Động lực quan trọng để Hà Nội tiên phong, bứt phá trong đổi mới

6 giờ trướcBài gốc

Các cơ chế, chính sách đặc thù, nổi trội

Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị "về đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia" đã xác định rõ KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, động lực chính để thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững. Hà Nội - trung tâm đầu não chính trị, hành chính quốc gia, kinh tế, văn hóa và trung tâm về giáo dục và KH&CN của cả nước, hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để đi đầu trong thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW, từ đó tạo động lực mới cho tăng trưởng GRDP, nâng cao năng suất lao động, phát triển kinh tế tri thức và chuyển đổi số toàn diện. Trong đó, những cơ chế, chính sách trong Luật Thủ đô 2024 là nền tảng thể chế quan trọng để Hà Nội thúc đẩy các mục tiêu, tiên phong, bứt phá.

Luật Thủ đô 2024 là nền tảng thể chế quan trọng để Hà Nội thúc đẩy các mục tiêu, tiên phong, bứt phá. Ảnh: Thanh Hải

Việc phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số được quy định cụ thể tại Điều 23 của Luật Thủ đô 2024. Cụ thể, Luật đề ra mục tiêu: phát triển đồng bộ các lĩnh vực KH&CN; ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng Thủ đô trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, nghiên cứu, phát triển, chuyển giao công nghệ hàng đầu của cả nước và khu vực. Lĩnh vực trọng điểm về KH&CN của Thủ đô được xác định bao gồm: Công nghệ số, công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ chế tạo - tự động hóa, công nghệ môi trường, giảm phát thải các bon, ứng phó với biến đổi khí hậu và các lĩnh vực khác do HĐND TP quyết định.

Tại Điều 23 cũng quy định rõ các chính sách cho các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ KH&CN trọng điểm của Thủ đô cũng như hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng chuyển giao tiến bộ KH&CN… Việc áp dụng các ưu đãi nhằm thu hút, phát huy tối đa tiềm lực của các chuyên gia, nhà khoa học, các tổ chức KH&CN tham gia chủ trì, thực hiện nhiệm vụ KH&CN trọng điểm; thu hút nhân tài là công dân Việt Nam, người nước ngoài vào các hoạt động KH&CN nói chung…

Cùng với đó, quy định biện pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc về cơ chế quản lý khoa học. Trong đó điểm nhấn là DN, tổ chức KH&CN, cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập được nhận chuyển giao không bồi hoàn tài sản, kết quả, sản phẩm hình thành từ nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách TP khi đáp ứng đủ điều kiện về năng lực ứng dụng, phát triển kết quả, sản phẩm để phục vụ quản lý, phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô...

Luật cũng đưa ra khái niệm quan trọng, mới là “nhà đầu tư chiến lược”, trong đó có một số lĩnh vực ưu tiên thu hút nhà đầu tư này như đường sắt đô thị, giao thông thông minh, gắn với chuyển đổi số. DN khởi nghiệp sáng tạo trong các lĩnh vực trọng điểm về KH&CN của Thủ đô hoạt động trên địa bàn được hỗ trợ chi phí ươm tạo, bao gồm chi phí tổ chức hoạt động tuyển chọn dự án, chi phí thuê chuyên gia, nhân công lao động trực tiếp, dịch vụ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chi phí sử dụng cơ sở kỹ thuật, cơ sở ươm tạo, khu làm việc chung. Đây là động lực để các DN số, các DN khởi nghiệp sáng tạo có thêm nhiều sáng kiến đưa DN lớn mạnh qua đó góp phần xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, xứng tầm trong kỷ nguyên số.

Luật Thủ đô năm 2024 đã tạo cơ sở pháp lý cho phép Hà Nội sử dụng ngân sách để phát triển KH&CN. Vượt qua khuôn khổ vốn có đó là cho phép nghiên cứu khoa học có rủi ro, để Hà Nội có thể làm những gì lớn nhất, tiên phong nhất. Bên cạnh đó cũng đưa ra các cơ chế để thu hút nhà khoa học, nhân tài với cơ chế đãi ngộ vượt trội.

