Dòng vốn vào quỹ tăng tốc, thị trường sẽ dịch chuyển sang nền đầu tư bền vững

một giờ trướcBài gốc

Chuẩn hóa nhà đầu tư, tạo xung lực mới cho ngành quỹ Hiệu suất quỹ đầu tư phân hóa mạnh trong tháng 10 giữa áp lực rút vốn gia tăng

Ngành quỹ tăng tốc tái cấu trúc

Ngành quản lý quỹ đầu tư chứng khoán tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn có nhiều chuyển dịch quan trọng, trong đó sự tăng trưởng về quy mô, số lượng sản phẩm và định hướng chính sách cho thấy nỗ lực tái cấu trúc toàn diện của thị trường. Dữ liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho thấy, đến cuối tháng 9/2025, tổng tài sản quản lý (AUM) tại các công ty quản lý quỹ đã đạt khoảng 806 nghìn tỷ đồng, gần gấp đôi so với cuối năm 2020, phản ánh sự mở rộng mạnh mẽ của ngành trong giai đoạn 5 năm gần đây.

Tốc độ tăng trưởng AUM trung bình đạt hơn 20%/năm, song mức tăng này chủ yếu đến từ danh mục ủy thác đầu tư của các công ty bảo hiểm nhân thọ - một cấu phần vốn có tính ổn định dài hạn nhưng chưa phản ánh đầy đủ chiều sâu của dòng vốn từ nhà đầu tư cá nhân và tổ chức trong nước.

Ngành quỹ bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh. Ảnh minh họa.

Mức độ phát triển của ngành quỹ vì vậy vẫn còn khoảng cách lớn so với các thị trường trong khu vực. Với quy mô tài sản tương đương khoảng 6% GDP, Việt Nam còn rất khiêm tốn nếu so với Thái Lan ở mức hơn 20% hay Malaysia khoảng 60%. Số lượng nhà đầu tư tham gia gián tiếp qua quỹ cũng còn nhỏ, chỉ khoảng 300 - 400 nghìn tài khoản, tức khoảng 0,3% dân số, thấp hơn rất nhiều so với hơn 7,3 triệu tài khoản chứng khoán cá nhân đang trực tiếp giao dịch. Điều này phản ánh thực tế rằng phần lớn dòng tiền trên thị trường chứng khoán vẫn đến từ nhà đầu tư cá nhân, giao dịch ngắn hạn và chịu ảnh hưởng lớn bởi tâm lý, trong khi vai trò của dòng vốn dài hạn còn hạn chế.

Bối cảnh này khiến Đề án “Tái cấu trúc nhà đầu tư và phát triển ngành quỹ đầu tư chứng khoán” của Bộ Tài chính trở thành một bước xoay trục có ý nghĩa chiến lược. Giới chuyên gia đánh giá, đây không chỉ là một văn bản điều hành mà giống như bản thiết kế mới cho cấu trúc dòng vốn trên thị trường.

Chuyên gia PVIAM cho rằng, lộ trình vào Emerging Market theo FTSE và kỳ vọng MSCI đang thúc đẩy việc chuẩn hóa vận hành thị trường, từ tăng cường giám sát theo rủi ro, minh bạch dữ liệu quỹ đến nâng chuẩn đội ngũ tư vấn tài chính cá nhân – yếu tố quan trọng trong hạn chế tình trạng bán sai sản phẩm.

Trọng tâm của Đề án là chuyển dịch từ dòng tiền cá nhân ngắn hạn sang nền tảng nhà đầu tư tổ chức, các định chế chuyên nghiệp và hệ thống phân phối quỹ được vận hành theo chuẩn quản trị rủi ro cao hơn. Tỷ trọng giao dịch của nhà đầu tư cá nhân, vốn chiếm tới 80 - 85% giá trị thị trường, được định hướng giảm dần về khoảng 70% vào năm 2030 và xa hơn là 60%, tạo dư địa cho dòng vốn tổ chức – cả trong nước và nước ngoài đóng vai trò chủ đạo hơn.

