Đông Nam Á và 'ván cược' hydro xanh
Một mô hình thiết kế tài chở hydro của Hàn Quốc. Ảnh: Pusan National University
Tuy nhiên, sự ủng hộ này sẽ phụ thuộc vào khả năng thực hiện lời hứa của các nhà hoạch định chính sách. Sự nhiệt tình của công chúng có thể trở nên tiêu cực nếu công chúng buộc phải trả giá cao cho hydro xanh hoặc khi những lo ngại về sự an toàn của nó nảy sinh và vẫn chưa được giải quyết.
Hydro - con đường để trung hòa carbon Một chất xúc tác quan trọng trong việc tạo ra sự quan tâm quốc tế đối với hydro carbon thấp đến từ báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) vào tháng 6/2019 được chuẩn bị cho hội nghị G20 tại Nhật Bản, trong đó đánh giá cao tính linh hoạt của hydro như một chất thay thế cho nhiên liệu hóa thạch và là chất bổ sung cho điện trong các lĩnh vực như giao thông vận tải, sưởi ấm, sản xuất sắt thép và phát điện. Các báo cáo tiếp theo được công bố ngay sau đó của Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA), Hội đồng Hydrogen, Goldman Sachs và Ủy ban Chuyển đổi Năng lượng đã khơi dậy một "làn sóng ủng hộ" mới hướng tới việc tạo ra nền kinh tế hydro toàn cầu. Các báo cáo này được đưa ra vào thời điểm ASEAN đang phải vật lộn để đạt được những mục tiêu năng lượng tái tạo nhằm đạt được 23% thị phần năng lượng tái tạo trong mục tiêu cung cấp năng lượng sơ cấp (TPES) theo Kế hoạch Hành động ASEAN về Hợp tác Năng lượng (APAEC) 2016-2025 Giai đoạn II: 2021-2025. Trong làn sóng hydro mới nhất này, Triển vọng năng lượng ASEAN lần thứ 7 được công bố vào tháng 9/2022 đã xác định hydro carbon thấp là một trong những công nghệ mới nổi quan trọng có thể giúp các quốc gia thành viên ASEAN đạt được mục tiêu phi carbon hóa trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Một số nền kinh tế Đông Nam Á kể từ đó đã đặc biệt quan tâm đến việc khám phá hydro carbon thấp như một thành phần chính trong các chiến lược phi carbon hóa của họ.
Mặc dù hydro không thải ra khí nhà kính (GHG) khi sử dụng, nhưng nó có thể thải ra CO2 tùy thuộc vào cách sản xuất. Mã màu là một cách không chính thức để phân biệt các quy trình sản xuất. Hydro xanh lam và xanh lục là dạng sạch hơn, thường được gọi là hydro carbon thấp (hoặc "sạch"). Điều này trái ngược với hydro đen, xám và nâu được sản xuất thông qua nhiên liệu hóa thạch dẫn đến phát thải CO2. Những người ủng hộ hydro carbon thấp cho rằng nó có thể đóng vai trò quan trọng trong các nỗ lực phi carbon hóa trong những lĩnh vực khó giảm thiểu như công nghiệp nặng và vận tải (vận tải biển và hàng không), thay thế nhiên liệu hóa thạch trong sản xuất điện và tăng cường an ninh năng lượng bằng cách giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu.
Hydro xanh lam được sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch- thường là khí tự nhiên- bằng công nghệ thu giữ carbon. Tuy nhiên, sản xuất sẽ trở nên đắt đỏ hơn do giá khí đốt tăng, làm suy yếu các lợi ích về an ninh năng lượng. Hydro xanh được sản xuất từ nước bằng những nguồn năng lượng tái tạo thông qua quá trình điện phân, khiến đây trở thành loại hydro sạch nhất. Mặc dù hiện tại đây là lựa chọn đắt đỏ nhất và kém hiệu quả nhất, nhưng những tiến bộ trong công nghệ điện phân đang giúp giảm chi phí, khiến nó trở thành giải pháp khử carbon khả thi trong dài hạn. Hydro xanh cũng là dạng hydro phù hợp nhất đối với khu vực ASEAN xét về góc độ sản xuất cũng như tiềm năng tài nguyên năng lượng tái tạo dồi dào của Đông Nam Á.
