Hồ Ta Hoét với dung tích chứa theo thiết kế là 13,86 triệu mét khối, sau khi hoàn thành sẽ cung cấp nước tưới cho hơn 2.600 ha đất sản xuất nông nghiệp và nước sinh hoạt cho khoảng 65.000 dân. Ảnh: Phối cảnh Hồ chứa nước Ta Hoét
• TIẾN ĐỘ DỰ ÁN CÒN RẤT CHẬM
Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét là công trình trọng điểm của tỉnh theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Lâm Đồng lần thứ XI nhiệm kỳ 2020-2025. Nguồn vốn do Trung ương cấp với tổng mức đầu tư 981,591 tỷ đồng.
Dự án gồm 3 công trình chính là đập đầu mối, cống lấy nước tại đập dâng Quảng Hiệp và hệ thống kênh mương dài khoảng 11km cùng các công trình trên kênh. Diện tích đất cần thu hồi để triển khai dự án khoảng 134,75 ha; trong đó, lòng hồ và cụm đầu mối, đường tránh ngập 125,55 ha, đập dâng Đạ R’cao và hệ thống kênh mương 9,2 ha.
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, về trách nhiệm được giao, Sở đang thực hiện nhiệm vụ chủ đầu tư hợp phần xây dựng công trình đầu mối hồ chứa và hệ thống kênh; UBND huyện Đức Trọng thực hiện nhiệm vụ chủ đầu tư hợp phần bồi thường, hỗ trợ và tái định canh.
Tuy nhiên, các phần việc thuộc hạng mục chính của dự án hiện đang triển khai rất chậm so với yêu cầu. Dự án mới giải ngân được 473 tỷ đồng trong tổng mức đầu tư 981,591 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 48%. Trong đó, phần xây dựng đã giải ngân 211 tỷ đồng, còn phần bồi thường và giải phóng mặt bằng đạt 262 tỷ đồng.
Người dân thôn K'Rèn, xã Hiệp An vẫn đang sản xuất nông nghiệp trên diện tích đất trong diện thu hồi để làm Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét
Cụ thể, đối với cụm công trình đầu mối, tổng số hộ có đất thu hồi để thực hiện dự án là 190 hộ, diện tích 96,87 ha (hộ người Kinh 74 hộ, diện tích 50,72 ha; hộ người đồng bào dân tộc 116 hộ, diện tích 46,15 ha).
Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Đức Trọng đã tổ chức chi trả tiền cho 73 hộ gia đình/93 hồ sơ với diện tích 33,8 ha (đạt 38% về số hộ và 35% về diện tích), với số tiền 91,9 tỷ đồng. Còn lại 117 hộ (92 hộ đồng bào dân tộc thiểu số và 25 hộ người kinh) chưa nhận tiền, với diện tích 63,07 ha.
Đối với đường tránh ngập, tổng số hộ có đất trong diện thu hồi để thực hiện dự án là 4 hộ, diện tích 0,86 ha. Các đơn vị đã tiến hành kiểm kê 3 hộ/8.126,3 m2 và còn 1 hộ/433,5 m2 đã thực hiện công tác kiểm kê bắt buộc. UBND huyện Đức Trọng chưa phê duyệt phương pháp bồi thường, giải phóng măt bằng.
Đối với cụm công trình đập dâng Đạ R’Cao và hệ thông kênh dài 11 km, tổng số hộ có đất trong diện thu hồi để thực hiện dự án là 284 hộ (hộ người Kinh là 236 hộ, hộ người đồng bào dân tộc thiểu số là 48 hộ) với diện tích 6,83 ha.
Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Đức Trọng đã tổ chức kiểm kê 167 hộ/284 hộ với diện tích 4,37 ha/6,83 ha tại các xã Hiệp An, Hiệp Thạnh, Liên Hiệp.
