Dòng tiền lớn 'xoay tua' nhóm trụ: Cơ hội hay bẫy kỳ vọng?

6 giờ trướcBài gốc

Không chỉ điểm số, thanh khoản cũng tăng vọt khi từ đầu tháng 8 đến nay, giá trị giao dịch bình quân toàn thị trường duy trì quanh mức 47.000 tỷ đồng/phiên, cho thấy dòng tiền lớn đã thực sự quay trở lại.

Điểm nổi bật là dòng tiền này không phân tán, mà tập trung chủ yếu vào nhóm cổ phiếu dẫn dắt, là những mã vốn hóa lớn, có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số VN-Index như ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, thép hay dầu khí. Sự trở lại đầy sức nặng của dòng vốn ngay lập tức tạo ra nhiều kỳ vọng cho một nhịp tăng bền vững, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn rủi ro nếu đó chỉ là động thái ngắn hạn mang tính “dòng tiền nóng”.

Để nhìn rõ bức tranh, cần phân tích đồng thời các động lực thúc đẩy, cơ hội mà dòng tiền mang lại và những rủi ro có thể khiến thị trường điều chỉnh trở lại.

Sức hút trở lại của nhóm cổ phiếu dẫn dắt

Trong cấu trúc thị trường chứng khoán Việt Nam, nhóm cổ phiếu dẫn dắt - thường tập trung ở rổ VN30 - được xem là “đầu tàu”, có khả năng quyết định nhịp đi của chỉ số chung nhờ vốn hóa lớn và thanh khoản cao. Khi nhóm này bứt phá, hiệu ứng lan tỏa thường kéo cả thị trường đi lên.

Thời điểm hiện tại, sự bứt phá thể hiện rõ nhất ở một số ngành trụ cột. Ngân hàng, với các mã như VCB, BID, CTG, MBB, ghi nhận thanh khoản gấp đôi mức trung bình 20 phiên gần nhất. Nhóm chứng khoán (SSI, VND, HCM, VIX) có những phiên giao dịch lên tới 20 - 30 triệu cổ phiếu, phản ánh kỳ vọng tích cực về triển vọng thị trường. Thép, với đại diện HPG, tăng mạnh nhờ kỳ vọng nhu cầu xây dựng và đầu tư công phục hồi. Trong khi đó, dầu khí cũng hưởng lợi từ việc giá dầu thế giới duy trì ở mức cao.

Động lực thúc đẩy dòng tiền

Sự trở lại mạnh mẽ của dòng vốn trên thị trường chứng khoán thời gian qua không phải ngẫu nhiên, mà được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố, từ vĩ mô đến nội tại doanh nghiệp.

Mặt bằng lãi suất huy động hiện vẫn ở vùng thấp nhất nhiều năm. Lãi suất tiền gửi ngắn hạn tại nhóm ngân hàng Big4 chỉ quanh 3 - 3,5%/năm, thấp hơn đáng kể so với kỳ vọng lợi suất từ chứng khoán. Khi chi phí cơ hội giảm, dòng tiền nhàn rỗi từ dân cư và doanh nghiệp có xu hướng dịch chuyển sang các kênh đầu tư rủi ro hơn, trong đó cổ phiếu là lựa chọn ưu tiên.

Thanh khoản tín dụng trong nền kinh tế cũng đang dần khơi thông. Sáu tháng đầu năm 2025, tăng trưởng tín dụng đạt 9,9% so với cuối năm 2024 và tăng hơn 19% so với cùng kỳ, phản ánh sự hồi phục nhu cầu vốn. Điều này không chỉ hỗ trợ trực tiếp cho nhóm ngân hàng mà còn lan tỏa tích cực tới các ngành sản xuất và tiêu dùng.

