Phường Đồng Xoài hôm nay nhìn từ trên cao. Ảnh: Phú Quý
Với những người có mặt tại vùng “đất lửa” từ những ngày đầu tái lập tỉnh Bình Phước trước đây, từng chứng kiến những lần địa danh Đồng Xoài gắn với một danh xưng của đơn vị hành chính mới, càng thấy lòng bồi hồi, xao xuyến và càng yêu hơn mảnh đất này.
Từ xóm vùng xa…
Đã 28 năm trôi qua, tôi vẫn chưa quên cảm giác hụt hẫng của ngày đầu tiên đặt chân lên “đất lửa” Đồng Xoài vào năm 1997, khi ấy hãy còn là một thị trấn nhỏ và tỉnh Bình Phước tái lập chưa lâu. Mưa dầm dề nhiều ngày khiến con đường từ quán ăn bình dân trên đường tỉnh 741 về khu nhà trọ sũng nhoét đất đỏ. Cả khu vực thị trấn Đồng Xoài ngày ấy nhà cửa thưa thớt và xập xệ. Một vài hộ phải kéo điện loằng ngoằng từ rất xa mới có được thứ ánh sáng đỏ quạch, còn hầu hết thắp đèn dầu. Đang cao điểm mùa khô, nắng bỏng rát do ảnh hưởng của El Nino. Những vườn cây xơ xác vì thiếu nước, những con đường lầm bụi đỏ khiến cây lá sậm màu bụi đường. Lưu thông trên những con đường ấy, tối về thay bộ đồ nhúng vào thau nước thấy đỏ quạch. Bụi chui vào mắt, mũi, tai, chân tóc… Thế nên ra đường, ai cũng bịt kín mặt để tránh nắng, gió và bụi.
Mùa mưa tới. Những cơn mưa miền Đông Nam Bộ không giống mưa ở bất cứ nơi nào: đột ngột, xối xả. Chỉ sau vài cơn mưa đầu mùa, từng lớp bụi đất dày bám trên từng cành cây, phiến lá được gột sạch, để lộ ra những tầng lá điều, cao su, hồ tiêu tươi non mơn mởn. Những rẫy điều, cao su um tùm, xanh tốt, tán vươn nhanh phủ kín các triền đồi, không chỉ hứa hẹn vụ mùa bội thu mà còn cho người ta cảm giác yên bình bởi màu xanh ngút ngàn, nối liền những miền quê và trở thành nét đặc trưng của vùng đất Nam Bộ. Dẫu là trung tâm kinh tế - chính trị của tỉnh Bình Phước trước đây, nhưng điều kiện mọi mặt của Đồng Xoài khi ấy lại thấp hơn khu vực trung tâm các huyện: Bình Long, Phước Long, Lộc Ninh. Những ngày đầu tái lập tỉnh, cán bộ, nhân viên các cơ quan cấp tỉnh phải làm việc trong những căn phòng tạm của UBND thị trấn Đồng Xoài. Áp lực công việc rất lớn vì thiếu cán bộ và mọi thứ phải bắt tay làm từ đầu, trong khi chế độ đãi ngộ thấp. Trong hoàn cảnh khó khăn ấy, chính sự cảm thông, chia sẻ cùng những lời động viên, khích lệ của các đồng chí lãnh đạo tỉnh trong những bữa cơm đạm bạc ở bếp ăn tập thể đã giữ chân những người thật sự gắn bó, muốn cống hiến cho vùng đất này.
Đến những lần “thay áo mới”
Ngày 1-1-2000, chỉ 3 năm sau ngày tái lập tỉnh Bình Phước, thị trấn Đồng Xoài "vươn mình" trở thành thị xã. Với những người dân lam lũ, chỉ quen “một nắng hai sương” với vườn rẫy của thị trấn Đồng Xoài, danh xưng “thị xã” thật mới mẻ và đáng tự hào.
Người dân dần quen với nếp sinh hoạt đô thị, dần quen với nhà có số, phố có tên. Rồi theo quy luật phát triển, khi hạ tầng giao thông, hạ tầng điện cùng các công trình, dự án xây dựng khu trung tâm hành chính tỉnh, đi liền với các dự án phát triển đô thị được triển khai, cả khu vực Đồng Xoài nhanh chóng trở nên náo nhiệt, sầm uất. Những rẫy điều, vườn cây ăn trái dần nhường chỗ cho quán ăn, tiệm tạp hóa, nhà trọ bình dân. Rồi nhà hàng, khách sạn, trung tâm thương mại nhanh chóng mọc lên, đáp ứng nhu cầu của cán bộ, công chức, người dân và khách du lịch.
