Đột phá trong xử lý rác thải sinh hoạt, hướng tới một Hà Nội phát triển bền vững

5 giờ trướcBài gốc

Lời giải cho bài toán chôn lấp rác sau hơn hai thập kỷ

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, mỗi ngày toàn thành phố phát sinh khoảng 7.600 – 8.000 tấn rác sinh hoạt, trong đó khu vực nội thành chiếm hơn 60%. Trong suốt hơn hai thập kỷ qua, lượng rác này chủ yếu được thu gom và vận chuyển về bãi rác Nam Sơn (xã Trung Giã) và Xuân Sơn (phường Tùng Thiện), đều được xây dựng từ năm 1996.

Sau hơn 20 năm vận hành, nhiều hạng mục tại các bãi rác đã xuống cấp nghiêm trọng, công suất gần chạm ngưỡng tối đa, trong khi tốc độ đô thị hóa nhanh, dân số tăng cao và thói quen tiêu dùng thay đổi khiến lượng rác sinh hoạt phát sinh ngày càng lớn. Việc chôn lấp rác kéo dài không chỉ chiếm diện tích đất mà còn gây nguy cơ ô nhiễm nước ngầm, phát tán mùi, khí nhà kính và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân khu vực xung quanh.

Trước sức ép đó, Hà Nội đã chọn hướng đi mới: hiện đại hóa công tác xử lý rác thải bằng công nghệ đốt rác phát điện. Sau nhiều năm chuẩn bị và xây dựng, trong vòng một tháng qua, Thủ đô đã liên tiếp đưa vào vận hành hai nhà máy đốt rác phát điện quy mô lớn, tổng công suất xử lý lên tới 7.250 tấn rác/ngày.

Hà Nội khánh thành Nhà máy điện rác Sóc Sơn ngày 13-10.

Đầu tiên là Nhà máy điện rác Seraphin (bãi rác Xuân Sơn), khánh thành vào tháng 9-2025, với công suất 2.250 tấn/ngày, phát điện 37 MW/h. Tiếp đó, ngày 13-10, Nhà máy điện rác Sóc Sơn (bãi rác Nam Sơn) chính thức đi vào hoạt động, công suất 5.000 tấn/ngày, phát điện 90 MW/h.

Phát biểu tại lễ khánh thành Nhà máy điện rác Sóc Sơn, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh: Sự kiện này không chỉ giúp giảm mạnh tỷ lệ chôn lấp rác thải, mà còn đánh dấu bước ngoặt lớn trong hành trình biến rác thành tài nguyên, hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn của Hà Nội. Ông Thanh cho hay, giai đoạn tới, TP sẽ tiếp tục đầu tư một nhà máy điện rác mới tại bãi rác Nam Sơn, tiến tới móc toàn bộ số rác đã chôn lấp nhiều năm qua ở bãi rác này để xử lý, biến bãi rác rộng 500 ha này thành công viên, cây xanh…

Hướng tới mục tiêu chôn lấp dưới 10% vào năm 2030

Cùng với việc khánh thành các nhà máy điện rác, Hà Nội đang đồng thời triển khai chuỗi giải pháp đồng bộ để tiến tới nền quản lý rác thải hiện đại, bền vững. Nhiệm kỳ qua, TP Hà Nội đã khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ tái chế rác nhựa, rác xây dựng, bùn thải; triển khai thí điểm phân loại rác tại nguồn ở các phường trung tâm, dự kiến nhân rộng toàn thành phố từ năm 2026; tăng cường giám sát, tăng mức xử phạt đối với hành vi xả rác, đổ phế thải không đúng nơi quy định; đổi mới phương thức thu gom, vận chuyển rác thải tại các quận nội thành…

Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% rác sinh hoạt được phân loại tại nguồn, thu gom và xử lý đạt tiêu chuẩn, trong đó tỷ lệ chôn lấp dưới 10%. Ảnh: Trọng Phú

Theo báo cáo kết quả thực hiện Chương trình 05 của Thành ủy Hà Nội, tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được thu gom và xử lý đạt tiêu chuẩn tại khu vực đô thị hiện nay đã xấp xỉ 100%, khu vực nông thôn đạt 95 – 100%, lượng rác được xử lý đạt 92,86% so với lượng phát sinh. Đây là bước tiến vượt bậc so với đầu nhiệm kỳ 2020–2025.

Tuy nhiên, Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII (15 đến 17-10-2025) vẫn thẳng thắn nhìn nhận: những năm tới, thành phố sẽ tiếp tục đối mặt với áp lực lớn về hạ tầng và ô nhiễm môi trường do tốc độ đô thị hóa nhanh và di dân cơ học cao. Vì vậy, Đại hội đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% chất thải rắn sinh hoạt đô thị được phân loại tại nguồn, thu gom và xử lý đạt tiêu chuẩn, trong đó tỷ lệ chôn lấp dưới 10%.

Cùng với đó, TP Hà Nội cũng lập kế hoạch quý II-2026, sẽ hoàn thành Đề án thu gom, phân loại rác tại nguồn; Giai đoạn 2029 – 2030 sẽ đầu tư thêm các khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn, Núi Thong, Châu Can; Giai đoạn 2025 – 2030, tiếp tục hoàn thiện Nhà máy xử lý rác Sóc Sơn để bảo đảm 100% lượng rác được xử lý đạt chuẩn, chôn lấp dưới 10%.

Thành ủy Hà Nội khẳng định: với hệ thống chỉ tiêu rõ ràng, chương trình hành động cụ thể và các dự án có tính khả thi cao, vấn đề rác thải sinh hoạt – một “nút thắt” nhiều năm qua – sẽ được xử lý triệt để, góp phần để Hà Nội trở thành đô thị “sáng – xanh – sạch – đẹp – đáng sống”.

Cần đồng bộ hơn từ thu gom đến xử lý

Trao đổi với PLO ngày 14-10, PGS.TS Bùi Thị An, đại biểu Quốc hội khóa XIII, nguyên Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng nhận định: “Văn kiện Đại hội Đảng bộ TP tiếp tục nhấn mạnh việc xử lý ô nhiễm môi trường, trong đó có xử lý chất thải rắn sinh hoạt, là rất trúng và rất đúng”.

Theo bà An, dù thành phố đã có bước tiến quan trọng trong xử lý rác thải sinh hoạt, nhất là việc đưa 2 nhà máy điện rác vào hoạt động nâng tổng công suất xử lý lên hơn 7.000 tấn/ngày, giúp giảm mạnh lượng rác chôn lấp, nhưng thực tế vẫn còn bất cập trong khâu thu gom và vận chuyển.

“Điểm yếu lớn nhất là sự thiếu đồng bộ giữa các khâu: thu gom – vận chuyển – xử lý. Ở nhiều tuyến phố, rác vẫn còn tồn đọng, gây bụi bẩn, ảnh hưởng đến cảnh quan và đời sống người dân. Vì vậy, việc đồng bộ hóa toàn chuỗi là nhiệm vụ trọng tâm của Hà Nội trong giai đoạn tới”, bà nói.

Theo đó, bà An đề nghị Hà Nội cần tăng phí thu gom rác, để vừa nâng cao ý thức người dân trong phân loại rác tại nguồn, vừa tạo nguồn lực ổn định cho các đơn vị thu gom, vận chuyển, xử lý rác; đẩy mạnh xã hội hóa, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách nhà nước trong công tác bảo vệ môi trường, xử lý rác thải…

Trọng Phú

Nguồn PLO : https://plo.vn/dot-pha-trong-xu-ly-rac-thai-sinh-hoat-huong-toi-mot-ha-noi-phat-trien-ben-vung-post875588.html