Trong chương trình Medi Talk trên Znews với chủ đề “Đột quỵ: Nhận biết kịp, cứu sống kịp”, ThS.BS Lê Thanh Khôi – Trưởng hội đồng chuyên môn Y khoa Long Châu – cùng PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, chuyên gia đầu ngành về đột quỵ, đã chia sẻ nhiều thông tin quan trọng về nhận biết và phòng ngừa bệnh.
Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có nguy cơ đột quỵ cao tại Đông Nam Á, với khoảng 200.000 ca mắc mỗi năm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2021, Việt Nam ghi nhận hơn 167 ca tử vong do đột quỵ trên mỗi 100.000 dân. Đây là gánh nặng lớn đối với hệ thống y tế và xã hội.
Trong bối cảnh số ca mắc tăng, việc lan tỏa kiến thức y khoa chính thống đóng vai trò thiết yếu nhằm giúp cộng đồng nâng cao nhận thức, chủ động phòng bệnh và bảo vệ sức khỏe.
Hai chuyên gia cùng phác họa bức tranh rõ nét về thực trạng đột quỵ tại Việt Nam.
Trên tinh thần đó, tại số “Medi Talk” đầu tiên của tạp chí Tri thức - Znews, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng - Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân Dân 115, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM và ThS.BS Lê Thanh Khôi - Trưởng hội đồng chuyên môn Y khoa Hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu đã chia sẻ các thông tin y khoa hữu ích về “Đột quỵ: Nhận biết kịp, cứu sống kịp”.
FAST - 4 dấu hiệu nhận biết sớm đột quỵ
Một nội dung quan trọng được thảo luận tại chương trình là các dấu hiệu nhận biết đột quỵ và cấp cứu trong “cửa sổ vàng”. Hai chuyên gia lưu ý người dân có thể tự nhận biết dấu hiệu bệnh cho bản thân và những người xung quanh thông qua 4 dấu hiệu FAST: F (Face - Khuôn mặt), A (Arm - Tay), S (Speak - Nói), T (Time - Thời gian).
Việc nhận biết nhanh chóng các triệu chứng đột quỵ có thể giúp bệnh nhân nhận được điều trị càng sớm càng tốt, giảm thiểu tổn thương cho não.
PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng cho biết yếu tố thời gian giữ vai trò quyết định trong quy trình FAST. “Cửa sổ vàng” điều trị đột quỵ kéo dài khoảng ba giờ từ khi xuất hiện triệu chứng; can thiệp trong giai đoạn này giúp giảm đáng kể nguy cơ tử vong và di chứng.
Ông cho hay, với trường hợp tắc động mạch lớn, mỗi phút trôi qua có thể khiến khoảng hai triệu tế bào não bị tổn thương. “Time is brain – thời gian chính là tế bào não”, ông nhấn mạnh và cho rằng cần tạo điều kiện để bệnh nhân được đưa đến cơ sở điều trị sớm nhất.
ThS.BS Lê Thanh Khôi chia sẻ việc áp dụng FAST trong hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu. Theo ông, hội đồng y khoa thường xuyên đào tạo phương pháp này cho đội ngũ bác sĩ, dược sĩ để tăng khả năng hỗ trợ cộng đồng.
Với mạng lưới rộng khắp, Long Châu đẩy mạnh tuyên truyền dấu hiệu đột quỵ và hỗ trợ kết nối bệnh nhân đến cơ sở y tế khi cần thiết. Trước đây, đội ngũ y khoa tại một trung tâm tiêm chủng của Long Châu đã kịp thời nhận diện dấu hiệu đột quỵ ở khách hàng và đưa người bệnh đến bệnh viện trong “cửa sổ vàng”, giúp quá trình cấp cứu đạt hiệu quả cao.
Chủ động là “chìa khóa” phòng ngừa
Hơn 30 năm gắn bó với lĩnh vực đột quỵ, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng ghi nhận xu hướng bệnh ngày càng trẻ hóa. Ông cho rằng nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống thiếu lành mạnh, sử dụng sớm thuốc lá, rượu bia và các chất gây nghiện. Những thói quen này làm gia tăng bệnh nền nguy cơ, dẫn đến tỷ lệ đột quỵ tăng ở người trẻ.
Các bệnh nền như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, đái tháo đường… được xem là nguyên nhân trực tiếp gây đột quỵ. Nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện mình mắc bệnh khi đã xảy ra biến cố.
Đại diện Long Châu nhấn mạnh yếu tố quan trọng trong phòng ngừa đột quỵ là sự chủ động: người dân cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ, tuân thủ điều trị nếu đã có bệnh nền và không tự ý ngưng thuốc. Bên cạnh đó, thay đổi lối sống tích cực và khám sức khỏe định kỳ giúp giảm đáng kể nguy cơ bệnh.
PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng cũng khẳng định đột quỵ không phải bệnh “trời kêu ai nấy dạ”. Bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ. Ông khuyến cáo người dân không nên tin theo quảng cáo về các loại “thần dược” chưa được kiểm chứng để tránh hệ lụy sức khỏe và tài chính.
Long Châu hợp tác chiến lược quốc gia về phòng và quản lý đột quỵ
Ngày 29-10-2025, hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống Đột quỵ, hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu phối hợp Bộ Y tế và các đơn vị liên quan khởi động chương trình “Hợp tác chiến lược Quốc gia về phòng và quản lý đột quỵ tại Việt Nam”.
Hơn 2.400 nhà thuốc và 200 trung tâm tiêm chủng Long Châu trên toàn quốc sẽ đóng vai trò “cánh tay nối dài” của ngành y tế trong việc lan tỏa thông tin y khoa chính thống, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng ngừa đột quỵ.
Hưởng ứng tinh thần Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 282/NQ-CP của Chính phủ về đột phá trong chăm sóc sức khỏe nhân dân, Long Châu cam kết phối hợp triển khai các chương trình nhằm thúc đẩy chăm sóc sức khỏe chủ động, hướng tới một cộng đồng khỏe mạnh hơn.
TT