Theo bà Trịnh Quỳnh Giao – Tổng giám đốc Công ty CP Quản lý quỹ PVI (PVIAM), ngành quỹ đã có những bước phát triển về cả số lượng lẫn quy mô quỹ. Tính đến cuối tháng 9, Việt Nam có 126 quỹ đầu tư được cấp phép, trong đó 91 quỹ đại chúng chiếm 72%, và tổng giá trị tài sản ròng (NAV) đạt gần 106 nghìn tỷ đồng, tăng 88% so với cuối năm 2020. Tuy vậy, NAV mới chỉ chiếm khoảng 13% AUM toàn ngành, cho thấy nhóm quỹ đại chúng chưa thực sự chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thể.

Để thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ hơn, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước định hướng sửa đổi Thông tư 98/2020/TT-BTC, theo hướng bổ sung các loại hình quỹ mới như quỹ trái phiếu hạ tầng, quỹ công cụ thị trường tiền tệ (MMF) và cập nhật cơ chế hoạt động của quỹ mở, quỹ chỉ số, đồng thời nâng cấp hệ thống chuyển nhượng, mở rộng kênh phân phối qua ngân hàng, nền tảng số và fintech.

Tác động dài hạn của Đề án được dự báo sẽ lan tỏa mạnh mẽ đến cấu trúc và độ sâu của thị trường trong giai đoạn 2025 - 2035. Một thị trường có vai trò lớn hơn của các quỹ mở, MMF hay ETF sẽ giảm sự phụ thuộc vào dòng tiền dựa trên đòn bẩy và tâm lý, tạo “độ đàn hồi” tốt hơn khi thị trường biến động. Song song đó, sự gia tăng của dòng tiền mục tiêu - từ quỹ hưu trí, tiền tệ, trái phiếu hay quỹ hạ tầng sẽ cải thiện hành vi đầu tư của hộ gia đình, giảm thiểu các chu kỳ "xóc nảy" do nhà đầu tư cá nhân dẫn dắt.

Chuyển đổi số thúc đẩy ngành quỹ

Ở góc nhìn khác, ông Lu Hui Hung - Tổng giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Phú Hưng (PHFM) cho rằng, thời điểm này là bước ngoặt của ngành quỹ. Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm từ các thị trường lân cận đi trước. Việt Nam hiện có lợi thế khi quá trình chuyển đổi số diễn ra nhanh và nhận thức tài chính đang cải thiện, đặc biệt là tiềm năng mở rộng các sản phẩm ETF theo chủ đề, ETF trái phiếu, quỹ hạ tầng - những loại hình có thể hút dòng vốn dài hạn từ bảo hiểm và hưu trí.

Chuyển đổi số thúc đẩy ngành quỹ bứt tốc. Ảnh minh họa.

Việc gắn sự phát triển ngành quỹ với mục tiêu nâng hạng thị trường cũng mang lại hiệu ứng cộng hưởng. Nâng hạng không chỉ thu hút dòng tiền thụ động quy mô lớn mà còn thúc đẩy cải thiện quản trị, minh bạch hóa, chuẩn hóa báo cáo và cơ chế giao dịch. Khi các sản phẩm quỹ đa dạng hơn, chi phí giao dịch thấp hơn và chuẩn dữ liệu được cải thiện, thị trường sẽ tiến gần hơn đến cấu trúc vốn bền vững, nơi quỹ đầu tư đóng vai trò trung tâm trong huy động và phân bổ vốn.

Nhìn tổng thể, ngành quản lý quỹ tại Việt Nam đang đứng trước giai đoạn chuyển đổi quan trọng. Quy mô tài sản tăng nhanh, khung pháp lý được hoàn thiện và định hướng tái cấu trúc nhà đầu tư được triển khai đồng bộ là nền tảng để xây dựng một thị trường vốn sâu và ổn định hơn.

Đề án “Tái cấu trúc nhà đầu tư và phát triển ngành quỹ đầu tư chứng khoán” mở ra kỳ vọng về việc phát triển hệ sinh thái quỹ đầu tư chuyên nghiệp, tạo dòng vốn dài hạn, giảm thiểu biến động ngắn hạn và tăng cường vai trò của nhà đầu tư tổ chức trong tiến trình hiện đại hóa thị trường chứng khoán. Với chiến lược phù hợp và sự chung tay của các chủ thể trên thị trường, ngành quỹ có thể trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy phát triển thị trường vốn trong giai đoạn tới./.

Thu Hương

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/dong-von-vao-quy-tang-toc-thi-truong-se-dich-chuyen-sang-nen-dau-tu-ben-vung-187538.html