Phong Thổ là huyện vùng cao biên giới có tổng diện tích tự nhiên 102.930,67ha, diện tích đất có rừng 46.242,26ha. Toàn huyện có 17 xã, thị trấn, trong đó có 12 xã biên giới, 171 thôn bản. Trước đây, việc triển khai kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng (BV&PTR) của huyện còn gặp một số khó khăn do trình độ nhận thức của nhân dân còn hạn chế. Trong khi đó, quá trình đô thị hóa, sự gia tăng dân số cùng với nhu cầu sử dụng gỗ, lâm sản trong xã hội tăng là nguyên nhân dẫn đến những hành vi vi phạm các quy định của pháp luật về BV&PTR. Một số hộ nhận khoán bảo vệ rừng (BVR) vẫn còn tình trạng lén lút đi chặt phá rừng, lấn chiếm đất rừng, khai thác lâm sản trái phép.
Việc xây dựng tổ chức thực hiện quy chế quản lý và sử dụng nguồn tiền chi trả DVMTR của các đối tượng nhận khoán còn nhiều lúng túng. Một số cộng đồng chưa đủ năng lực để tự xây dựng và thực hiện tốt quy chế. Công tác theo dõi và cập nhật diễn biến rừng ở một số địa bàn đôi lúc chưa kịp thời. Việc thanh quyết toán tiền DVMTR còn chậm theo quy định.
Cán bộ Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện, xã Dào San chi trả tiền DVMTR cho người dân.
Để giúp người dân nâng cao nhận thức trong công tác BV&PTR cũng như có thêm nguồn lợi kinh tế, cải thiện chất lượng cuộc sống, Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Phong Thổ đã bám sát văn bản chỉ đạo của cấp trên để phối hợp với Hạt kiểm lâm huyện, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, UBND cấp xã, các tổ chuyên trách BVR của các thôn, bản tuyên truyền Luật Lâm nghiệp, các biện pháp quản lý, BVR đến người dân. Đồng thời, triển khai tốt công tác trồng rừng, nhất là triển khai nghiêm túc công tác chi trả tiền DVMTR đối với diện tích rừng được giao và diện tích rừng trồng nhà nước đầu tư.
Đồng chí Nguyễn Thành Đô – Phó Trưởng Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Phong Thổ cho biết: Việc tiếp nhận, quản lý và công tác thanh, quyết toán tiền chi trả DVMTR được thực hiện đúng quy định của pháp luật. Chúng tôi phối hợp cùng với cán bộ cấp xã để cùng chi trả tiền DVMTR trực tiếp đến tận tay từng hộ dân theo đúng số tiền, trình tự danh sách, có ký nhận, điểm chỉ đầy đủ. Chỉ tính riêng năm 2023, toàn huyện có 12.179 hộ, nhóm hộ tham gia bảo vệ rừng, được chi trả trên 24 tỷ đồng tiền DVMTR. Khi nhận bà con đều phấn khởi vì bảo vệ rừng đã được rừng trả ơn, có thêm nguồn thu nhập để xây dựng quỹ thôn, bản cũng như có tiền trang trải cuộc sống gia đình.
Thị trấn Phong Thổ có 2.219,49ha đất có rừng, diện tích được chi trả tiền DVMTR là 2.202,24ha. Năm 2024, UBND thị trấn đã tổ chức thực hiện chi trả tiền DVMTR năm 2023 đối với diện tích rừng thuộc trách nhiệm UBND thị trấn quản lý (1445,33ha) và phối hợp với Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện thực hiện chi trả tiền DVMTR đối với diện tích rừng do Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện quản lý (765,91ha) đến các hộ dân trên địa bàn thị trấn; nhân dân 2 bản: Pờ Ngài và Ngài Chồ (xã Huổi Luông) và người dân xã Phìn Hồ (huyện Sìn Hồ) – là những hộ giáp ranh thị trấn, tham gia bảo vệ rừng của thị trấn với tổng số tiền chi trả DVMTR trên 1,5 tỷ đồng.
Người dân thị trấn Phong Thổ phát đường băng cản lửa PCCCR.
Ông Lò Văn Thụ - người dân bản Nậm Pậy (thị trấn Phong Thổ) chia sẻ, tôi tham gia tổ chuyên trách BVR PCCCR của bản nhiều năm nay. Mỗi năm, trung bình gia đình tôi được chi trả trên 2 triệu đồng, trong đó đóng góp ủng hộ quỹ bản để duy trì các hoạt động chung 1 triệu đồng và nhận về trên 1 triệu đồng. Hưởng lợi từ rừng, tôi tích cực cùng bà con đi tuần tra, bảo vệ rừng, thực hiện các biện pháp PCCCR và kịp thời báo cáo cho ban quản lý bản hay lực lượng chức năng khi phát hiện có vấn đề phát sinh.
Tại xã Dào San, công tác BV&PTR cũng được thực hiện khá tốt. Nhân dân tích cực tham gia bảo vệ 2.689ha rừng tự nhiên, 28,83ha rừng trồng đã thành rừng, 1,84ha rừng trồng chưa thành rừng và 2.222,69ha rừng phòng hộ, 496,89ha rừng sản xuất. Xã có 13 tổ chuyên trách BVR, PCCCR ở 13 bản. Năm 2023 chỉ tính riêng tổng số tiền do UBND xã chi trả DVMTR là trên 1,1tỷ đồng.
Có thể thấy, chi trả tiền DVMTR đã phát huy hiệu quả rõ nét tại huyện Phong Thổ, góp phần nâng cao hiệu quả công tác QL&BVR trên địa bàn, giúp người dân thêm tin tưởng, gắn bó lâu dài với rừng.
Thanh Hoa