Dự án Luật AI: Cần bổ sung tác động của AI đối với trí não trẻ em

một giờ trướcBài gốc

Tại phiên họp thứ 51 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) diễn ra dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, dự án Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) đã được đưa ra cho ý kiến và thẩm tra chi tiết. Đây là bước đi quan trọng nhằm xây dựng hành lang pháp lý cho lĩnh vực công nghệ được coi là động lực cốt lõi của tương lai.

Thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, dự án Luật AI gồm 8 Chương với 36 điều nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước, tạo hành lang pháp lý đột phá cho trí tuệ nhân tạo; kiến tạo môi trường pháp lý thuận lợi để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; đồng thời quản lý rủi ro, bảo vệ lợi ích quốc gia, quyền con người và chủ quyền số.

Phiên họp 51 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội bàn về Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo - Ảnh: Quochoi.vn

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KHCN&MT) Nguyễn Thanh Hải đã trình bày báo cáo thẩm tra, trong đó đưa ra những nhận định then chốt về quan điểm xây dựng Luật.

Đề xuất chuyển từ "cân bằng" sang "hài hòa"

Điểm đáng chú ý nhất trong báo cáo thẩm tra là việc đánh giá lại quan điểm về sự cân bằng giữa quản lý và thúc đẩy nghiên cứu, phát triển, triển khai và ứng dụng AI tại Việt Nam. Ủy ban KHCN&MT nhận thấy nội hàm của quan điểm tiếp cận "cân bằng" là chưa rõ và chưa thật sự phù hợp.

Ủy ban phân tích rõ, quản lý và thúc đẩy không phải là hai mục tiêu đối lập. Ngược lại, quản lý minh bạch, hiệu quả chính là nền tảng, là cơ sở để thúc đẩy phát triển bền vững. Vấn đề này được xem là cốt lõi và chi phối toàn bộ cách thiết kế các quy định trong dự thảo Luật, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả thực thi và tác động kinh tế - xã hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo thẩm tra - Ảnh: Quochoi.vn

Báo cáo cũng chỉ ra nguy cơ tiềm ẩn: nếu quản lý quá chặt sẽ có nguy cơ kìm hãm sự phát triển mạnh mẽ, hạn chế năng lực và lợi thế cạnh tranh; còn nếu quản lý quá lỏng sẽ khó kiểm soát được các rủi ro, tác động bất lợi, khó lường trước hậu quả. Vì vậy, Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu xác định quan điểm chính sách xây dựng Luật theo hướng thay cụm từ "cân bằng" thành "hài hòa giữa quản lý và thúc đẩy" đối với chuỗi các chủ thể có liên quan, nhằm bảo đảm tính khả thi.

Khung pháp lý phải đảm bảo tính thống nhất và cập nhật quốc tế

Về quan điểm xây dựng Luật khung, Ủy ban KHCN&MT bày tỏ sự nhất trí với cơ quan soạn thảo. Tuy nhiên, Ủy ban cũng lưu ý rằng sự phát triển nhanh chóng, khó dự báo của AI trên thế giới có thể khiến việc sửa đổi, bổ sung luật trong thời gian ngắn là điều có thể xảy ra. Một số ý kiến cũng đề xuất Luật AI nên là Luật gốc, và các Luật chuyên ngành nên có chương riêng về AI trong lĩnh vực chuyên môn.

Liên quan đến tính hợp hiến, hợp pháp và thống nhất của dự thảo Luật, Ủy ban nhận thấy các nội dung cơ bản là phù hợp với Hiến pháp và hệ thống pháp luật. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị tiếp tục rà soát tính đồng bộ với một số luật hiện hành như Bộ Luật Dân sự, Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa, Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật... đồng thời làm rõ mối quan hệ giữa Luật này với các luật chuyên ngành khác.

Đặc biệt, về tính tương thích với điều ước quốc tế, Ủy ban yêu cầu tiếp tục rà soát và cập nhật nội dung của Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) vừa được ký kết tại Hà Nội vào cuối tháng 10.2025.

Quản lý rủi ro và bảo vệ con người là ưu tiên hàng đầu

Góp ý kiến vào dự án Luật AI, Phó chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu phân loại các mức độ rủi ro và xác định rõ những điều cấm, không cấm được đưa vào dự án Luật. Ông lưu ý cần cân nhắc sử dụng AI để tránh ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng, quản lý, vận hành năng lượng, hàng không và những yếu tố liên quan đến sức khỏe con người.

Phó chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương góp ý dự luật - Ảnh: Quochoi.vn

Thượng tướng Trần Quang Phương cũng yêu cầu cơ quan soạn thảo nghiên cứu sự thống nhất về quản lý giữa Luật AI với Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. Ngoài ra, ông yêu cầu cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung tác động của AI đối với trí não và làm suy giảm khả năng học tập của trẻ em, cùng các giải pháp phòng tránh.

Bốn trụ cột pháp lý

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định sự cần thiết của việc ban hành Luật AI, nhấn mạnh rằng AI đang trở thành động lực cốt lõi cho sự phát triển kinh tế xã hội và an ninh quốc phòng. Ông cảnh báo, nếu không có khung pháp lý chặt chẽ, kịp thời về AI thì Việt Nam có thể đánh đổi sự phát triển bằng những hệ lụy là không thể kiểm soát.

Theo Chủ tịch Quốc hội, Luật AI phải đảm bảo bốn trụ cột chính:

- Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo hành lang pháp lý thông thoáng.

- Đảm bảo quyền con người, minh bạch, công bằng, trách nhiệm giải trình.

- Quản lý rủi ro thông qua việc phân loại AI theo mức độ ảnh hưởng (thấp, trung bình, cao, không thể chấp nhận được).

- Hợp tác quốc tế hài hòa, đồng thời giữ vững chủ quyền dữ liệu quốc gia.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu chỉ đạo tại phiên họp - Ảnh: Quochoi.vn

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh nét riêng của dự án Luật AI Việt Nam là: Lấy con người là trung tâm, bảo đảm an toàn an ninh mạng, tự chủ quốc gia và hội nhập quốc tế, phát triển bao trùm bền vững, và quản trị cân bằng và hài hòa. Ông tin rằng việc phân loại quản lý AI theo mức độ rủi ro là một điểm nhấn sáng tạo, giúp kiểm soát hiệu quả hệ thống AI.

Kết thúc phiên họp, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho biết UBTVQH đã thống nhất trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến về dự án Luật Trí tuệ nhân tạo tại kỳ họp lần này. UBTVQH giao Ủy ban KHCNMT chủ trì thẩm tra, phối hợp với các cơ quan khác để hoàn thiện dự án Luật, báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định theo chương trình kỳ họp lần thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Nam Phong

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/du-an-luat-ai-can-bo-sung-tac-dong-cua-ai-doi-voi-tri-nao-tre-em-241198.html