Đồng USD vừa trải qua 6 tháng đầu năm tồi tệ nhất kể từ khi hệ thống Bretton Woods chấm dứt vào năm 1973. Ảnh: X
Trong 6 tháng đầu năm nay, đồng USD đã giảm hơn 10% so với một loạt đồng tiền của các đối tác thương mại chủ chốt của Mỹ. Lần gần nhất đồng USD suy yếu nghiêm trọng như vậy vào đầu năm là năm 1973 – thời điểm Mỹ thực hiện cú xoay trục chấn động khi chấm dứt việc neo đồng USD vào giá vàng.
Đồng USD lao dốc: Hồi chuông cảnh báo
Theo tờ New York Times, lần này, “chấn động” đến từ chính sách tái thiết trật tự thế giới của Tổng thống Trump – với chủ trương áp thuế quyết liệt và đường lối đối ngoại mang xu hướng biệt lập hơn.
Sự kết hợp giữa các đề xuất thương mại của ông Trump, lo ngại lạm phát và gánh nặng nợ công gia tăng đã khiến đồng USD suy yếu. Đồng thời, niềm tin toàn cầu vào vai trò trung tâm của Mỹ trong hệ thống tài chính thế giới cũng đang dần bị xói mòn.
Điều đó đồng nghĩa với việc người Mỹ sẽ tốn kém hơn khi du lịch nước ngoài, trong khi các nhà đầu tư nước ngoài lại trở nên ít mặn mà hơn với tài sản Mỹ, trong bối cảnh chính phủ đang cần vay mượn nhiều hơn. Ở chiều ngược lại, đồng USD yếu hơn có thể giúp xuất khẩu Mỹ tăng sức cạnh tranh và khiến hàng nhập khẩu đắt đỏ hơn. Tuy nhiên, những tác động thương mại thông thường này đang bị xáo trộn bởi các đe dọa thuế quan từ chính Tổng thống Trump.
Ngay cả khi ông Trump đã từ bỏ phần lớn các biện pháp thuế quan cực đoan và thị trường cổ phiếu – trái phiếu Mỹ đã phục hồi, đồng USD vẫn tiếp tục suy giảm.
“Việc đồng USD yếu hay mạnh không phải là vấn đề chính”, ông Steve Englander, Giám đốc nghiên cứu thị trường ngoại hối nhóm G10 toàn cầu tại ngân hàng Standard Chartered nhận định. “Vấn đề nằm ở chỗ: điều đó đang cho bạn thấy thế giới nhìn nhận chính sách của bạn ra sao”.
Từ kỳ vọng đến hoang mang: Các chính sách đẩy đồng USD trượt dốc
Ban đầu, đồng USD tăng vọt khi ông Trump tái đắc cử. Giống như các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán, những người chơi tiền tệ coi ông là người ủng hộ tăng trưởng và ủng hộ doanh nghiệp, có khả năng thu hút đầu tư từ khắp nơi trên thế giới và làm tăng nhu cầu đối với đồng tiền Mỹ.
Nhưng sự nhiệt tình như vậy không kéo dài. Sau khi đạt đỉnh vào giữa tháng 1, chỉ số USD bắt đầu trượt dốc. Hy vọng về một chính quyền ủng hộ doanh nghiệp đã nhường chỗ cho những lo lắng dai dẳng về lạm phát dai dẳng và tác động của lãi suất vốn đã cao đối với nền kinh tế và các công ty trên thị trường chứng khoán.
Sau đó là thông báo bất ngờ của Tổng thống Trump về mức thuế quan cao hơn nhiều so với bất kỳ nhà kinh tế, nhà đầu tư hoặc nhà phân tích nào dự đoán, khiến thị trường — từ cổ phiếu đến trái phiếu đến đồng USD — rơi vào tình trạng hoảng loạn.
Các nhà đầu tư lo ngại rằng tác động lạm phát từ thuế quan có thể khiến lãi suất tăng cao trong thời gian dài hơn, gây áp lực lên nền kinh tế vốn đã bắt đầu cho thấy một số dấu hiệu suy yếu.