Cho đến nay, bốn quốc gia đã công bố các chiến lược và lộ trình phát triển hydro quốc gia của họ, bao gồm Singapore (tháng 10/2022), Malaysia (tháng 10/2023), Indonesia (tháng 12/2023) và Việt Nam (tháng 2/2024). Trong khi các quốc gia này tìm cách tận dụng làn sóng hydro toàn cầu hiện tại, những tài liệu quốc gia tương ứng phản ánh hoàn cảnh riêng của họ - chẳng hạn như khả năng tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên và tài chính cũng như những cân nhắc về cơ sở hạ tầng - cũng như tham vọng của chính phủ, các ưu tiên chính sách cụ thể và những lĩnh vực trọng tâm theo ngành. Cả bốn nước đều nhấn mạnh tiềm năng của hydro đối với quá trình khử carbon với cách tiếp cận theo từng giai đoạn dựa trên những mốc thời gian khác nhau. Malaysia, Việt Nam và Indonesia với tiềm năng năng lượng tái tạo dồi dào cũng đã đưa vào văn kiện của họ các chiến lược hướng đến xuất khẩu.
Thách thức phía trước
Sự quan tâm ngày càng tăng của chính phủ và công chúng đối với hydro carbon thấp trên khắp Đông Nam Á tạo nên một chiều hướng mới cho bối cảnh năng lượng đang phát triển của khu vực, nhưng điều cần thiết là phải củng cố sự nhiệt tình này. Cho đến nay vẫn chưa có dự án hydro xanh thương mại quy mô lớn nào đang hoạt động ở Đông Nam Á.
Tốc độ phát triển hydro xanh ở khu vực ASEAN phụ thuộc vào một số yếu tố quốc tế và trong nước. Đầu tiên, có những thách thức về kỹ thuật-kinh tế, bao gồm chi phí của máy điện phân và độ tin cậy của chúng. Thứ hai, các nước Đông Nam Á cần phát triển những cơ chế thị trường có liên quan, luật pháp trong nước, khuôn khổ quản lý và giao thức an toàn, cũng như cơ sở hạ tầng vật chất để vận chuyển và lưu trữ hydro. Thứ ba, cần phải hài hòa các tiêu chuẩn quốc tế về sản xuất hydro, vận chuyển xuyên biên giới và những chương trình chứng nhận toàn cầu để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại hydro toàn cầu. Thứ tư, cần phải đầu tư đáng kể để tăng cường năng lực năng lượng tái tạo chưa phát triển của Đông Nam Á, vốn là điều cần thiết để hỗ trợ sản xuất hydro xanh quy mô lớn, cũng như tài trợ cho các dự án hydro xanh.
Thứ năm, nguồn tài nguyên độc đáo và tiềm năng năng lượng tái tạo của khu vực cho thấy các giải pháp carbon thấp khác, chẳng hạn như điện khí hóa trực tiếp thông qua các nguồn tái tạo, năng lượng sinh học, thu giữ và lưu trữ carbon có thể là những giải pháp thay thế khả thi hơn về mặt chi phí và độ tin cậy. Ngoài ra, khu vực cũng quan tâm trở lại đến năng lượng hạt nhân dựa trên các công nghệ lò phản ứng mô-đun nhỏ mới nhất. Những công nghệ này có thể thu hút sự chú ý và nguồn lực khỏi hydro xanh, đặc biệt là khi xét đến tiến độ chậm chạp của nền kinh tế hydro toàn cầu, những thách thức mà các nhà phát triển dự án hydro xanh phải đối mặt trong việc đảm bảo các thỏa thuận mua bán và sự cạnh tranh với những trung tâm dữ liệu để cung cấp điện. Trên thực tế, IEA lưu ý rằng việc sử dụng hydro (và amoniac) ở Đông Nam Á sẽ vẫn ở mức nhỏ vào năm 2050 trong cả Kịch bản chính sách đã nêu (STEPS) và Kịch bản cam kết đã công bố (APS), so với các nguồn nhiên liệu sinh học và tái tạo khác do cân nhắc đến chi phí. Về vấn đề này, các chính phủ Đông Nam Á nên đảm bảo rằng chiến lược hydro của họ bổ sung chứ không phải là áp đặt chính sách công nghiệp carbon thấp rộng hơn của quốc gia.
Cuối cùng, Malaysia và Indonesia đã công bố mục tiêu trở thành những nước xuất khẩu hydro xanh đáng kể để tạo ra doanh thu xuất khẩu. Tuy nhiên, họ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà sản xuất mới nổi khác ở Ấn Độ, Australia và Trung Đông. Nếu tiềm năng xuất khẩu hydro xanh bị suy giảm, các chính phủ Đông Nam Á có thể đánh giá lại mối quan tâm của mình. Để cạnh tranh tốt hơn, các quốc gia thành viên ASEAN nên chú trọng hơn vào hợp tác khu vực để tối đa hóa tác động của những nỗ lực sản xuất hydro quốc gia của họ.
Cần lưu ý rằng đã có ba "làn sóng ủng hộ" trước đó để mở rộng quy mô sản xuất hydro vào những năm 1970, 1990 và đầu những năm 2000 tại Mỹ, châu Âu và Nhật Bản. Các "làn sóng" trước đó đã lắng xuống do chi phí thực tế và khi các nhà hoạch định chính sách và công chúng bắt đầu hiểu được quy mô của những thách thức trong việc áp dụng hydro trên diện rộng; dẫn đến sự chuyển hướng chú ý sang các giải pháp khác.
