Đột phá khoa học mở đường loại bỏ virus HIV khỏi cơ thể

một ngày trướcBài gốc

Một hình minh họa về các hạt virus HIV. Ảnh: Getty Images

Theo tờ The Guardian ngày 5/6, khả năng HIV ẩn náu trong một số loại tế bào bạch cầu luôn là một trong những thách thức lớn nhất đối với các nhà khoa học tìm kiếm phương pháp đối phó với virus này. Cơ thể tồn tại một “kho dự trữ” HIV có thể tái hoạt động, mà hệ miễn dịch và thuốc đều không thể tác động được.

Nhóm nghiên cứu thuộc Viện Nhiễm trùng và Miễn dịch Peter Doherty ở Melbourne (Australia) đã chứng minh một phương pháp khiến virus này phải hiện lên, mở đường để loại bỏ hoàn toàn khỏi cơ thể. Phương pháp này dựa trên công nghệ mRNA.

Trong bài báo đăng trên tạp chí Nature Communications, các nhà nghiên cứu lần đầu tiên chứng minh rằng mRNA có thể được đưa vào các tế bào đang chứa HIV bằng cách bao bọc tế bào trong một túi mỡ siêu nhỏ được thiết kế đặc biệt. mRNA sau đó ra lệnh cho tế bào làm lộ virus HIV.

Trên toàn cầu, gần 40 triệu người nhiễm HIV phải uống thuốc suốt đời để kìm hãm virus HIV, tránh phát bệnh hoặc lây truyền. Với nhiều người, HIV vẫn là virus chết người. Theo số liệu của UNAids, năm 2023, trung bình mỗi phút có một người chết vì HIV.

Tiến sĩ Paula Cevaal, nghiên cứu viên tại Viện Nhiễm trùng và Miễn dịch Peter Doherty và đồng tác giả chính của nghiên cứu, cho biết trước đây người ta nghĩ không thể đưa mRNA đến loại tế bào bạch cầu chứa HIV vì các tế bào này không hấp thụ các túi mỡ hay còn gọi là hạt nano lipid (LNP) dùng để vận chuyển mRNA.

Nhóm nghiên cứu đã phát triển loại LNP mới mà các tế bào này có thể chấp nhận, gọi là LNP X. Bà nói: “Hy vọng của chúng tôi là thiết kế hạt nano mới này có thể mở ra con đường mới đối phó với HIV”.

Khi một đồng nghiệp lần đầu trình bày kết quả thử nghiệm tại cuộc họp hàng tuần của phòng thí nghiệm, bà Cevaal nói các kết quả dường như tốt đến mức không thể tin nổi. Bà kể: “Chúng tôi yêu cầu đồng nghiệp đó về làm lại và tuần sau người đó trở lại với kết quả cũng tuyệt vời như vậy. Vì thế chúng tôi phải tin. Tất nhiên, kể từ đó, chúng tôi đã làm lại nhiều, rất nhiều lần nữa. Chúng tôi choáng ngợp vì sự khác biệt rõ ràng như ngày và đêm. Trước đó không hiệu quả, rồi bỗng nhiên rất hiệu quả. Tất cả chúng tôi đều vô cùng thán phục”.

Cần nghiên cứu thêm để xác định việc làm lộ diện virus HIV có đủ để hệ miễn dịch tự xử lý, hay công nghệ này phải kết hợp với các liệu pháp khác để loại trừ HIV hoàn toàn khỏi cơ thể.

Nghiên cứu được tiến hành trên tế bào lấy từ bệnh nhân HIV trong phòng thí nghiệm. Con đường tiến tới áp dụng công nghệ này để chữa bệnh còn dài, phải trải qua thử nghiệm thành công trên động vật và sau đó là các thử nghiệm an toàn trên người, có thể mất nhiều năm trước khi bắt đầu thử nghiệm về hiệu quả.

Bà Cevaal nhấn mạnh: “Trong lĩnh vực y học sinh học, nhiều phương pháp cuối cùng lại không được đưa vào điều trị. Đó là thực tế không may. Tôi không muốn tô hồng điều gì ngoài sự thật. Nhưng riêng trong lĩnh vực tìm ra cách trị HIV, chúng tôi chưa bao giờ thấy kết quả nào gần bằng những gì chúng tôi đang chứng kiến hiện nay, xét về khả năng buộc virus lộ diện. Vì vậy, về mặt đó, chúng tôi rất hy vọng sẽ thấy phản ứng tương tự ở động vật, và cuối cùng có thể thực hiện được trên người”.

Tiến sĩ Michael Roche, đồng tác giả cao cấp của nghiên cứu thuộc Đại học Melbourne, cho rằng phát hiện trên có thể có ý nghĩa rộng hơn HIV, vì các tế bào bạch cầu liên quan cũng liên quan các bệnh khác, bao gồm cả ung thư.

Tiến sĩ Jonathan Stoye, nhà nghiên cứu virus retro và nhà khoa học danh dự tại Viện Francis Crick, nhận xét phương pháp của nhóm Melbourne có vẻ là bước tiến lớn so với các chiến lược hiện có nhằm buộc virus lộ diện, nhưng cần nghiên cứu thêm để biết cách tốt nhất tiêu diệt virus sau đó. Ông nói thêm: “Cuối cùng, vẫn còn một ẩn số lớn. Có cần loại bỏ toàn bộ kho virus ẩn để thành công, hay chỉ cần loại bỏ phần lớn? Nếu chỉ 10% kho virus ẩn tồn tại thì có đủ để gây tái nhiễm không? Thời gian sẽ trả lời. Tuy nhiên, điều đó không làm giảm tầm quan trọng của nghiên cứu hiện tại, vốn là bước tiến lớn tiềm năng trong đưa mRNA đến tế bào máu với mục đích điều trị”.

Tuy nhiên, Giáo sư Tomáš Hanke thuộc Viện Jenner (Đại học Oxford) lại hoài nghi về nghiên cứu trên. Ông nói rằng hy vọng có thể tiếp cận tất cả tế bào trong cơ thể nơi HIV ẩn náu theo cách này “chỉ là một giấc mơ”.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/khoa-hoc-cong-nghe/dot-pha-khoa-hoc-mo-duong-loai-bo-virus-hiv-khoi-co-the-20250605225955468.htm