Động lực phát triển của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

6 giờ trướcBài gốc

Dự án Khu đô thị sinh thái tại xã Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Hoàng Lộc

Với vị trí chiến lược, tiềm lực kinh tế vững vàng, cùng tầm nhìn và khát vọng vươn lên, Đồng Nai hôm nay không chỉ là điểm sáng trong thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng mà còn giữ vai trò động lực tăng trưởng của vùng kinh tế trọng điểm (VKTTĐ) phía Nam.

Những bước tiến vượt bậc

Trước thời kỳ đổi mới, cũng như tình hình chung của cả nước, kinh tế Đồng Nai gặp nhiều khó khăn. Trong tình hình đó, Đảng bộ tỉnh Đồng Nai đã liên tiếp ban hành các chủ trương, chính sách nhằm khắc phục tình hình, tìm ra hướng đi thích hợp cho địa phương. Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh (khóa III) họp từ ngày 6 đến 11-1-1986 đã đưa ra những biện pháp cụ thể và thiết thực để hoàn thành nhiệm vụ đột phá giá - lương - tiền.

Sau hội nghị lần này, ngày 3-2-1986, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết về những biện pháp cấp bách nhằm thực hiện đúng Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương khóa V (tháng 6-1985). Nghị quyết coi nông nghiệp là mặt trận hàng đầu và lương thực là mục tiêu số 1. Củng cố và tăng cường thương nghiệp xã hội chủ nghĩa, mở rộng giao lưu hàng hóa, đẩy mạnh cải tạo công thương nghiệp. Từ những quyết sách này, nông nghiệp dần ổn định. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch sang công nghiệp và dịch vụ, sau đó giữ vai trò chủ đạo.

Tiếp đó, ngày 25-3-1986, Tỉnh ủy Đồng Nai ban hành chỉ thị về những việc làm cấp bách trước mắt nhằm thực hiện đúng đắn vấn đề giá - lương - tiền theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa V. Chỉ thị đề ra những giải pháp cụ thể, cần kíp với nhiệm vụ trọng tâm là sắp xếp lại các ngành sản xuất, đẩy mạnh sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, nông nghiệp và các ngành khác. Từng bước, Đồng Nai trở thành “cứ điểm sản xuất” của nhiều tập đoàn đa quốc gia như: Cargill (Mỹ); Tripod, Formosa (Đài Loan, Trung Quốc); Nestlé (Thụy Sĩ); Hyosung, Changshin (Hàn Quốc); Ajinomoto, Lixil (Nhật Bản); C.P., Amata (Thái Lan)…

VKTTĐ phía Nam trước đây có 8 tỉnh, thành. Đây là một trong 3 vùng kinh tế đặc biệt quan trọng, là đầu tàu, cực tăng trưởng của cả nước. Hiện vùng còn 3 địa phương: Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh.

Nhờ sự lãnh đạo đúng hướng của Đảng bộ tỉnh và quyết tâm hành động của chính quyền, Đồng Nai hiện là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng và quy mô phát triển khu công nghiệp, với tỷ lệ lấp đầy cao, thu hút hàng chục tỷ USD vốn đầu tư, tạo việc làm ổn định cho hàng trăm ngàn lao động. Trong nội bộ ngành, công nghiệp chế biến, chế tạo và công nghệ cao ngày càng chiếm tỷ trọng lớn, góp phần đưa tỉnh trở thành trung tâm công nghiệp hàng đầu cả nước.

Tỉnh đã phát huy lợi thế đất đai, khí hậu để phát triển các vùng chuyên canh cây công nghiệp, vừa có giá trị kinh tế vừa thúc đẩy công nghiệp chế biến. Ngành chăn nuôi không ngừng lớn mạnh và trở thành “thủ phủ” nuôi heo, gà của cả nước trong nhiều thập kỷ. Những năm gần đây, nông nghiệp Đồng Nai chuyển mạnh sang ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch, hữu cơ, gắn với chế biến sâu và xuất khẩu. Nhiều vùng chuyên canh, cánh đồng lớn liên kết chuỗi được hình thành; các sản phẩm chủ lực đã khẳng định thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước. Thành quả về nông nghiệp đã đưa tỉnh trở thành một trong những địa phương đi đầu khu vực phía Nam và cả nước trong thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Khu nhà ở xã hội tại phường Trấn Biên mới hoàn thành và đưa vào sử dụng đầu năm 2025. Ảnh: Hoàng Lộc

