Dòng chảy thời gian gần 40 năm đổi mới so với lịch sử 327 năm hình thành và phát triển vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai là chặng đường không dài, nhưng ở đó, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ tỉnh có ý nghĩa đặc biệt, quyết định mọi thắng lợi toàn diện, vượt bậc.
Nhanh chóng đổi mới thành công bước đầu
Lịch sử Đảng bộ tỉnh Bình Phước (1930-2020) ghi lại (giai đoạn trước đổi mới - PV): “Đối với tỉnh Sông Bé, nền kinh tế (KT) vẫn còn nhiều yếu kém, mất cân đối, đời sống của đại bộ phận nhân dân, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở địa bàn các huyện phía Bắc tỉnh còn khó khăn”.
Tương tự, tỉnh Đồng Nai (cũ) cũng bị những hạn chế của cơ chế quan liêu bao cấp kìm hãm, cơ cấu KT chuyển dịch rất chậm. Năm 1985, tỷ trọng nông nghiệp chiếm tới 57,5%, trong khi công nghiệp chỉ chiếm 18,2%, lúc này toàn tỉnh chỉ có một khu công nghiệp với vài chục nhà máy hoạt động cầm chừng.
Trước tình thế cấp bách, 2 địa phương quyết tâm phát huy cao độ hào khí “miền Đông gian lao mà anh dũng” tiếp tục đoàn kết, năng động đi đầu tìm lối thoát cho khủng hoảng KT - xã hội (XH), phát triển KT gắn với hóa giải những vấn đề bức xúc trong XH lúc đó.
Các doanh nghiệp đang hoạt động ổn định, hiệu quả tại Khu công nghiệp Biên Hòa 2. Ảnh: Gia Vinh
Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Sông Bé lần thứ IV tổ chức cuối tháng 10-1986 thẳng thắn kiểm điểm sai lầm, thiếu sót, đề ra phương hướng, mục tiêu thiết thực cho nhiệm kỳ 1986-1991, nhằm làm chuyển biến mạnh mẽ tình hình KT-XH của tỉnh theo tinh thần đổi mới về cơ cấu KT, đầu tư, cơ chế quản lý, xây dựng quan hệ sản xuất mới, phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân, bảo đảm quốc phòng - an ninh, dần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.
Cùng thời điểm tháng 10-1986, Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ IV nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiện này là ở chỗ Đảng bộ tỉnh phải đề ra được những bước đi cụ thể, biện pháp có hiệu quả làm cho sản xuất của địa phương phát triển, phát huy tốt các khả năng hiện có để thúc đẩy KT, ổn định tình hình, cải thiện đời sống nhân dân, giữ vững quốc phòng - an ninh, tạo tích lũy cho sự nghiệp xây dựng XH chủ nghĩa.
Dưới ánh sáng đường lối đổi mới, Đại hội VI của Đảng đánh dấu quyết định chuyển hướng chiến lược đưa nước ta bước vào công cuộc đổi mới toàn diện, khắc phục những sai lầm, yếu kém, Đảng bộ Đồng Nai, Đảng bộ Sông Bé đã tích cực vận dụng sáng tạo nghị quyết đại hội phù hợp thực tế cơ sở, nêu cao ý chí sắt đá đưa quê hương bước sang giai đoạn phát triển mới.
Nhờ làm tốt việc tự phê bình, phê bình và chấn chỉnh, củng cố tổ chức, Đảng bộ 2 địa phương tích lũy nhiều kinh nghiệm quý báu, đổi mới một bước về tư duy phát triển KT, phong cách lãnh đạo, lề lối làm việc, hạn chế tình trạng áp đặt mệnh lệnh hành chính từ trên xuống. Từ những việc làm cụ thể hướng về cơ sở, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, phục vụ lợi ích của người dân, tạo ra khí thế mới vượt khó vươn lên trong các tầng lớp nhân dân.