Về yếu tố bên ngoài, diễn biến tỷ giá và chính sách tiền tệ toàn cầu cũng ảnh hưởng lớn tới dòng vốn. Mặc dù tỷ giá USD/VND đã vượt mốc 26.000, phản ánh áp lực từ đồng USD mạnh lên, nhưng mức biến động của VND vẫn thấp hơn so với nhiều đồng tiền châu Á khác. Ngân hàng Nhà nước tiếp tục can thiệp linh hoạt để hạn chế rủi ro tỷ giá, trong khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phát tín hiệu có thể hạ lãi suất trong tháng 9 tới. Đây là yếu tố quan trọng hỗ trợ dòng vốn vào các thị trường mới nổi, cộng hưởng với việc ETF hút ròng và khối ngoại mua ròng hàng nghìn tỷ đồng.

Ngoài ra, kết quả kinh doanh quý II của nhiều doanh nghiệp niêm yết vượt kỳ vọng. Ngân hàng báo lãi tăng trưởng hai chữ số, công ty chứng khoán hưởng lợi từ thanh khoản bùng nổ, còn Hòa Phát (HPG) ghi nhận dấu hiệu phục hồi nhờ tiêu thụ thép cải thiện. Những “câu chuyện riêng” này trở thành chất xúc tác rõ nét, kéo dòng tiền quay lại nhóm cổ phiếu dẫn dắt.

Từ góc độ kỹ thuật, VN-Index đã vượt qua vùng kháng cự quan trọng, trong khi thanh khoản bình quân từ đầu tháng 8 đến nay đạt khoảng 47.000 tỷ đồng/phiên, cao hơn gần 30% so với giai đoạn tháng 6. Đây là nền tảng khiến tâm lý FOMO gia tăng, góp phần đẩy mạnh dòng tiền vào thị trường.

Cơ hội từ nền tảng sóng tăng mới

Sự trở lại mạnh mẽ của dòng tiền lớn không chỉ tạo ra sự sôi động ngắn hạn, mà còn mở ra nhiều cơ hội tiềm năng cho nhà đầu tư trong trung và dài hạn. Những cơ hội này được phản ánh qua bốn khía cạnh nổi bật:

Thứ nhất, bluechips quay lại vai trò “đầu tàu”. Với vốn hóa lớn và tính dẫn dắt, nhóm ngân hàng, chứng khoán, thép, dầu khí đồng loạt bứt phá, giúp VN-Index tăng điểm trên nền thanh khoản cao kỷ lục. Đây là sự khác biệt quan trọng so với những “sóng đầu cơ” chỉ tập trung ở penny, bởi bluechips có khả năng tạo mặt bằng giá bền vững hơn.

Thứ hai, thanh khoản duy trì ở mức cao. Phiên 16/8 ghi nhận giá trị khớp lệnh hơn 59.500 tỷ đồng, cao nhất kể từ năm 2024. Từ đầu tháng 8 đến nay, thanh khoản bình quân quanh 47.000 - 50.000 tỷ đồng/phiên, cao hơn 30% so với giai đoạn tháng 6. Điều này cho thấy dòng tiền lớn thực sự nhập cuộc và có khả năng duy trì trong trung hạn.

Thứ ba, định giá thị trường vẫn hấp dẫn. Nhiều cổ phiếu VN30 hiện giao dịch ở mức P/E thấp hơn trung bình khu vực, tạo dư địa thu hút dòng vốn trung - dài hạn.

Thứ tư, môi trường vĩ mô thuận lợi. Tăng trưởng tín dụng 6 tháng đạt gần 10%, lãi suất duy trì ở vùng thấp, chính sách tiền tệ theo hướng hỗ trợ tăng trưởng.

Việt Nam tiếp tục đặt mục tiêu GDP cả năm 2025 ở mức 8% trở lên, lạm phát dưới 4,5%, tỷ giá dù có áp lực nhưng vẫn được kiểm soát trong biên độ. Những yếu tố này giúp doanh nghiệp giảm chi phí vốn, đồng thời khuyến khích dòng tiền từ kênh tiết kiệm dịch chuyển sang chứng khoán.

Cuối cùng, các yếu tố hỗ trợ bên ngoài cũng dần tích cực. Một số chính sách thương mại, thuế quan quốc tế được điều chỉnh theo hướng có lợi hơn cho hàng xuất khẩu Việt Nam, giảm áp lực cho doanh nghiệp niêm yết trong các ngành dệt may, thủy sản, gỗ. Đây là yếu tố bổ trợ giúp tâm lý nhà đầu tư ổn định, đồng thời mở ra dư địa để dòng vốn ngoại gia tăng hiện diện.

