Bộ Quốc phòng Tây Ban Nha đang nghiêm túc xem xét khả năng mua tiêm kích tàng hình đa năng KAAN do Thổ Nhĩ Kỳ nghiên cứu chế tạo, tờ báo El Pais cho biết hôm 15/8/2025.
Bước đi này diễn ra sau khi Madrid quyết định từ bỏ việc mua máy bay chiến đấu thế hệ năm F-35 Lightning II của Mỹ và phân bổ lại ngân sách 6,25 tỷ euro để mua sắm thiết bị quân sự châu Âu.
Bước đi nói trên nhằm chuyển hướng ngân sách sang các dự án vũ khí của châu Âu như Eurofighter Typhoon và Hệ thống Không quân Chiến đấu Tương lai Pháp - Đức (FCAS).
Hướng đi này được Madrid đưa ra nhằm đáp ứng chính sách ưu tiên quốc phòng mới của Tây Ban Nha và những bất đồng với Mỹ về chính sách thuế quan mới cũng như các yêu cầu từ NATO.
Việc Tây Ban Nha quan tâm đến tiêm kích KAAN do Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Thổ Nhĩ Kỳ (TAS) phát triển còn nhấn mạnh mong muốn của Madrid trong việc đa dạng hóa nguồn cung cấp vũ khí, cũng như tăng cường hợp tác với những đối tác khác.
Được định vị là máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, tiêm kích KAAN sở hữu khả năng tàng hình tiên tiến và có khả năng thực hiện nhiều nhiệm vụ đa dạng, từ chiếm ưu thế trên không cho tới tấn công mặt đất.
Các chuyên gia quân sự Tây Ban Nha cho rằng việc tích hợp tiềm năng của chiến đấu cơ nói trên sẽ giúp củng cố lực lượng không quân nước này, đặc biệt là trong bối cảnh khả năng tiếp cận công nghệ Mỹ còn hạn chế.
Không có bình luận chính thức nào từ Thổ Nhĩ Kỳ hoặc các thành viên NATO khác về thỏa thuận tiềm năng này tại thời điểm công bố. Bộ Quốc phòng Tây Ban Nha cho biết quyết định cuối cùng sẽ được đưa ra sau khi đánh giá kỹ lưỡng các khía cạnh kỹ thuật và kinh tế.
Mặc dù vậy để bán được máy bay cho Tây Ban Nha, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cần nhanh chóng hoàn thiện chiếc chiến đấu cơ này, đặc biệt khi công việc vẫn chỉ ở giai đoạn sơ khai ban đầu.
Nhưng trong diễn biến mới nhất, tiến độ hoàn thành tiêm kích tàng hình KAAN có thể được đẩy nhanh sau khi Thổ Nhĩ Kỳ đã tìm được một đối tác góp vốn mới rất quan trọng, đó chính là Ai Cập.
Tờ Turkish Minute cho biết, dự kiến vai trò của Ai Cập trong chương trình KAAN sẽ không chỉ dừng lại ở việc mua máy bay mới. Thỏa thuận sẽ bao gồm chuyển giao công nghệ, sản xuất linh kiện và thậm chí cả lắp ráp cuối cùng.
Một hợp đồng chính thức giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập dự kiến sẽ được ký kết vào cuối năm 2025. Các quan chức Cairo được cho là đã kiểm tra nguyên mẫu KAAN, hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm bay đầu tiên.
Tiêm kích KAAN đang sử dụng động cơ General Electric F110, nghĩa là Thổ Nhĩ Kỳ cần xin phép Mỹ để tái xuất khẩu cho bên thứ ba. Đây là một vấn đề lớn, xét đến chính sách truyền thống của Washington là Israel phải duy trì được lợi thế công nghệ so với các nước láng giềng.
Cụ thể theo chính sách này, Ai Cập, Saudi Arabia và UAE bị cấm mua máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm F-35 Lightning II do Mỹ sản xuất. Do vậy để xuất khẩu, Thổ Nhĩ Kỳ cần nhanh chóng làm chủ công nghệ động cơ.
Ngoài những đối tác trên, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cũng bày tỏ sự quan tâm đến chiếc KAAN, coi đây là giải pháp thay thế trong bối cảnh gặp nhiều trở ngại khi muốn mua tiêm kích thế hệ thứ năm do Mỹ sản xuất.
Việt Dũng
Theo El Pais/Turkish Minute