Các sở, ngành của tỉnh cùng các phòng, ban chuyên môn của huyện Đức Trọng kiểm tra thực địa khu vực lòng hồ Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét
• NHỮNG NGUYÊN NHÂN LÀM CHẬM TIẾN ĐỘ
Từ sau khi khởi công dự án vào ngày 20/2/2023, các đơn vị đã tổ chức thi công hoàn thành được hạng mục cầu giao thông tại thôn K’Rèn và thông xe kỹ thuật ngày 30/7/2023. Thi công hệ thống điện trung thế từ Quốc lộ 20 đến cụm công trình đầu mối theo kế hoạch đã được phê duyệt với khối lượng công việc 5/27 vị trí trồng trụ và lắp dựng 8/38 trụ, lắp đặt thiết bị đường dây với chiều dài 100m.
Hiện nay, các hạng mục về cơ bản đang tạm dừng thi công do phương án bồi thường bằng đất (tái định canh) chưa nhận được sự đồng thuận của người dân. Một bộ phận người dân còn vì một số lý do khác nhau đã không phối hợp với chính quyền địa phương trong việc đăng ký nhận đất tái định canh.
Bên cạnh đó, các hộ dân tại thôn K’Rèn, xã Hiệp An có đơn gửi các bộ, ngành Trung ương nhưng trong quá trình tổ chức mời đối thoại để giải quyết thì các hộ không tham dự mà không có lý do.
Theo UBND huyện Đức Trọng, tổng số hộ dân bị ảnh hưởng của dự án là 190 hộ/khoảng 96,87 ha; trong đó, có 0,29 ha đất ở và 96,58 ha đất sản xuất nông nghiệp. Đến nay, có 73 hộ nhận bồi thường với số tiền là 97,6 tỷ đồng và diện tích đã bàn giao khoảng 33,8 ha; trong đó, hộ đồng bào dân tộc thiểu số 30 hộ/9,8 ha và hộ người Kinh 43 hộ/24 ha. Số hộ chưa nhận tiền và bàn giao mặt bằng là 109 hộ tương đương với số tiền trên 128,2 tỷ đồng.
Đường đi vào khu vực đất trong diện thu hồi để làm Dự án hồ chứa nước Ta Hoét. Hiện nay, còn 109 hộ chưa nhận tiền đền bù để bàn giao diện tích 63,77 ha. Đây là một trong những nguyên nhân khiến dự án triển khai chậm tiến độ
Về việc điều chỉnh tuyến kênh theo đơn kiến nghị của các hộ dân và ý kiến của chính quyền địa phương thì Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần có thời gian tổ chức triển khai lập hồ sơ điều chỉnh dự án đầu tư. Đồng thời, UBND huyện Đức Trọng cần chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện bổ sung kế hoạch sử dụng đất của địa phương cũng như điều chỉnh bản đồ trích đo địa chính để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và điều chỉnh, bổ sung thông báo thu hồi đất với các hộ phát sinh mới.
Ngoài ra, đến nay, chưa thẩm định phê duyệt được hệ số giá đất cụ thể nên chưa thể lập, trình phê duyệt phương án đối với hạng mục đường tránh ngập, hệ thống kênh, mương.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024 nhưng một số nghị định, thông tư hướng dẫn chưa cụ thể nên cũng ảnh hưởng đến công tác bồi thường giải phóng mặt bằng. Từ đó, ảnh hưởng đến công tác giải ngân nguồn vốn đầu tư được bố trí.
Hồ chứa nước rộng 1 ha tại khu vực tái định canh Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét (thôn Trung Hiệp, xã Hiệp An) đang được đẩy nhanh tiến độ thi công ha để cung cấp nước cho người dân thôn K'Rèn khi nhận đất, canh tác nông nghiệp tại đây
• KHU TÁI ĐỊNH CANH DẦN HOÀN THIỆN
Theo UBND huyện Đức Trọng, liên quan đến công tác bố trí tái định canh (bồi thường bằng đất), thời gian đầu, Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét chưa đưa ra hình thức bồi thường bằng đất mà chỉ thực hiện chi trả bồi thường bằng tiền theo quy định của pháp luật về đất đai.