Nhưng đâu là “bẫy kỳ vọng”?

Sự bùng nổ thanh khoản hiện tại mang lại nhiều tín hiệu tích cực, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu nhìn lại những bài học trong quá khứ. Thị trường từng nhiều lần chứng kiến dòng tiền đổ mạnh vào VN30 trong các giai đoạn 2018 hay 2021, tạo cảm giác hưng phấn ngắn hạn nhưng nhanh chóng đảo chiều khi bối cảnh vĩ mô xấu đi hoặc định giá trở nên quá cao. Điều này cho thấy sự hưng phấn nhất thời có thể dễ dàng đánh lừa nhà đầu tư, khiến họ mua vào ở vùng giá đỉnh.

Một rủi ro đáng lưu ý khác là dòng tiền mang tính ngắn hạn. Một phần của thanh khoản đến từ giao dịch ký quỹ (margin) hoặc hoạt động cơ cấu ETF, vốn có thể đảo chiều rất nhanh khi thị trường biến động, để lại khoảng trống thanh khoản.

Ở góc độ vĩ mô, rủi ro quốc tế vẫn hiện hữu. Nếu Fed duy trì lãi suất cao hơn kỳ vọng, áp lực tỷ giá sẽ quay trở lại, kéo theo nguy cơ dòng vốn ngoại đảo chiều bán ròng.

Đồng thời, giá dầu và hàng hóa thế giới biến động mạnh có thể tác động tiêu cực đến nhóm cổ phiếu trụ cột như dầu khí hay thép.

Về định giá, thị trường hiện không còn rẻ. P/E rổ VN30 đã tăng lên khoảng 13,7 lần, cao hơn đáng kể so với mức 12 lần cùng kỳ năm ngoái. Khi dư địa tăng giá thu hẹp, thị trường dễ bị tổn thương trước các thông tin tiêu cực hoặc cú sốc bên ngoài.

Cuối cùng, tâm lý FOMO cũng là một “cái bẫy” thường thấy. Nhà đầu tư cá nhân đổ xô mua đuổi cổ phiếu trụ hoặc cổ phiếu đã tăng nóng dễ bị kẹp hàng nếu thị trường rung lắc. Biểu hiện thường thấy là giá cổ phiếu tăng nhanh trong ngắn hạn nhưng không duy trì được lâu, thanh khoản cao nhưng không đi kèm với xu hướng bền vững.

Lời khuyên cho nhà đầu tư

Trong bối cảnh hiện tại, nhà đầu tư cần một chiến lược linh hoạt nhưng kỷ luật để vừa nắm bắt cơ hội, vừa kiểm soát rủi ro. Một tâm lý vững vàng là điều cần thiết để tránh rơi vào tình trạng FOMO - mua đuổi thiếu cân nhắc - dẫn đến các quyết định đầu tư thiếu tỉnh táo.

Nếu thị trường tiếp tục vượt các ngưỡng kháng cự quan trọng với thanh khoản duy trì cao, nhà đầu tư có thể cân nhắc gia tăng tỷ trọng cổ phiếu, ưu tiên nhóm ngân hàng, chứng khoán, bất động sản - những ngành có nền tảng cơ bản tương đối tốt. Ngược lại, nếu VN-Index không giữ được vùng hỗ trợ, ưu tiên vẫn là bảo toàn vốn, hạn chế mua đuổi, duy trì tỷ trọng tiền mặt cao. Các nhà đầu tư ngắn hạn có thể tận dụng nhịp rung lắc để trading trong biên độ, nhưng cần kỷ luật cắt lỗ chặt chẽ. Với tầm nhìn dài hạn, việc chọn lọc các cổ phiếu đầu ngành, có sức khỏe tài chính vững, định giá hợp lý và triển vọng tăng trưởng lợi nhuận ổn định trong 2 - 3 năm tới vẫn là chiến lược an toàn.