Cùng với phát triển kinh tế, Đồng Nai đặc biệt chú trọng đầu tư hạ tầng giao thông. Các tuyến đường cao tốc đã và đang hình thành, đưa tỉnh trở thành trung tâm giao thương của cả vùng. Điểm nhấn lớn nhất về hạ tầng là Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành dự kiến hoàn thành cơ bản cuối năm 2025, sẽ đưa Đồng Nai trở thành “cửa ngõ bầu trời” của Việt Nam, kết nối quốc tế sâu rộng.

Ngoài ra, hệ thống cảng biển, cảng cạn và cửa khẩu quốc tế lớn, nhỏ cũng là lợi thế đặc biệt để phát triển dịch vụ vận tải, trở thành trung tâm logistics và xuất khẩu. Đây cũng là lợi thế cạnh tranh trong thu hút đầu tư nước ngoài nhờ khả năng kết nối thuận lợi với thị trường quốc tế, giảm chi phí logistics, rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa.

Sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế kéo theo tốc độ đô thị hóa nhanh chóng cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Các phường phát triển theo hướng hiện đại, có quy hoạch bài bản. Hạ tầng xã hội được quan tâm đầu tư đồng bộ, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Thu nhập bình quân đầu người liên tục tăng, đến giữa năm 2025 đạt hơn 153 triệu đồng (hơn 6 ngàn USD), gấp 1,7 lần so với năm 2020. Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, an sinh xã hội được bảo đảm.

Động lực tăng trưởng của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

Với những bước tiến vượt bậc về kinh tế, hạ tầng, chất lượng cuộc sống người dân, Đồng Nai không chỉ trở thành địa phương phát triển vững mạnh mà còn đóng góp to lớn vào sự phát triển chung của VKTTĐ phía Nam.

Nhiều năm liền, tỉnh Đồng Nai nằm trong nhóm 10 địa phương có đóng góp ngân sách lớn nhất cả nước. Tốc độ tăng trưởng kinh tế duy trì ở mức hơn 7,11%/năm giai đoạn 2021-2025, riêng năm 2025 phấn đấu tăng trưởng kinh tế 2 con số. Kim ngạch xuất khẩu đạt hàng chục tỷ USD/năm, riêng năm 2025, tỉnh đặt mục tiêu vượt mốc 32 tỷ USD. Sau khi sáp nhập các tỉnh, thành, Đồng Nai cùng Thành phố Hồ Chí Minh đã trở thành bộ đôi sức mạnh, dẫn dắt tăng trưởng của VKTTĐ phía Nam.

Với môi trường đầu tư thông thoáng, hạ tầng đang hoàn thiện, đặc biệt là không gian địa giới hành chính được mở rộng, Đồng Nai tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Bước vào giai đoạn đổi mới của đất nước, cơ cấu kinh tế của Đồng Nai là nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu. Trước bối cảnh đó, Đảng bộ tỉnh đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị xác định rõ hướng đi, kinh tế công nghiệp - xây dựng dần vươn lên, chiếm ưu thế và đưa tỉnh trở thành một trong những địa phương mạnh về phát triển công nghiệp, thu hút đầu tư, xuất - nhập khẩu. Mục tiêu Đảng bộ tỉnh đặt ra đến năm 2030, công nghiệp - xây dựng chiếm hơn 63%, nông - lâm - thủy sản khoảng 7%, còn lại là thương mại - dịch vụ.

Hiện tại, Đồng Nai vừa là động lực tăng trưởng của VKTTĐ lớn nhất cả nước vừa đóng vai trò là cửa ngõ kết nối vùng Đông Nam Bộ với Tây Nguyên, duyên hải miền Trung. Việc sở hữu đầy đủ cả 5 loại hình giao thông là lợi thế để tỉnh dễ dàng liên kết trong nước và quốc tế, giảm chi phí logistics, thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp - thương mại - dịch vụ, gia tăng sức cạnh tranh.

Đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội khóa XV nhận định: Sau sáp nhập, tỉnh Đồng Nai mới hội tụ lợi thế về tự nhiên, kinh tế và hạ tầng kết nối. Việc mở rộng không gian phát triển và tích hợp nguồn lực là điều kiện thuận lợi để tỉnh điều chỉnh quy hoạch tổng thể, mở rộng không gian công nghiệp - đô thị, thu hút đầu tư chất lượng cao và nâng cao vai trò trong mạng lưới phát triển VKTTĐ phía Nam.

Sản xuất công nghiệp tại Công ty cổ phần Thibidi, Khu công nghiệp Long Đức, xã Bình An, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Hoàng Lộc

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị Công bố quy hoạch tỉnh Đồng Nai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã nhấn mạnh: Đồng Nai có vị trí chiến lược về kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng; có nguồn nhân lực dồi dào, dân số trẻ, nhiều khát vọng; là đầu mối giao thông quan trọng, đủ 5 phương thức vận tải; nằm trong VKTTĐ phía Nam. Bên cạnh đó, tỉnh có truyền thống văn hóa, lịch sử, cách mạng hào hùng; lợi thế thiên nhiên đa dạng, phù hợp phát triển xanh, bền vững, toàn diện. Những thành quả đã đạt được là cơ sở để tỉnh củng cố, tăng cường niềm tin của các doanh nghiệp, nhà đầu tư.

Để thực sự trở thành động lực tăng trưởng của VKTTĐ phía Nam, tỉnh cần tiếp tục huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực hợp pháp để thúc đẩy các động lực tăng trưởng truyền thống và tạo đột phá vào các động lực tăng trưởng mới. Tăng cường đầu tư, phát triển yếu tố con người; kết nối vùng, khu vực, trong nước và quốc tế thông qua hệ thống giao thông, hệ thống sản xuất và chuỗi, kết nối thị trường. Khai thác 3 đột phá chiến lược là hạ tầng, khoa học, công nghệ và nhân lực.

Khát vọng vươn lên trong giai đoạn mới

Bước vào giai đoạn phát triển mới, Đồng Nai đã đề ra 8 nhiệm vụ trọng tâm, 3 đột phá chiến lược. Tin rằng, với nền tảng kinh tế vững chắc, tiềm năng và lợi thế sẵn có, cùng chính sách đầu tư thông thoáng, cơ chế vận hành linh hoạt, đặc biệt là quyết tâm và khát vọng vươn lên, Đồng Nai tiếp tục tạo ra những bước bứt phá mạnh mẽ. Trở thành điểm sáng về phát triển công nghiệp, dịch vụ, đô thị, thương mại; đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển chung của vùng và cả nước, góp phần đưa đất nước vững vàng bước vào kỷ nguyên phát
triển mới.

Tại Hội nghị lần thứ tư, Hội đồng Điều phối vùng Đông Nam Bộ diễn ra đầu tháng 8-2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng: Đồng Nai hiện đã có không gian và điều kiện phát triển mới, tỉnh phải có tầm nhìn xa, làm việc lớn, đào tạo nguồn nhân lực tương xứng. Trước mắt là rà soát, cập nhật quy hoạch phù hợp với việc sắp xếp lại đơn vị hành chính và định hướng phân vùng kinh tế - xã hội. Tiếp đến là huy động hiệu quả nguồn lực để hiện thực hóa quy hoạch; đi đầu trong đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Đồng thời, chú trọng đầu tư các tuyến giao thông kết nối sân bay, cảng biển nhằm khai thác tối đa lợi thế và đạt mục tiêu phát triển bền vững.

Những vấn đề người đứng đầu Chính phủ đặt ra đã được tỉnh nhìn nhận, đánh giá và đưa vào Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Đó là lấy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức là động lực chính cho sự phát triển. Đẩy mạnh thu hút nhân tài, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Bảo vệ và phục hồi môi trường sinh thái, chủ động, thích ứng với biến đổi khí hậu. Xây dựng Đồng Nai phát triển xanh, giàu mạnh, văn minh, hiện đại.

Hoàng Lộc

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/kinh-te/202509/dong-luc-phat-trien-cua-vung-kinh-te-trong-diemphia-nam-e3522dc/