Luật Thủ đô 2024
Công trình Khuê Văn Các tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám được chọn là biểu tượng của Thủ đô Hà Nội. Ảnh: N.M
Phát huy giá trị bản sắc văn hóa Thủ đô
Chia sẻ về vai trò của Luật Thủ đô 2024 trong việc phát huy giá trị bản sắc văn hóa Thủ đô, TS. Phạm Văn Minh, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết, Luật Thủ đô 2024 với nhiều quy định mới về cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cũng như phân cấp, phân quyền mạnh mẽ sẽ góp phần quan trọng khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập về thể chế phát sinh trong thực tiễn, tạo cơ sở pháp lý xây dựng và phát triển Thủ đô. Đây được xem là động lực, không gian mới để Hà Nội tập trung nguồn lực, bứt phá phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Đặc biệt, Luật Thủ đô 2024 có những quy định mới, cụ thể trong xây dựng và phát triển văn hóa Thủ đô. Đây là điều kiện thuận lợi, một xung lực mới, góp phần to lớn trong việc xây dựng và phát huy giá trị bản sắc văn hóa Thủ đô xứng tầm với truyền thống nghìn năm văn hiến.
TS. Phạm Văn Minh cho biết thêm, Thủ đô Hà Nội là trung tâm văn hóa lớn của cả nước, Thủ đô Hà Nội có hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể hết sức đa dạng, phong phú và đặc sắc. Hiện nay, Hà Nội là địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng di sản văn hóa "với gần 6.000 di tích văn hóa, lịch sử, trong đó có 16 di tích, cụm di tích quốc gia đặc biệt, gần 1.200 di tích được xếp hạng quốc gia. Trong đó, Khu Di tích trung tâm Hoàng thành Thăng Long được Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là di sản văn hóa thế giới”.
TS. Phạm Văn Minh cho rằng, với luồng sinh khi mới từ Luật thủ đô 2024, đây được coi là bệ phóng, là cơ hội vàng để Thủ đô Hà Nội vươn mình lên tầm cao mới, trở thành một đô thị thông minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp, an ninh, an toàn; phát triển nhanh, bền vững, có sức lan tỏa để thúc đẩy vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ; trở thành đô thị kiểu mẫu của cả nước và khu vực. Những quy định về phát triển văn hóa Thủ đô trong Luật Thủ đô 2024 được xem là động lực mới thúc đẩy việc xây dựng và phát huy các giá trị bản sắc văn hóa truyền thống nghìn năm văn hiến của Hà Nội trở thành những giá trị đặc sắc, đại diện cho hồn cốt dân tộc, tiêu biểu cho văn hóa, lương tri và phẩm giá con người Việt Nam.
Phát triển các giá trị văn hóa truyền thống của Thủ đô
Theo TS. Phạm Văn Minh, trước sự phát triển mạnh của Thủ đô, nhất là tốc độ đô thị hóa nhanh chóng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới việc quy hoạch tổng thể của Thủ đô. Luật Thủ đô 2024 quy định cụ thể tại Chương III: Xây dựng, phát triển, bảo vệ và quản lý Thủ đô. Đây là hành lang pháp lý thuận lợi trong việc xây dựng quy hoạch, kiến trúc; khắc phục những bất cập của thực tiễn trong xây dựng và phát triển Thủ đô, trong đó có phát triển, phát huy các giá trị văn hóa. Cùng với đó, tại Chương III cũng quy định về khu vực nội đô lịch sử, quản lý sử dụng không gian ngầm, bảo vệ các di sản văn hóa, lịch sử,...
Với những quy định cụ thể tại Chương III của Luật Thủ đô 2024 không chỉ tạo điều kiện thuận lợi để phát triển văn hóa mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ, giữ gìn và phát huy các giá trị di sản lịch sử, văn hóa của Thủ đô. Quy định cụ thể này cũng tạo điều kiện để phát triển không gian văn hóa của các di tích, tránh sự quy hoạch chồng chéo, sâm lấn, tổn hại đến các di tích lịch sử, văn hóa.
Đặc biệt, Luật cũng quy định TP được thành lập khu phát triển thương mại và văn hóa trên cơ sở các khu phố, tuyến phố, làng nghề, điểm dân cư nông thôn hiện hữu để huy động nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển các hoạt động dịch vụ, thương mại, văn hóa tại khu vực có lợi thế thương mại, không gian văn hóa, trên cơ sở bảo đảm các tiêu chuẩn, điều kiện về văn hóa kinh doanh, an ninh trận tự, bảo vệ môi trường cao hơn so với quy định chung để thu hút phát triển du lịch, phát huy các giá trị văn hóa, thúc đẩy các hoạt động thương mại trên địa bàn, cải thiện đời sống của người dân, bảo đảm các ngành nghề truyền thống.
Với quy định cụ thể về thương mại và văn hóa đó, đã góp phần quan trọng trong việc khai thác các lợi thế về thương mại để phát huy, lan tỏa các giá trị văn hóa Thủ đô tới Nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế. Điều đó, càng cho thấy, Luật Thủ đô 2024 đã thể hiện rõ sự cập nhật và hiện đại về tầm nhìn về việc phát triển các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của Thủ đô.
Công Phương