Bằng sự chủ động, nhạy bén, linh hoạt của Đảng bộ, Đồng Nai sớm tiếp cận nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) bắt đầu từ năm 1989, thu hút các tập đoàn lớn trên thế giới tìm đến. Nhiệm kỳ 1986-1991, tỉnh Sông Bé bước đầu đã có 7 đơn vị FDI được cấp giấy phép đầu tư.
Đánh giá 5 năm “chập chững” khởi đầu đổi mới chưa từng có tiền lệ, dưới sự dẫn dắt của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, vùng đất Đồng Nai, Sông Bé đã đạt được kết quả vô cùng to lớn, có tính chất bước ngoặt, thoát khỏi khủng hoảng KT-XH, từng bước phát triển, người dân được mở mang việc làm, nâng cao thu nhập, dần chiến thắng đói nghèo, tăng niềm tin vào Đảng.
Tạo sức bật toàn diện các lĩnh vực
Giữ vững tâm thế tự tin, nhiệt tình, năng nổ, nối tiếp thực hiện nghị quyết các đại hội Đảng sau này, Đảng bộ tỉnh Đồng Nai, Đảng bộ tỉnh Sông Bé lãnh đạo sát sao, đồng bộ, thực hiện thắng lợi công nghiệp hóa - hiện đại hóa theo mục tiêu đề ra cho từng lộ trình. Cứ như thế, thành công giai đoạn sau nhanh hơn, lớn hơn giai đoạn trước, tạo đà tăng tốc tiếp theo.
Chuyển biến lớn nhất là KT liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá, đã chuyển đổi thành công cơ chế quản lý KT, giải phóng sức sản xuất XH; khuyến khích phát triển các thành phần KT, cải thiện môi trường đầu tư thông thoáng, từng bước hình thành nền KT thị trường, chuyển dịch cơ cấu KT theo hướng tích cực; phát huy tính chủ động, sáng tạo của cơ sở.
Xã Lộc Ninh hôm nay đang “thay da, đổi thịt” từng ngày. Ảnh: Phú Quý
Từ giữa nhiệm kỳ 1991-1996 trở đi là giai đoạn dòng vốn FDI tăng lên rõ nét, tạo đột phá tăng trưởng công nghiệp kéo theo thúc đẩy các lĩnh vực khác trên địa bàn Đồng Nai, Sông Bé.
Đồng chí Phan Văn Trang, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai nhiệm kỳ thứ 2 sau đổi mới, nhớ lại: Tập thể lãnh đạo lúc đó đoàn kết, phân công nhau, cùng nhau làm, anh em mỗi người đều sẵn sàng làm việc nên rất thuận lợi, giải quyết được hết công việc.
Tròn 10 năm thực hiện công cuộc đổi mới, Sông Bé từ một tỉnh nghèo, kém phát triển, Trung ương phải hỗ trợ ngân sách đã đạt tốc độ tăng trưởng khá, hằng năm có đóng góp ngân sách quốc gia, tạo niềm phấn khởi trong cán bộ, đảng viên, nhân dân. Tuy nhiên, thử thách lớn tiếp tục đặt ra đối với công tác lãnh đạo của Đảng bộ, khi Quốc hội quyết định chia tách đơn vị hành chính tỉnh Sông Bé thành 2 tỉnh Bình Phước và Bình Dương.
Tỉnh Bình Phước chính thức tái lập ngày 1-1-1997 với điểm xuất phát thấp. Từ đây, Đảng bộ tỉnh phải tập trung giải quyết những công việc cấp thiết trước mắt, gần như gầy dựng lại quê hương đi lên từ đầu. Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Bình Phước lần thứ VI cuối năm 1997 khẳng định tiếp tục tự lực, tự cường, đẩy mạnh công cuộc đổi mới. Các cấp ủy Đảng và chính quyền chú trọng khai thác mọi nguồn lực, thế mạnh để phát triển KT-XH theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Kết quả trong 3 năm (1998-2000) là tỉnh đã kéo giảm mạnh hơn 8,6 ngàn hộ nghèo đói.