Tuy nhiên, trên cơ sở kiến nghị của các hộ dân, đa số là đồng bào dân tộc thiểu số với tập quán chủ yếu là sản xuất nông nghiệp và cần đất nông nghiệp để tiếp tục sản xuất, UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND huyện tìm kiếm, bố trí quỹ đất và xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định canh cho các hộ dân có đất trong diện thu hồi để làm Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét; trong đó, ưu tiên cho các hộ đồng bào dân tộc thiếu đất sản xuất.
Khu tái định canh Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét có tổng diện tích khoảng 28 ha được khởi công xây dựng vào ngày 1/7/2024. Trong đó, khu vực đất 5% tại thôn Trung Hiệp, xã Hiệp An có diện tích 11 ha, gồm 10 lô diện tích 500 m2, 96 lô diện tích 1.000 m2 và khu vực khoảnh 6, tiểu khu 277A có diện tích 17 ha, gồm 31 lô với diện tích 500 m2 và 136 lô diện tích 1.000 m2.
Đường giao thông và hệ thống điện trung thế tại khu vực tái định canh Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét đã hoàn thành, đảm bảo điều kiện cho người dân nhận đất sớm canh tác nông nghiệp ổn định
Để bảo đảm đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, phục vụ việc tái định canh cho người dân, UBND tỉnh Lâm Đồng đã phê duyệt nguồn kinh phí 30 tỷ đồng để đầu tư các hạng mục công trình, tuyến ống dẫn nước từ đập dâng Darahoa về hồ chứa nước, tuyến ống cấp nước tự chảy trên 500 m, cụm công trình đầu mối hồ chứa nước quy mô 1 ha, cụm đường giao thông và hệ thống điện.
Ngay sau khi tiếp nhận mặt bằng khu tái định canh phục vụ Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét, chủ đầu tư cùng đơn vị thi công đã huy động tối đa nhân lực, tập trung máy móc, tranh thủ thời tiết để triển khai thi công các hạng mục công trình nhằm bảo đảm tiến độ theo kế hoạch.
Người dân nhận đất tại khu vực đất tái định canh Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét có thể trồng hầu hết các loại cây rau màu
Ngày 12/9/2023, UBND huyện Đức Trọng đã ban hành phương án về bồi thường bằng đất cho các hộ dân có đất thuộc diện thu hồi để làm Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét. Theo đó, có 110 hộ đủ điều kiện bồi thường bằng đất theo các tiêu chí; trong đó, 100 hộ người đồng bào dân tộc thiểu số và 10 hộ người Kinh.
UBND huyện Đức Trọng đã phê duyệt các trường hợp đủ điều kiện bồi thường bằng đất tái định canh và kết quả bốc thăm nhận đất, bố trí đất tái định canh được 23 hộ/28 hộ (các hộ có nhu cầu và có đơn đề nghị bố trí tái định canh), với diện tích 22.868 m2 (thuộc khu vực đất 5%). Các hộ còn lại đang vận động nhận đất tái định canh và nhận tiền bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng theo quy định.
Trong số 23 hộ đã nhận đất tái định canh, UBND huyện đã ban hành quyết định giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 20 hộ với diện tích 2ha; đã bàn giao đất và trao giấy chứng nhận cho 19 hộ. Hiện, cơ quan chức năng đang tiếp tục tổ chức bốc thăm nhận đất tái định canh cho 5 hộ với diện tích 4.859 m2.
Đối với các hộ còn lại, các phòng chuyên môn huyện đang tiến hành rà soát và tham mưu huyện xem xét phê duyệt các trường hợp đủ điều kiện, cũng như tiến hành cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bàn giao đất cho các hộ theo đúng quy định.