GS.TS Hoàng Văn Cường

Các chuyên gia nhận định, với những cơ chế, chính sách mới có tính đột phá, Luật Thủ đô sẽ giúp Thủ đô phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Những điều được quy định trong Luật chính là hành lang pháp lý để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện nay, giúp KH&CN và đổi mới sáng tạo có bước đột phá và phát triển mạnh mẽ.

Dựa vào khoa học - công nghệ để tạo ra đột phá

Một trong những quy định quan trọng nữa là Luật cho phép TP Hà Nội áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát: TP Hà Nội được áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới có tính đổi mới sáng tạo trong điều kiện thực tế với phạm vi được giới hạn, dưới sự kiểm soát đặc biệt của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong một số lĩnh vực có khả năng mang lại giá trị, hiệu quả cao về kinh tế - xã hội mà pháp luật chưa có quy định, chưa cho phép thực hiện hoặc quy định hiện hành của pháp luật không còn phù hợp với đặc điểm, tính năng mới của công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh để thúc đẩy Thủ đô đi đầu, tiên phong trong đổi mới sáng tạo (Điều 25).

Theo quy định trong Luật, tổ chức, DN được cho phép thử nghiệm có kiểm soát phải đáp ứng các điều kiện và thực hiện đầy đủ các trách nhiệm, nghĩa vụ do luật định. Cụ thể, các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh được đề xuất thử nghiệm có tính đổi mới sáng tạo có phạm vi ứng dụng, triển khai trên địa bàn TP, ưu tiên đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh triển khai trong phạm vi khu công nghệ cao, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, Trung tâm đổi mới sáng tạo của TP… Tổ chức, DN đề xuất thử nghiệm phải có phương án thử nghiệm; cam kết trách nhiệm đối với sự an toàn của người dùng và bên có liên quan; các biện pháp kiểm soát rủi ro… Phạm vi giới hạn thử nghiệm được đề xuất phù hợp với năng lực kiểm soát của chính quyền TP. Luật cũng quy định rõ thời hạn thử nghiệm có kiểm soát tối đa là 3 năm và có thể được gia hạn 1 lần không quá 3 năm...

Theo GS.TS Hoàng Văn Cường (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội), Luật Thủ đô 2024 đã cho phép Hà Nội phát triển các trung tâm nghiên cứu khoa học, trung tâm công nghệ AI, nghiên cứu công nghệ bán dẫn... tập trung vào việc xây dựng khu vực lắp ráp và hướng tới sẽ xây dựng được khu vực sản xuất. Cùng với đó, Hà Nội cũng tập trung vào phát triển những ngành nghề thế mạnh như các di sản văn hóa, làng nghề, khu vực sản xuất thủ công mỹ nghệ... trong định hướng của Luật cũng cho phép sử dụng công nghệ để nâng tầm di sản. Trong sản xuất công nghiệp, phát triển không mang tính đại trà mà tập trung vào những sản phẩm công nghệ then chốt để lan tỏa cho các tỉnh khác... Chính những yếu tố này sẽ tạo cho Hà Nội đóng vai trò là dẫn dắt, đi đầu, lan tỏa trong quá trình phát triển.

Hà Nội cùng cả nước đang bước vào Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, với những mục tiêu trong phát triển bứt phá, với nhiều tiềm năng và cơ hội. Như các chuyên gia đã nhận định, để hoàn thành công cuộc này, những quy định trong Luật Thủ đô năm 2024 chính là cơ sở, tiềm năng để Hà Nội tiên phong, đột phá trong đổi mới, dựa vào KH&CN để tạo ra đột phá.

Nguyễn Vũ

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/dong-luc-quan-trong-de-ha-noi-tien-phong-but-pha-trong-doi-moi.707405.html