Khi chính quyền Mỹ tăng gấp đôi thuế quan, mối lo ngại về kinh tế đã gia tăng thành lo ngại về sự an toàn của tài sản Mỹ tại thời điểm thương mại toàn cầu biến động. Mối lo lắng về lạm phát và thị trường lao động đã chuyển sang tập trung hơn vào tác động mạnh mẽ mà thuế quan của ông Trump có thể gây ra cho toàn bộ hệ thống tài chính.
Các nhà phân tích lo lắng về sự thay đổi lớn khỏi đồng USD và tài sản của Mỹ nói chung - một sự thay đổi so với những năm gần đây, khi Mỹ thống trị bối cảnh đầu tư và tiền đổ vào tài sản của Mỹ.
Ông Englander cho biết: "Tôi nghĩ có một mối lo ngại rằng Mỹ có vẻ đang tụt hậu bất thường".
Vòng xoáy lo ngại kép: USD suy yếu, niềm tin vào Mỹ lung lay
Thuế quan cao hơn có thể có nghĩa là nhập khẩu ít hơn và nhập khẩu ít hơn có nghĩa là ít USD được trả cho các doanh nghiệp ở nước ngoài hơn. Đổi lại, điều đó có thể làm giảm số USD được tái đầu tư trở lại Mỹ, trên các thị trường như trái phiếu chính phủ, vì sự đơn giản của việc tránh trao đổi tiền tệ và vì sự tin tưởng của các nhà đầu tư vào thị trường Mỹ.
Tác động từ sự suy giảm gần đây của đồng USD là rất sâu rộng. Lần cuối cùng đồng tiền này bắt đầu một năm với mức giảm mạnh như vậy là vào năm 1973 khi các loại tiền tệ nước ngoài không còn được liên kết với đồng USD. Động thái đó diễn ra hai năm sau khi Tổng thống Nixon đưa ra quyết định không còn liên kết vàng với USD nữa.
Đối với một số người, đồng USD yếu hơn trong năm nay đã cắt giảm lợi nhuận từ các thị trường chứng khoán Mỹ đang bùng nổ trở lại. Chỉ số S&P 500 đã đạt mức cao kỷ lục vào tuần trước, tăng 24% kể từ khi chính quyền rút lại phần lớn kế hoạch thuế quan ban đầu của mình.
Nhu cầu giảm đối với tài sản của Mỹ bắt nguồn từ thuế quan cũng đã va chạm với các kế hoạch tăng chi tiêu của chính phủ, làm tiêu tan hy vọng của một số người theo chủ nghĩa cứng rắn về tài chính rằng ông Trump sẽ thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử của mình là giảm chi tiêu của chính phủ.
Đồng USD mất đi sức hút một phần do các chính sách gây biến động của chính quyền Tổng thống Trump. Ảnh: CNBC
Bất chấp sự phản đối tại Thượng viện, dự luật chi tiêu cho năm tài khóa mới đã bắt đầu được Quốc hội thẩm định và ước tính sẽ làm tăng thêm hàng nghìn tỷ USD thâm hụt trong một thập kỷ.
Chính phủ sẽ bù đắp khoản thiếu hụt này bằng cách tìm cách vay thêm từ các nhà đầu tư trên thị trường Kho bạc, đúng vào thời điểm các nhà đầu tư đó bắt đầu rút lui, làm dấy lên lo ngại về sự ổn định của thị trường.
Những lo ngại như vậy làm suy yếu vai trò của cả Kho bạc và đồng USD như một nơi trú ẩn trong thời kỳ căng thẳng.
Thông thường, khi các nhà đầu tư lo lắng, họ tìm kiếm các tài sản mà họ tin tưởng sẽ giữ được giá trị trong thời kỳ hỗn loạn. Nhưng những lo ngại về đồng USD đã làm đồng tiền này suy yếu hơn nữa, cho thấy đồng bạc xanh không còn đóng vai trò là nơi trú ẩn cho các nhà đầu tư tại thời điểm này.
Thu Hằng/Báo Tin tức và Dân tộc