Kiên cường, bền bỉ phấn đấu tiến bộ từng ngày, 28 năm sau ngày tái lập tỉnh, diện mạo Bình Phước đã hoàn toàn “thay da đổi thịt”, ngày càng khang trang, đời sống của phần lớn người dân cải thiện rõ rệt. Từ một nền KT nhỏ bé, quy mô đã tăng gấp 92 lần, tốc độ tăng trưởng liên tục dẫn đầu vùng Ðông Nam Bộ, điều đó cho thấy Đảng bộ đã đưa địa phương đi nhanh và đúng hướng và tỉnh vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2025.
Thực hiện nghị quyết của các đại hội, chúng tôi xác định phải cố gắng giữ gìn 1/3 diện tích đất của tỉnh là rừng tự nhiên. Cuối nhiệm kỳ 2005-2010, tỉnh đi vào thu hút đầu tư có chọn lọc, doanh nghiệp nào có khả năng tiếp cận công nghệ - kỹ thuật cao, không có yếu tố hủy hoại môi trường, thì chúng ta đặt vấn đề đầu tư.
Ðồng chí Võ Văn Một, nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Ðồng Nai
Bà Đinh Thị Kim Điều, người uy tín ở ấp 1, xã Tân An (tỉnh Đồng Nai) cho rằng: Đảng bộ tỉnh Bình Phước trước đây đã lãnh đạo đạt thành tựu nổi bật về KT-XH, hạ tầng và đời sống nhân dân.
“Chúng tôi mong lãnh đạo tỉnh Đồng Nai mới tiếp tục hỗ trợ phát triển sản xuất, tạo việc làm ổn định cho bà con thoát nghèo bền vững; đồng thời, quan tâm bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống dân tộc, nâng cao chất lượng giáo dục và chăm sóc y tế, những điều này sẽ giúp đồng bào yên tâm gắn bó phát triển cùng quê hương” - bà Điều bày tỏ.
Thực hiện những bước đi táo bạo, giải pháp khác biệt, đi sâu các mũi đột phá, Đảng bộ tỉnh Đồng Nai đã dẫn dắt hệ thống chính trị, nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp nơi đây làm nên những kỳ tích tuyệt vời, sở hữu thành quả đổi mới trọn vẹn, phát huy tốt vai trò sứ mệnh thuộc nhóm địa phương đầu tàu KT quốc gia. Là điển hình cả nước về nâng cao chất lượng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tận dụng cơ hội thu hút đầu tư có bước phát triển nhảy vọt, Đảng bộ tỉnh đã nghiêm túc tính toán chiến lược phát triển căn cơ cho địa phương, nhất quán thu hút đầu tư có chọn lọc và tiên phong ấn định thực hiện mục tiêu cam kết net zero.
Lý tưởng, sự cống hiến cao nhất mà các thế hệ lãnh đạo tỉnh hướng đến là mỗi người dân được thật sự ấm no, hạnh phúc. Nhiều năm qua, Đảng bộ tỉnh ưu tiên phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, khơi dậy nguồn nội lực khổng lồ chung tay tham gia Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Đồng Nai giữ vững vị trí lá cờ đầu cả nước về số xã nông thôn mới kiểu mẫu, đứng thứ 2 về số xã nông thôn mới nâng cao. Đó còn là kết quả tỉnh thường xuyên chỉ đạo, điều hành thực hiện tốt công tác bảo đảm an sinh, phúc lợi xã hội, chăm lo các đối tượng chính sách, người có công... Với hơn 2 ngàn căn nhà xây mới năm 2025, tỉnh đã về đích trước kế hoạch hoàn thành Chương trình Mục tiêu quốc gia xóa nhà tạm, nhà dột nát.
Anh Phạm Thanh Kiên sinh ra thuộc thế hệ 8X đời đầu ở xã Xuân Hòa chia sẻ: “Bản thân được sinh ra từ những năm đầu đổi mới, quá trình lớn lên gắn với sự phát triển của đất nước, tôi nhận thấy sự chuyển biến tích cực của quê hương từng ngày. Nhất là từ khi xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu càng tạo thay đổi lớn về thu nhập, đời sống người dân, an ninh trật tự rất tốt”.