Một yếu tố quan trọng khác là dòng vốn tổ chức, đặc biệt là các quỹ ETF ngoại. Trong vài năm gần đây, các quỹ như FTSE Vietnam ETF, VanEck Vectors Vietnam ETF, VFMVN Diamond ETF, Fubon FTSE Vietnam ETF… đã trở thành nhân tố quan trọng chi phối thanh khoản thị trường. Với quy mô danh mục hàng chục nghìn tỷ đồng, các quỹ này thường xuyên tái cơ cấu định kỳ hàng quý, tạo ra những dòng tiền vào - ra rất lớn ở các cổ phiếu vốn hóa lớn. Khi các ETF giải ngân, nhóm cổ phiếu trụ, đặc biệt là những mã nằm trong rổ VN30 hoặc đáp ứng tiêu chí vốn hóa, thanh khoản, thường được hưởng lợi trực tiếp. Điều này không chỉ kéo giá các cổ phiếu đó đi lên mà còn lan tỏa sang tâm lý chung của thị trường, khiến nhà đầu tư cá nhân thêm hưng phấn. Ngược lại, khi ETF rút vốn hoặc thực hiện cơ cấu danh mục, áp lực bán có thể rất mạnh và đôi khi đi ngược lại triển vọng cơ bản của doanh nghiệp. Không ít trường hợp, cổ phiếu doanh nghiệp cơ bản tốt vẫn giảm sâu chỉ vì bị loại khỏi rổ, hoặc cổ phiếu bình thường tăng nóng nhờ được thêm mới.

Chính vì vậy, dòng vốn ETF mang tính hai mặt: vừa là lực đẩy thanh khoản, vừa tiềm ẩn rủi ro biến động bất ngờ. Nhà đầu tư cá nhân không thể chỉ nhìn vào dòng vốn nội, mà cần theo dõi sát động thái của các quỹ ETF ngoại, bởi đây có thể là yếu tố quyết định xu thế ngắn hạn của thị trường trong từng giai đoạn.

Ngoài ra, bài học từ các thị trường đi trước cho thấy cần hết sức cẩn trọng với hiện tượng “mua kỳ vọng, bán sự thật”. Trước khi được nâng hạng, thị trường thường tăng mạnh nhờ dòng tiền ngoại đổ vào và tâm lý hưng phấn, nhưng sau khi thông tin chính thức công bố, giá lại có xu hướng điều chỉnh do nhà đầu tư chốt lời. Việt Nam sắp tới có thể trở thành tâm điểm khi FTSE Russell công bố quyết định nâng hạng và đây chắc chắn sẽ tạo thêm những “con sóng” đáng chú ý. Tuy nhiên, cơ hội chỉ thực sự bền vững nếu nhà đầu tư có kỷ luật, phân bổ vốn hợp lý và biết quản trị rủi ro.

Tỉnh táo trước cơ hội và rủi ro

Sự trở lại của dòng tiền lớn vào nhóm cổ phiếu dẫn dắt mang đến tín hiệu tích cực cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Tuy vậy, chứng khoán luôn vận động giữa kỳ vọng và thực tế. Khi kỳ vọng vượt xa thực tế, “bẫy kỳ vọng” có thể xuất hiện bất cứ lúc nào.

Thị trường hiện đang ở ngã rẽ quan trọng. Dòng tiền lớn có thể mở ra chu kỳ tăng trưởng mới, nhưng cũng có thể chỉ tạo ra một nhịp sóng ngắn hạn. Nhà đầu tư khôn ngoan không chỉ nhìn vào bề nổi của sự hưng phấn, mà phải đào sâu để nhận diện đâu là cơ hội thực sự, đâu là chiếc bẫy tiềm ẩn, từ đó đưa ra quyết định sáng suốt và phù hợp với khẩu vị rủi ro của mình.

Nguyễn Thu Bình / (FRM, CIA), Quyền giám đốc Quản trị rủi ro - CTCP Quản lý Quỹ PVI/ Nguyễn Hoàng Lân, Bộ phận Quản trị rủi ro - CTCP Quản lý Quỹ PVI

Nguồn ĐTCK : https://tinnhanhchungkhoan.vn/dong-tien-lon-xoay-tua-nhom-tru-co-hoi-hay-bay-ky-vong-post375799.html