Cô và trò Trường THCS Nguyễn Huệ (TP Đà Nẵng). Ảnh: NTCC
Luật được ban hành sẽ góp phần đổi mới công tác quản lý Nhà nước về nhà giáo; đồng thời cơ bản khắc phục điểm nghẽn, hạn chế, bất cập trong quản lý và phát triển nhà giáo hiện nay; tạo động lực để nhà giáo tận hiến với nghề.
Khẳng định vị thế, bảo vệ danh dự và uy tín nghề giáo
Từng có 9 năm công tác trong ngành Giáo dục, điều mà đại biểu Quốc hội Hồ Thị Minh - đoàn tỉnh Quảng Trị luôn trăn trở và mong muốn là, lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Nay tâm nguyện đó đã thành hiện thực khi Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo; trong đó có quy định cụ thể về vấn đề này.
Luật Nhà giáo giao Chính phủ quy định chi tiết về chính sách tiền lương đối với nhà giáo. Theo đại biểu Hồ Thị Minh, đây là căn cứ quan trọng để Chính phủ có những quy định điều chỉnh liên quan đến tiền lương của nhà giáo bảo đảm chủ trương “xếp cao nhất”. Đại biểu tin tưởng, chính sách này sẽ là động lực để nhà giáo thêm nhiệt huyết, gắn bó với nghề.
Theo đại biểu, lương thấp dẫn đến nhiều hệ lụy như: Dạy thêm, học thêm hoặc giáo viên làm thêm nhiều nghề để trang trải cuộc sống. Vô hình trung dẫn đến hiệu quả và chất lượng giáo dục sẽ bị ảnh hưởng.
“Tôi mong, bên cạnh Luật Nhà giáo, Nhà nước tiếp tục quan tâm tới đội ngũ những người làm giáo dục”, đại biểu Hồ Thị Minh bày tỏ, đồng thời bày tỏ tâm đắc khi Luật Nhà giáo đã đề cập đến nhiều vấn đề nổi cộm như: Chính sách tuyển dụng nhà giáo, chế độ tiền lương. Đây là những vấn đề mà đội ngũ nhà giáo đã mong chờ từ lâu. Luật được Quốc hội thông qua đã tiếp thêm động lực cho thầy, cô giáo trên cả nước.
Luật Nhà giáo có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2026. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga - đoàn Hải Dương mong muốn, các thầy, cô giáo tiếp tục dành tâm huyết để cống hiến hết mình cho sự nghiệp “trồng người”. Thực tế cho thấy, mỗi quốc gia, nền giáo dục hưng thịnh thì đất nước đó sẽ thịnh vượng. Mong rằng, các chính sách được quy định trong Luật sẽ sớm đi vào cuộc sống và phát huy giá trị trong thực tiễn.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhìn nhận, Luật Nhà giáo xác lập vị trí pháp lý đầy đủ cho nhà giáo trong cả cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập. Lần đầu tiên, nhà giáo ngoài công lập được thừa nhận là người hành nghề đặc thù, có chuẩn nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ tương đồng, không chỉ là người lao động theo hợp đồng như trước.
Luật quy định rõ quyền được tôn trọng, bảo vệ danh dự, nhân phẩm và cơ chế xử lý nghiêm minh với các hành vi xúc phạm nhà giáo, bao gồm cấm cá nhân, tổ chức phát tán thông tin quy kết nhà giáo khi chưa có kết luận chính thức của cơ quan chức năng. Đây là điểm nhấn quan trọng nhằm bảo vệ nhà giáo khỏi các áp lực xã hội phi lý và giữ gìn môi trường sư phạm an toàn, văn minh.
Cô, trò Trường Tiểu học 1 thị trấn Năm Căn (Cà Mau) trong giờ học. Ảnh: Q. Ngữ
Bước tiến quan trọng cho sự nghiệp giáo dục
Theo ông Võ Văn Minh - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng), Quốc hội chính thức thông qua Luật Nhà giáo tạo nên dấu mốc đáng ghi nhận trong quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về giáo dục nước ta. Đây là đạo luật đầu tiên dành riêng cho nhà giáo - những người giữ vai trò then chốt trong công cuộc “trồng người”, khẳng định tầm quan trọng đặc biệt của đội ngũ này đối với tương lai quốc gia.
“Chúng tôi hoàn toàn đồng tình và ủng hộ chủ trương đúng đắn của Đảng, quyết định sáng suốt của Quốc hội, sự chỉ đạo quyết liệt và bền bỉ của Chính phủ, cũng như nỗ lực xây dựng, lắng nghe, tiếp thu, hoàn thiện của Bộ GD&ĐT trong suốt quá trình soạn thảo và trình luật”, ông Minh bày tỏ.
Cho rằng, Luật Nhà giáo là bước tiến quan trọng cho sự nghiệp giáo dục, với nhiều điểm mới mang tính đột phá, ông Võ Văn Minh nhìn nhận, Luật xác lập vị thế nghề nghiệp nhà giáo - cả công lập và ngoài công lập như lực lượng lao động đặc thù, có hệ tiêu chuẩn nghề nghiệp và được pháp luật bảo vệ về danh dự, nhân phẩm và quyền lợi chính đáng.