Tinh thần gần dân, sát với dân, vì dân của lãnh đạo Đảng bộ tỉnh Bình Phước và tỉnh Đồng Nai (cũ) càng được minh chứng thuyết phục trong đại dịch Covid-19. Đoàn kết lèo lái khơi dậy sức mạnh nội sinh trong nhân dân, thích ứng linh hoạt, an toàn, từng bước kiểm soát, đẩy lùi dịch bệnh, xoay chuyển tình thế chuyển sang trạng thái “bình thường mới”, phục hồi KT hiệu quả, đã ghi dấu ấn năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ tỉnh trong mọi hoàn cảnh.
Người dân ngày càng tin tưởng và gắn bó với Đảng và điều này càng có ý nghĩa ở địa bàn đặc thù có nhiều thành phần dân tộc và đông đồng bào có đạo. Quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn XH được tăng cường. Việc giữ vững tuyến biên giới hòa bình, hữu nghị với nước bạn Campuchia tạo ổn định để nội địa phát triển.
Định vị tâm thế mới tiến vào kỷ nguyên vươn mình
Dấu ấn lớn nhất của Đảng bộ tỉnh Đồng Nai trong những năm đổi mới gần đây phải kể đến nỗ lực gấp đôi, gấp ba đẩy nhanh quá trình tái thiết không gian phát triển, làm mới động lực tăng trưởng cho Đồng Nai trở thành cực tăng trưởng KT phía Nam, hạt nhân kích thích lan tỏa phát triển cả khu vực. Cuộc cách mạng sắp xếp đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy, vận hành thông suốt mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được Đảng bộ tỉnh lãnh đạo sâu sát, càng tiếp thêm động lực tái cấu trúc toàn diện không gian phát triển.
Bám sát Quy hoạch tỉnh giai đoạn mới xoay quanh 2 điểm nhấn gồm: Cảng hàng không quốc tế Long Thành và lưu vực sông Đồng Nai, Đảng bộ tỉnh liên tiếp cho ra đời hàng loạt chủ trương, quyết sách chiến lược khả thi, sát thực tiễn, hợp lòng dân, quyết đoán chuẩn bị bước đệm cần thiết cho Đồng Nai vượt qua giới hạn của mô hình phát triển truyền thống, biến vùng đất có tới 59 khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao đã thành lập, trở thành địa chỉ hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư tầm cỡ thế giới. Đỉnh cao quyết tâm, Thường trực Tỉnh ủy chỉ đạo nhiệm vụ cấp bách - hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng KT 10%, thu ngân sách 100 ngàn tỷ đồng cuối năm 2025.
Đồng Nai hiện sở hữu tiềm lực vượt trội phục vụ tăng trưởng KT lâu dài, với đầy đủ 5 phương thức giao thông đồng bộ, hiện đại. Mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông kết nối vùng đang hoàn thiện hơn bao giờ hết, một phần nhờ các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng bộ tỉnh luôn đề cao thực hành dân chủ cơ sở, gặp gỡ đối thoại bà con vùng dự án, đặt lợi ích chính đáng của nhân dân lên cao nhất, qua đó tạo sự đồng thuận cao.
Tranh thủ tối đa mọi nguồn lực để rút ngắn lộ trình phát triển, Đồng Nai hôm nay tự hào thuộc nhóm đứng đầu cả nước về tốc độ tăng trưởng, quy mô KT, công nghiệp hóa, đô thị hóa và đóng góp vào ngân sách nhà nước.
Với thế và lực to lớn tích lũy qua gần 40 năm đổi mới, cộng hưởng tiềm năng, lợi thế sáp nhập 2 tỉnh: Bình Phước và Đồng Nai (cũ), Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Nai mới như nhân đôi sức mạnh, bản lĩnh, trí tuệ, quyết tâm dẫn dắt gần 4,5 triệu dân hiện thực hóa thành công tầm nhìn xa, khát vọng lớn trong kỷ nguyên vươn mình.
Chưa bao giờ nhịp độ đổi mới ở Đồng Nai lại sôi động như bây giờ!
T.H