Hội Cựu chiến binh phường Đồng Xoài triển khai tuyến đường điện năng lượng mặt trời tại khu phố Tân Thành 2
Rồi 18 năm sau, địa danh này lại mang một danh xưng mới - thành phố Đồng Xoài. Quả thật, có nằm mơ tôi cũng không hình dung có một ngày cái thị trấn nhỏ ấy sẽ trở thành thành phố, bởi những khó khăn rất đặc thù của nó. Và dù có lạc quan đến mấy cũng phải mất một thời gian đủ dài cùng sự nỗ lực vượt bậc từ cấp ủy, chính quyền đến mỗi người dân, với sự hỗ trợ của các bộ, ngành Trung ương thì Đồng Xoài mới vượt qua được những khó khăn để trở thành thành phố.
Trong bối cảnh cả nước thực hiện tinh gọn bộ máy, sáp nhập tỉnh, Đồng Xoài một lần nữa lại có những thay đổi lớn lao. Ngày 1-7-2025, phường Đồng Xoài được thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và quy mô dân số của phường Tiến Thành và xã Tân Thành với diện tích 81,33km², dân số trên 35,8 ngàn người. Với lợi thế tự nhiên kết nối với sông Bé, hồ Phước Hòa, các hồ bậc thang Suối Cam 3, 4, 5 bao quanh cùng khoảng 700ha đất công; với các tuyến đường quy hoạch kết nối với quốc lộ 14, đường tỉnh 741, đường cao tốc và các xã, phường lân cận phía Bắc tỉnh…, phường Đồng Xoài có vị trí chiến lược, là trục giao thông trọng điểm, huyết mạch kết nối các xã, phường khu vực phía Bắc tỉnh Đồng Nai với Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Tây Ninh và các tỉnh Tây Nguyên; đồng thời đóng vai trò quan trọng góp phần tăng cường liên kết vùng.
Xây dựng đô thị Đồng Xoài thông minh, phát triển bền vững
Với một địa phương có xuất phát điểm từ phường Tiến Thành (từ xã lên phường chưa lâu) và xã Tân Thành - là khu vực có tỷ trọng phát triển nông nghiệp còn cao, giải pháp và lộ trình để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng đô thị Đồng Xoài thông minh, phát triển bền vững đã được đặt ra phù hợp với tình hình thực tế.
Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ phường Đồng Xoài nhiệm kỳ 2025-2030 xác định phấn đấu đưa phường trở thành động lực trong sự phát triển chung của tỉnh. Đảng bộ phường xác định mục tiêu và lộ trình cụ thể để Đồng Xoài trở thành một đô thị thông minh, phát triển bền vững, xứng đáng với địa danh lịch sử mang trên mình; phấn đấu đến năm 2030, thu nhập bình quân đầu người tăng 60% so với năm 2025; 100% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia và nước sạch hợp vệ sinh…
Mục tiêu tổng quát mà cấp ủy, chính quyền phường đề ra là phấn đấu đến năm 2030, Đồng Xoài trở thành đô thị văn minh, sinh thái, thu nhập bình quân đầu người tăng cao; thương mại - dịch vụ là ngành kinh tế chủ lực và từng bước khẳng định vai trò trung tâm dịch vụ - du lịch của tỉnh Đồng Nai. Tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng đạt 54,84% cơ cấu kinh tế. Tỷ trọng ngành thương mại - dịch vụ đạt 35,59% cơ cấu kinh tế. Giảm tỷ trọng nông nghiệp còn 9,57%, hướng đến nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất theo chuỗi. Phát triển mới 50 doanh nghiệp và 200 hộ kinh doanh đăng ký mới…
Chạy xe chầm chậm dưới màn sương giăng mỏng qua những dãy phố phủ bóng bằng lăng và hoa giấy khiến tôi có cảm giác những con đường trên địa bàn phường giống như những dải lụa mềm mại khoác hờ hững trên vai thiếu nữ, làm cho Đồng Xoài mang một dáng vẻ mộng mơ, huyền hoặc dưới ánh đèn đường khi màn đêm buông xuống. Tình yêu miền đất thân thương này đến với tôi qua từng con dốc, từng con đường phủ bóng cây xanh. 28 năm đã trôi qua kể từ khi tôi chọn Đồng Xoài làm quê hương, vùng đất này đã nhiều lần “thay áo mới”. Những danh xưng thị trấn, thị xã, rồi thành phố đã gắn với địa danh Đồng Xoài và bây giờ là phường Đồng Xoài. Nhưng cho dù là danh xưng gì, niềm tự hào về mảnh đất này vẫn luôn choáng ngợp lòng tôi. Và hơn ai hết, những công dân được sinh ra, lớn lên, học tập, lao động và gắn bó với vùng đất Đồng Xoài từ những ngày gian khó mới cảm nhận hết được sự đổi thay lớn lao, những giá trị to lớn mà Đồng Xoài có được hôm nay.
Linh Tâm