Việc làn sóng hiện tại có duy trì hay lắng xuống sẽ phụ thuộc vào khả năng của các chính phủ trong việc giải quyết những thách thức nêu trên và triển khai thực hiện, trong bối cảnh sự hỗ trợ của công chúng trong tương lai phụ thuộc vào tiến độ rõ ràng và lợi ích hữu hình cho người dân nói chung. Nếu các dự án hydro xanh không trở thành hiện thực, hoặc nếu công chúng buộc phải chịu chi phí cao cho việc sử dụng nó, hoặc nếu những lo ngại về sự an toàn của nó phát sinh và vẫn chưa được giải quyết, thì sự quan tâm của công chúng đối với hydro xanh có thể sẽ giảm sút. Tệ hơn nữa, sự ủng hộ đó có thể chuyển thành tiêu cực và điều này có thể dẫn đến sự phản kháng hoặc phản đối của cộng đồng, có khả năng dẫn đến sự chậm trễ hoặc hủy bỏ các dự án hydro đã được lên kế hoạch.
Hydro xanh lam được sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch- thường là khí tự nhiên- bằng công nghệ thu giữ carbon. Tuy nhiên, sản xuất sẽ trở nên đắt đỏ hơn do giá khí đốt tăng, làm suy yếu các lợi ích về an ninh năng lượng. Hydro xanh được sản xuất từ nước bằng những nguồn năng lượng tái tạo thông qua quá trình điện phân, khiến đây trở thành loại hydro sạch nhất. Mặc dù hiện tại đây là lựa chọn đắt đỏ nhất và kém hiệu quả nhất, nhưng những tiến bộ trong công nghệ điện phân đang giúp giảm chi phí, khiến nó trở thành giải pháp khử carbon khả thi trong dài hạn. Hydro xanh cũng là dạng hydro phù hợp nhất đối với khu vực ASEAN xét về góc độ sản xuất cũng như tiềm năng tài nguyên năng lượng tái tạo dồi dào của Đông Nam Á.
Cho đến nay, bốn quốc gia đã công bố các chiến lược và lộ trình phát triển hydro quốc gia của họ, bao gồm Singapore (tháng 10/2022), Malaysia (tháng 10/2023), Indonesia (tháng 12/2023) và Việt Nam (tháng 2/2024). Trong khi các quốc gia này tìm cách tận dụng làn sóng hydro toàn cầu hiện tại, những tài liệu quốc gia tương ứng phản ánh hoàn cảnh riêng của họ - chẳng hạn như khả năng tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên và tài chính cũng như những cân nhắc về cơ sở hạ tầng - cũng như tham vọng của chính phủ, các ưu tiên chính sách cụ thể và những lĩnh vực trọng tâm theo ngành. Cả bốn nước đều nhấn mạnh tiềm năng của hydro đối với quá trình khử carbon với cách tiếp cận theo từng giai đoạn dựa trên những mốc thời gian khác nhau. Malaysia, Việt Nam và Indonesia với tiềm năng năng lượng tái tạo dồi dào cũng đã đưa vào văn kiện của họ các chiến lược hướng đến xuất khẩu.
Thách thức phía trước
Sự quan tâm ngày càng tăng của chính phủ và công chúng đối với hydro carbon thấp trên khắp Đông Nam Á tạo nên một chiều hướng mới cho bối cảnh năng lượng đang phát triển của khu vực, nhưng điều cần thiết là phải củng cố sự nhiệt tình này. Cho đến nay vẫn chưa có dự án hydro xanh thương mại quy mô lớn nào đang hoạt động ở Đông Nam Á.
Tốc độ phát triển hydro xanh ở khu vực ASEAN phụ thuộc vào một số yếu tố quốc tế và trong nước. Đầu tiên, có những thách thức về kỹ thuật-kinh tế, bao gồm chi phí của máy điện phân và độ tin cậy của chúng. Thứ hai, các nước Đông Nam Á cần phát triển những cơ chế thị trường có liên quan, luật pháp trong nước, khuôn khổ quản lý và giao thức an toàn, cũng như cơ sở hạ tầng vật chất để vận chuyển và lưu trữ hydro. Thứ ba, cần phải hài hòa các tiêu chuẩn quốc tế về sản xuất hydro, vận chuyển xuyên biên giới và những chương trình chứng nhận toàn cầu để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại hydro toàn cầu. Thứ tư, cần phải đầu tư đáng kể để tăng cường năng lực năng lượng tái tạo chưa phát triển của Đông Nam Á, vốn là điều cần thiết để hỗ trợ sản xuất hydro xanh quy mô lớn, cũng như tài trợ cho các dự án hydro xanh.
