rộng khoảng 12 km², nằm giữa Jerusalem và khu định cư Maale Adumim của Israel, được xem là khu vực đặc biệt nhạy cảm về địa chính trị. Sau nhiều năm bị đóng băng vì sự phản đối kịch liệt từ quốc tế, Ủy ban Quy hoạch thuộc Bộ Quốc phòng Israel ngày 21/8 phê duyệt kế hoạch xây dựng khoảng 3.400 ngôi nhà cho người định cư ở đây, động thái mà quan chức nước này khẳng định là sẽ “xóa sổ ý tưởng về Nhà nước Palestine”.

Bản đồ hiển thị vị trí và lối vào khu vực E1 chia cắt Bờ Tây. Ảnh: OCHA

Nếu được triển khai, dự án này sẽ nối Jerusalem với khu định cư Maale Adumim, khiến việc thiết lập Thủ đô Palestine tại Đông Jerusalem trở nên bất khả thi. Dự án cũng sẽ chia cắt Bờ Tây, chấm dứt khả năng hình thành một Nhà nước Palestine có lãnh thổ liền mạch.

Những tiếng nói phản đối mạnh mẽ

Anh và Pháp cùng 19 quốc gia khác ngày hôm nay, 22/8 đã ký tuyên bố chung, khẳng định kế hoạch này “không thể chấp nhận và vi phạm luật pháp quốc tế”.

Tuyên bố chung của các ngoại trưởng, ngoài Anh và Pháp, còn có Australia, Canada, Italy, Bỉ, Đan Mạch, Estonia, Phần Lan, Iceland, Ireland, Nhật Bản, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Hà Lan, Na Uy, Bồ Đào Nha, Slovenia, Tây Ban Nha, Thụy Điển cùng Đại diện cấp cao phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) nhấn mạnh, kế hoạch này “sẽ khiến giải pháp hai nhà nước không thể thực hiện được, bằng cách chia cắt lãnh thổ của bất kỳ nhà nước Palestine nào trong tương lai và hạn chế khả năng tiếp cận Jerusalem của người Palestine”.

Tuyên bố cảnh báo: “Quyết định này không mang lại lợi ích cho người dân Israel, mà còn đe dọa an ninh, làm gia tăng bạo lực và bất ổn, đưa tiến trình hòa bình ngày càng xa vời”.

Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich công bố kế hoạch phê duyệt 3.400 ngôi nhà định cư trong dự án E1, ngày 14/8/2025. Ảnh: Flash90

Chính quyền Palestine tại Ramallah cũng đã kịch liệt phản đối động thái mới của Israel. Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres và lãnh đạo Cơ quan cứu trợ người tị nạn Palestine của LHQ (UNRWA), ông Philippe Lazzarini cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc.

Ông Lazzarini cho rằng, dự án E1 sẽ “cắt đứt hoàn toàn phía Bắc và trung tâm Bờ Tây khỏi phía nam, xóa bỏ tính liên tục về lãnh thổ”, vốn là yếu tố then chốt cho việc hình thành một nhà nước Palestine độc lập. Ông cảnh báo Israel đang đưa ra những quyết định khiến giải pháp hai nhà nước “ngày càng trở nên bất khả thi”.

Dự án sẽ chia cắt Bờ Tây, chấm dứt khả năng hình thành một Nhà nước Palestine có lãnh thổ liền mạch. ẢNH: EPA

Ngay sau khi dự án được phê duyệt, Bộ Ngoại giao Anh đã triệu tập Đại sứ Israel tại London, bà Tzipi Hotovely để phản đối. Trong tuyên bố, Anh khẳng định: “Nếu được triển khai, kế hoạch này sẽ là sự vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và chia đôi một nhà nước Palestine trong tương lai, gây phương hại nghiêm trọng đến giải pháp hai nhà nước”.

Đáp lại, bà Hotovely khẳng định, “Israel coi E1 là một phần của Jerusalem mở rộng”.

Động thái đáp trả phương Tây?

Trong khi đó, Đại sứ Mỹ tại Israel Mike Huckabee cho rằng, quyết định của Israel là phản ứng trước các bước đi của một số quốc gia phương Tây công bố kế hoạch công nhận Nhà nước Palestine. Ông nhấn mạnh, chính quyền Tổng thống Donald Trump hiện chưa đưa ra lập trường chính thức về dự án E1, song nhắc lại rằng trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump đã đảo ngược chính sách lâu nay của Mỹ khi tuyên bố các khu định cư của Israel tại Bờ Tây không vi phạm luật pháp quốc tế.

Ông Huckabee nhận định: “Một trong những lý do khiến Israel quyết liệt hơn trong việc triển khai dự án là do châu Âu cùng với Chính quyền Palestine thúc đẩy việc đơn phương công nhận Nhà nước Palestine. Điều này đã gây tác động tiêu cực, không chỉ làm gia tăng căng thẳng ở Bờ Tây mà còn khiến tình hình ở Dải Gaza thêm phức tạp”.

Đại sứ Mỹ tại Israel Mike Huckabee cho rằng, quyết định của Israel là phản ứng trước các bước đi của một số quốc gia phương Tây công bố kế hoạch công nhận Nhà nước Palestine. Ảnh: Times of Israel

Đại sứ Mỹ đồng thời cảnh báo việc các nước châu Âu theo đuổi việc đơn phương công nhận Nhà nước Palestine có thể vô tình “bật đèn xanh” cho Israel trong các bước đi mở rộng chủ quyền hoặc sáp nhập Bờ Tây. “Nếu có sự vi phạm nghiêm trọng Thỏa thuận Oslo, thì cả hai phía đều phải chuẩn bị cho những hệ quả”, ông nói.

Đại sứ Mỹ tại Israel cũng lập luận rằng, vì các nước phương Tây bắt đầu lên tiếng về việc công nhận Nhà nước Palestine nên Hamas đã trở nên cứng rắn hơn trong các cuộc đàm phán ngừng bắn và thả con tin, khiến các cuộc đàm phán tại Doha (Qatar) sụp đổ vào tháng trước.

Nguy cơ xa rời hòa bình Trung Đông

Trong nhiều thập kỷ qua, cộng đồng quốc tế nhìn nhận các khu định cư của Israel tại Bờ Tây, vùng lãnh thổ nước này chiếm được từ Jordan sau cuộc chiến 6 ngày năm 1967 - cũng là vùng đất mà LHQ và cộng đồng quốc tế xác định cho một Nhà nước Palestine tương lai là trái với luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, Israel vẫn tiếp tục mở rộng. Theo tổ chức giám sát Peace Now, tính đến năm ngoái, có 141 khu định cư đang tồn tại tại Bờ Tây.

Trong bối cảnh này, dự án E1 một lần nữa đặt ra thách thức đối với nỗ lực duy trì hòa bình ở Trung Đông, khi không chỉ cắt đứt tính liên tục về lãnh thổ của Palestine, mà còn tạo thêm bất ổn trong khu vực vốn đã nhiều căng thẳng. Trong bối cảnh cộng đồng quốc tế tiếp tục kêu gọi giải pháp hai nhà nước như lối thoát duy nhất cho cuộc xung đột Israel - Palestine, mọi quyết định làm suy yếu triển vọng này đều có nguy cơ đẩy khu vực vào vòng xoáy bất ổn mới và không lối thoát.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/dong-loat-phan-doi-israel-xay-khu-dinh-cu-e1-10384218.html