Ngoài ra, nhà giáo có chế độ tiền lương và phụ cấp ưu tiên cao nhất trong hệ thống sự nghiệp công lập, cùng các hỗ trợ về nhà ở, đào tạo, sức khỏe… đặc biệt chú trọng tới giáo viên vùng sâu, xa, và những môn học đặc thù.
“Với Luật Nhà giáo, ngành Giáo dục có cơ chế tuyển dụng linh hoạt và chủ động hơn, giao quyền, giúp khắc phục tình trạng thiếu giáo viên kéo dài và bảo đảm tính tự chủ của cơ sở giáo dục. Với việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu linh hoạt theo chức danh khoa học, học vị, khuyến khích nhà giáo tiếp tục cống hiến chuyên môn, đặc biệt ở bậc đại học và sau đại học”, ông Minh phân tích.
Đặc biệt, theo ông Võ Văn Minh, với Luật Nhà giáo, chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp được cụ thể hóa, từ đó giúp nâng cao uy tín, hình ảnh và chất lượng giáo dục trong bối cảnh xã hội có nhiều biến động. Không cấm giáo viên dạy thêm nhưng nghiêm cấm ép buộc, thể hiện cách tiếp cận thực tế, phù hợp với nhu cầu xã hội và quyền tự nguyện của người học, phụ huynh.
Ảnh minh họa.
Luật Nhà giáo không chỉ đem lại quyền lợi, mà còn đặt ra yêu cầu cao hơn về trình độ chuyên môn, năng lực đổi mới, đạo đức nghề nghiệp và tinh thần phụng sự giáo dục. Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo, nhà giáo càng phải chủ động học tập suốt đời, đồng hành cùng học sinh trên hành trình phát triển toàn diện.
Ông Minh cho rằng, ban hành Luật Nhà giáo là bước tiến quan trọng trong thể chế hóa vai trò và vị thế của người thầy - lực lượng viên chức đặc thù trong xã hội. Tuy nhiên, cùng với sự ghi nhận ấy, Luật đặt ra yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa về tư duy giáo dục, đồng thời nâng cao chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp để người thầy thực sự là trung tâm trong sự phát triển chất lượng và nhân cách con người.
Bày tỏ sự vui mừng và kỳ vọng vào những thay đổi tích cực khi Luật Nhà giáo được Quốc hội thông qua, ông Lê Truyền Thống - Trưởng phòng Tổ chức cán bộ (Sở GD&ĐT TP Cần Thơ) nhấn mạnh, đây là đạo luật chuyên ngành đầu tiên quy định đầy đủ về vị trí pháp lý, quyền, nghĩa vụ và các chính sách dành cho đội ngũ nhà giáo. Đây cũng là cột mốc quan trọng khẳng định chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong việc tôn vinh, chăm lo, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo, lực lượng then chốt của sự nghiệp giáo dục.
Theo ông Lê Truyền Thống, một trong những chính sách nổi bật của Luật Nhà giáo là quy định về tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo. Đội ngũ nhà giáo sẽ yên tâm công tác, tận tâm, tận hiến với sự nghiệp trồng người. Quan trọng hơn, sẽ giải quyết được những vấn đề về chế độ đãi ngộ và tôn vinh nghề giáo.
Luật cũng tạo động lực thu hút nhân lực chất lượng cao, tạo được không khí phấn khởi cho hơn 1,6 triệu nhà giáo và nhận được sự đồng thuận ủng hộ của cha mẹ học sinh và nhân dân. Luật sẽ góp phần nâng cao vị trí, vai trò của nhà giáo và tạo động lực để họ yên tâm công tác, có nhiều đóng góp và cống hiến cho sự nghiệp trồng người.
Luật quy định rõ quyền được tôn trọng, bảo vệ danh dự, nhân phẩm và cơ chế xử lý nghiêm minh với các hành vi xúc phạm nhà giáo, bao gồm cấm cá nhân, tổ chức phát tán thông tin quy kết nhà giáo khi chưa có kết luận chính thức của cơ quan chức năng.
Đây là điểm nhấn quan trọng nhằm bảo vệ nhà giáo khỏi các áp lực xã hội và giữ gìn môi trường sư phạm an toàn, văn minh. Luật Nhà giáo đưa ra nhiều quy định liên quan đến bồi dưỡng thường xuyên, đánh giá năng lực theo chuẩn, cơ hội nâng hạng chức danh, tham gia quản lý giáo dục...
Quốc hội thông qua Luật không chỉ là sự công nhận pháp lý, mà còn là cam kết chính trị về việc đầu tư cho tương lai đất nước thông qua việc chăm lo đội ngũ thầy cô - những người truyền lửa tri thức và nhân cách cho thế hệ mai sau. Đây cũng là bước tiến quan trọng, khẳng định vị thế người thầy trong xã hội.
“Việc quy định rõ ràng về quyền lợi, nghĩa vụ và chế độ đãi ngộ sẽ tạo động lực cho đội ngũ giáo viên yên tâm công tác, cống hiến cho sự nghiệp giáo dục”, ông Lê Truyền Thống bày tỏ.
Minh Quốc Ngọc