Thứ năm, nguồn tài nguyên độc đáo và tiềm năng năng lượng tái tạo của khu vực cho thấy các giải pháp carbon thấp khác, chẳng hạn như điện khí hóa trực tiếp thông qua các nguồn tái tạo, năng lượng sinh học, thu giữ và lưu trữ carbon có thể là những giải pháp thay thế khả thi hơn về mặt chi phí và độ tin cậy. Ngoài ra, khu vực cũng quan tâm trở lại đến năng lượng hạt nhân dựa trên các công nghệ lò phản ứng mô-đun nhỏ mới nhất. Những công nghệ này có thể thu hút sự chú ý và nguồn lực khỏi hydro xanh, đặc biệt là khi xét đến tiến độ chậm chạp của nền kinh tế hydro toàn cầu, những thách thức mà các nhà phát triển dự án hydro xanh phải đối mặt trong việc đảm bảo các thỏa thuận mua bán và sự cạnh tranh với những trung tâm dữ liệu để cung cấp điện. Trên thực tế, IEA lưu ý rằng việc sử dụng hydro (và amoniac) ở Đông Nam Á sẽ vẫn ở mức nhỏ vào năm 2050 trong cả Kịch bản chính sách đã nêu (STEPS) và Kịch bản cam kết đã công bố (APS), so với các nguồn nhiên liệu sinh học và tái tạo khác do cân nhắc đến chi phí. Về vấn đề này, các chính phủ Đông Nam Á nên đảm bảo rằng chiến lược hydro của họ bổ sung chứ không phải là áp đặt chính sách công nghiệp carbon thấp rộng hơn của quốc gia.
Cuối cùng, Malaysia và Indonesia đã công bố mục tiêu trở thành những nước xuất khẩu hydro xanh đáng kể để tạo ra doanh thu xuất khẩu. Tuy nhiên, họ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà sản xuất mới nổi khác ở Ấn Độ, Australia và Trung Đông. Nếu tiềm năng xuất khẩu hydro xanh bị suy giảm, các chính phủ Đông Nam Á có thể đánh giá lại mối quan tâm của mình. Để cạnh tranh tốt hơn, các quốc gia thành viên ASEAN nên chú trọng hơn vào hợp tác khu vực để tối đa hóa tác động của những nỗ lực sản xuất hydro quốc gia của họ.
Cần lưu ý rằng đã có ba "làn sóng ủng hộ" trước đó để mở rộng quy mô sản xuất hydro vào những năm 1970, 1990 và đầu những năm 2000 tại Mỹ, châu Âu và Nhật Bản. Các "làn sóng" trước đó đã lắng xuống do chi phí thực tế và khi các nhà hoạch định chính sách và công chúng bắt đầu hiểu được quy mô của những thách thức trong việc áp dụng hydro trên diện rộng; dẫn đến sự chuyển hướng chú ý sang các giải pháp khác.
Việc làn sóng hiện tại có duy trì hay lắng xuống sẽ phụ thuộc vào khả năng của các chính phủ trong việc giải quyết những thách thức nêu trên và triển khai thực hiện, trong bối cảnh sự hỗ trợ của công chúng trong tương lai phụ thuộc vào tiến độ rõ ràng và lợi ích hữu hình cho người dân nói chung. Nếu các dự án hydro xanh không trở thành hiện thực, hoặc nếu công chúng buộc phải chịu chi phí cao cho việc sử dụng nó, hoặc nếu những lo ngại về sự an toàn của nó phát sinh và vẫn chưa được giải quyết, thì sự quan tâm của công chúng đối với hydro xanh có thể sẽ giảm sút. Tệ hơn nữa, sự ủng hộ đó có thể chuyển thành tiêu cực và điều này có thể dẫn đến sự phản kháng hoặc phản đối của cộng đồng, có khả năng dẫn đến sự chậm trễ hoặc hủy bỏ các dự án hydro đã được lên kế hoạch.
Đỗ Vân/BNEWS/Vnanet.Vn
Nguồn Bnews : https://bnews.vn/dong-nam-a-va-van-cuoc-hydro-xanh/377479.html
Tin khác
Du lịch Việt Nam phục hồi ấn tượng
một giờ trước
Thứ biến đổi vũ trụ 13 tỉ năm trước lộ ra trong bức ảnh NASA
3 giờ trước
Đưa năng lượng tái tạo thành động lực kinh tế
5 giờ trước
EVN tích cực đàm phán, tìm giải pháp tháo gỡ vướng mắc đối với các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp
5 giờ trước
IEA: Nhu cầu dầu của Trung Quốc sắp đạt đỉnh, thế giới sẽ thừa nhiều dầu
5 giờ trước
Sẽ miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm, bãi bỏ thuế môn bài
4 giờ trước