Ông Hồ Hữu Hiếu - Chủ tịch UBND xã Hiệp An, huyện Đức Trọng cho biết: Khu đất tái định canh tương đối bằng phẳng nằm gần Quốc lộ 20, có vị trí thuận lợi và giá trị đất cao nhiều lần so với vị trí đất thu hồi tại dự án. Người dân nhận đất tái định canh có thể trồng hầu hết các loại cây rau màu cho thu nhập ổn định.
Tại khu vực tái định canh, người dân trồng ngô, đậu, hoa, lay ớn... phát triển tốt, cho thu nhập ổn định
• ĐẢM BẢO CÁC ĐIỀU KIỆN SẢN XUẤT CHO NGƯỜI DÂN
Có mặt tại khu đất tái định canh thôn Trung Hiệp, xã Hiệp An những ngày đầu tháng 11/2024, chúng tôi ghi nhận nhiều hộ dân đã trồng các loại rau và bắp từ nhiều tháng qua. Một số hộ đã thu hoạch xong và đang tiếp tục chuẩn bị sản xuất đợt hoa màu mới. Đây là những hộ đã nhận tiền đền bù, nhận đất tái định canh để bàn giao đất tại khu vực thôn K'Rèn, xã Hiệp An cho Nhà nước triển khai Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét.
Hầu hết các hộ dân đều chia sẻ, ban đầu các hộ còn e ngại vì sợ bị tách biệt với bà con trong thôn và sợ điều kiện sản xuất chỗ mới không đảm bảo, nhưng khi nhận đất và bắt tay vào trồng các loại rau màu thì họ nhận thấy đất đai ở đây tốt, đường xá đi lại thuận tiện hơn và có thể trồng nhiều loại cây đa dạng nên thu nhập cũng ổn định.
Theo lãnh đạo UBND xã Hiệp An, khi đăng ký bốc thăm, nhận đất tái định canh, một số hộ dân còn e ngại về nguồn nước phục vụ sản xuất tại đây. Tuy nhiên, có thể khẳng định để đảm bảo nguồn nước, đường điện phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho người dân nhận đất tái định canh, các đơn vị chức năng đã xây dựng phương án, thực hiện các gói thầu đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật giúp người dân có điều kiện thuận lợi nhất trong canh tác nông nghiệp.
Theo đó, người dân trồng rau màu, hoa và các loại cây trồng ngắn ngày khác tại khu đất tái định canh sẽ được sử dụng nguồn nước từ hồ thủy lợi rộng 1 ha, không phải khoan giếng lấy nước ngầm để sử dụng như các hộ dân xung quanh. Bên cạnh đó, đường điện trung thế về cơ bản cũng đã hoàn thành, sẵn sàng phục vụ nhu cầu của người dân.
Hiện nay, tiến độ thi công hồ nước cùng các hạng mục khác tại khu vực đất tái định canh đang được UBND huyện Đức Trọng chỉ đạo các đơn vị tích cực thi công với mục tiêu hoàn thành các gói thầu vào cuối năm 2024. Việc sớm hoàn thành hạ tầng khu tái định canh, giúp người dân nhận đất tái định canh sớm ổn định sản xuất và đời sống. Từ đó, góp phần thúc đẩy tiến độ của Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét, mang lại lợi ích lớn cho cộng đồng địa phương, đặc biệt là người dân trong vùng dự án.
UBND tỉnh Lâm Đồng cũng đã có văn bản chỉ đạo các sở, ngành, địa phương liên quan rà soát lại việc đề xuất, kiến nghị của người dân về công tác bồi thường bằng đất khi bàn giao đất để thực hiện Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét.
Theo đó, UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tư pháp và UBND huyện Đức Trọng rà soát lại toàn bộ hồ sơ, đề xuất xử lý kiến nghị liên quan đến việc bồi thường bằng đất cho các hộ dân trong diện thu hồi đất để thực hiện Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét; đối chiếu với quy định của Luật Đất đai năm 2013, Luật Đất đai năm 2024 và các quy định của pháp luật liên quan để hướng dẫn UBND huyện Đức Trọng xử lý theo thẩm quyền.
CHÍNH THÀNH